viernes, 15 de enero de 2010

Bhagavad Gita - Root Text

Fotos
Devoción
harekrsna




Jagadananda Das



Jagadananda Das

Bhagavad Gita - Root Text

hariù oà tat sat


bhagavad-gétä kiàcid adhétä

gaìga-jala-lava-kaëikä pétä

yasya kathaàcin muräri-samarcä

kriyate tasya yamena na carcä


çré-veda-vyäsa-praëéta-mahäbhäratäntargatä

çré-çrémad-bhagavad-gétä


näräyaëaà namaskåtya

naraà caiva narottamam |

devéà sarasvatéà vyäsaà

tato jayam udérayet ||


atha dhyänam


oà pärthäya pratibodhitäà bhagavatä näräyaëena svayaà

vyäsena grathitäà puräëa-muninä madhye-mahäbhäratäm |

advaitämåta-varñiëéà bhagavatém añöadaçädhyäyiném

amba tväm anusandadhämi bhagavad-géte bhava-dveñiëém ||1||


atha maìgaläcaraëam


oà

väg-éçädyäù sumanasaù sarvärthänäm upakrame |

yaà natvä kåta-kåtyäù syus taà namämi gajänanam ||2||



namo’stu te vyäsa viçäla-buddhe

phulläravindäyata-padma-netre |

yena tvayä bhärata-taila-pürëaù

prajvälito jïäna-mayaù pradépaù ||3||



prapanna-parijätäya totra-vetraika-päëaye |

jïäna-mudräya kåñëäya gétämåta-duhe namaù ||4||


sarvopaniñado gävo dogdhä gopäla-nandanaù |

pärtho vatsaù sudhér bhoktä dugdhaà gétämåtaà mahat ||5||


vasudeva-sutaà devaà kaàsa-cäëüra-mardanam |

devaké-paramänandaà kåñëaà vande jagad-gurum ||6||



bhéñma-droëa-taöä jayadratha-jalä gändhära-nélotpalä

çälya-grähavatä kåpeëa vahané karëena veläkulä |

açvatthäma-vikarëa-ghora-makarä duryodhanävartiné

sottérëä khalu päëòavai raëa-nadé kaivartakaù keçavaù ||7||



päräçarya-vacaù sarojam amalaà gétärtha-gandhotkaöaà

nänäkhyänaka-keçaraà hari-kathä-sambodhanäbodhitam |

loke sajjana-ñaöpadair aharahaù pepéyamänaà mudä

bhüyäd bhärata-paìkajaà kali-mala-pradhvaàsi naù çreyase ||8||



mükaà karoti väcälaà paìguà laìghäyate girim |
yat-kåpä tam ahaà vande paramänanda-mädhavam ||9||



yaà brahmä varuëendra-rudra-marutaù stunvanti divyaiù stavair

vedaiù säìga-pada-kramopaniñadair gäyanti yaà säma-gäù |

dhyänävasthita-tad-gatena manasä paçyanti yaà yogino

yasyäntaà na viduù suräsura-gaëä deväya tasmai namaù ||10||



—o)0(o—


(1)

atha prathamo’dhyäyaù

arjuna-viñäda-yogaù


dhåtaräñöra uväca

dharma-kñetre kuru-kñetre samavetä yuyutsavaù |

mämakäù päëòaväç caiva kim akurvata saàjaya ||1||



saàjaya uväca

dåñövä tu päëòavänékaà vyüòhaà duryodhanas tadä |

äcäryam upasaàgamya räjä vacanam abravét ||2||


paçyaitäà päëòu-puträëäm äcärya mahatéà camüm |

vyüòhäà drupada-putreëa tava çiñyeëa dhématä ||3||


atra çürä maheñväsä bhémärjuna-samä yudhi |

yuyudhäno viräöaç ca drupadaç ca mahärathaù ||4||


dhåñöaketuç cekitänaù käçiräjaç ca véryavän |

purujit kuntibhojaç ca çaibyaç ca nara-puàgavaù ||5||


yudhämanyuç ca vikränta uttamaujäç ca véryavän |

saubhadro draupadeyäç ca sarva eva mahä-rathäù ||6||


asmäkaà tu viçiñöä ye tän nibodha dvijottama |

näyakä mama sainyasya saàjïärthaà tän bravémi te ||7||


bhavän bhéñmaç ca karëaç ca kåpaç ca samitiàjayaù |

açvatthämä vikarëaç ca saumadattir jayadrathaù ||8||


anye ca bahavaù çürä mad-arthe tyakta-jévitäù |

nänä-çastra-praharaëäù sarve yuddha-viçäradäù ||9||


aparyäptaà tad asmäkaà balaà bhéñmäbhirakñitam |

paryäptaà tv idam eteñäà balaà bhémäbhirakñitam ||10||


ayaneñu ca sarveñu yathä-bhägam avasthitäù |

bhéñmam eväbhirakñantu bhavantaù sarva eva hi ||11||


tasya saàjanayan harñaà kuru-våddhaù pitämahaù |

siàha-nädaà vinadyoccaiù çaìkhaà dadhmau pratäpavän ||12||


tataù çaìkhäç ca bheryaç ca paëavänaka-gomukhäù |

sahasaiväbhyahanyanta sa çabdas tumulo’bhavat ||13||


tataù çvetair hayair yukte mahati syandane sthitau |

mädhavaù päëòavaç caiva divyau çaìkhau pradadhmatuù ||14||


päïcajanyaà håñékeço devadattaà dhanaàjayaù |

pauëòraà dadhmau mahä-çaìkhaà bhéma-karmä våkodaraù ||15||


ananta-vijayaà räjä kunté-putro yudhiñöhiraù |

nakulaù sahadevaç ca sughoña-maëipuñpakau ||16||


käçyaç ca parameñväsaù çikhaëòé ca mahä-rathaù |

dhåñöadyumno viräöaç ca sätyakiç cäparäjitaù ||17||


drupado draupadeyäç ca sarvaçaù påthivé-pate |

saubhadraç ca mahäbähuù çaìkhän dadhmuù påthak påthak ||18||


sa ghoño dhärtaräñöräëäà hådayäni vyadärayat |

nabhaç ca påthivéà caiva tumulo vyanunädayan ||19||


atha vyavasthitän dåñövä dhärtaräñörän kapi-dhvajaù |

pravåtte çastra-saàpäte dhanur udyamya päëòavaù ||20||


håñékeçaà tadä väkyam idam äha mahé-pate |

senayor ubhayor madhye rathaà sthäpaya me’cyuta ||21||


yävad etän nirékñe’haà yoddhu-kämän avasthitän |

kair mayä saha yoddhavyam asmin raëa-samudyame ||22||


yotsyamänän avekñe’haà ya ete’tra samägatäù |

dhärtaräñörasya durbuddher yuddhe priya-cikérñavaù ||23||


evam ukto håñékeço guòäkeçena bhärata |

senayor ubhayor madhye sthäpayitvä rathottamam ||24||


bhéñma-droëa-pramukhataù sarveñäà ca mahékñitäm |

uväca pärtha paçyaitän samavetän kurün iti ||25||


taträpaçyat sthitän pärthaù pitèn atha pitämahän |

äcäryän mätulän bhrätèn puträn pauträn sakhéàs tathä ||26||


çvaçurän suhådaç caiva senayor ubhayor api |

tän samékñya sa kaunteyaù sarvän bandhün avasthitän ||27||


kåpayä parayäviñöo viñédann idam abravét |

dåñövemaà svajanaà kåñëa yuyutsuà samupasthitam ||28||


sédanti mama gäträëi mukhaà ca pariçuñyati |

vepathuç ca çarére me romaharñaç ca jäyate ||29||


gäëòévaà sraàsate hastät tvak caiva paridahyate |

na ca çaknomy avasthätuà bhramatéva ca me manaù ||30||


nimittäni ca paçyämi viparétäni keçava |

na ca çreyo’nupaçyämi hatvä svajanam ähave ||31||


na käìkñe vijayaà kåñëa na ca räjyaà sukhäni ca |

kià no räjyena govinda kià bhogair jévitena vä ||32||


yeñäm arthe käìkñitaà no räjyaà bhogäù sukhäni ca |

ta ime’vasthitä yuddhe präëäàs tyaktvä dhanäni ca ||33||


äcäryäù pitaraù puträs tathaiva ca pitämahäù |

mätuläù çvaçuräù pauträù çyäläù saàbandhinas tathä ||34||


etän na hantum icchämi ghnato’pi madhusüdana |

api trailokya-räjyasya hetoù kià nu mahé-kåte ||35||


nihatya dhärtaräñörän naù kä prétiù syäj janärdana |

päpam eväçrayed asmän hatvaitän ätatäyinaù ||36||


tasmän närhä vayaà hantuà dhärtaräñörän sva-bändhavän |

svajanaà hi kathaà hatvä sukhinaù syäma mädhava ||37||


yady apy ete na paçyanti lobhopahata-cetasaù |

kula-kñaya-kåtaà doñaà mitra-drohe ca pätakam ||38||


kathaà na jïeyam asmäbhiù päpäd asmän nivartitum |

kula-kñaya-kåtaà doñaà prapaçyadbhir janärdana ||39||


kula-kñaye praëaçyanti kula-dharmäù sanätanäù |

dharme nañöe kulaà kåtsnam adharmo’bhibhavaty uta ||40||


adharmäbhibhavät kåñëa praduñyanti kula-striyaù |

stréñu duñöäsu värñëeya jäyate varëa-saàkaraù ||41||


saàkaro narakäyaiva kula-ghnänäà kulasya ca |

patanti pitaro hy eñäà lupta-piëòodaka-kriyäù ||42||


doñair etaiù kula-ghnänäà varëa-saàkara-kärakaiù |

utsädyante jäti-dharmäù kula-dharmäç ca çäçvatäù ||43||


utsanna-kula-dharmäëäà manuñyäëäà janärdana |

narake niyataà väso bhavatéty anuçuçruma ||44||


aho bata mahat päpaà kartuà vyavasitä vayam |

yad räjya-sukha-lobhena hantuà svajanam udyatäù ||45||


yadi mäm apratékäram açastraà çastra-päëayaù |

dhärtaräñörä raëe hanyus tan me kñemataraà bhavet ||46||


evam uktvärjunaù saàkhye rathopastha upäviçat |

visåjya saçaraà cäpaà çoka-saàvigna-mänasaù ||47||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

arjuna-viñäda-yogo näma prathamo’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(2)

atha dvitéyo’dhyäyaù

säìkhya-yogaù


saàjaya uväca

taà tathä kåpayäviñöam açru-pürëäkulekñaëam |

viñédantam idaà väkyam uväca madhusüdanaù ||1||



çré-bhagavän uväca

kutas tvä kaçmalam idaà viñame samupasthitam |

anärya-juñöam asvargyam akérti-karam arjuna ||2||


klaibyaà mä sma gamaù pärtha naitat tvayy upapadyate |

kñudraà hådaya-daurbalyaà tyaktvottiñöha parantapa ||3||



arjuna uväca

kathaà bhéñmam ahaà saàkhye droëaà ca madhusüdana |

iñubhiù pratiyotsyämi püjärhäv arisüdana ||4||


gurün ahatvä hi mahänubhäväï

çreyo bhoktuà bhaikñyam apéha loke |

hatvärtha-kämäàs tu gurün ihaiva

bhuïjéya bhogän rudhira-pradigdhän ||5||


na caitad vidmaù kataran no garéyo

yad vä jayema yadi vä no jayeyuù |

yän eva hatvä na jijéviñämas

te’vasthitäù pramukhe dhärtaräñöräù ||6||


kärpaëya-doñopahata-svabhävaù

påcchämi tväà dharma-saàmüòha-cetäù |

yac chreyaù syän niçcitaà brühi tan me

çiñyas te’haà çädhi mäà tväà prapannam ||7||


na hi prapaçyämi mamäpanudyäd

yac chokam ucchoñaëam indriyäëäm |

aväpya bhümäv asapatnam åddhaà

räjyaà suräëäm api cädhipatyam ||8||



saàjaya uväca

evam uktvä håñékeçaà guòäkeçaù parantapaù |

na yotsya iti govindam uktvä tüñëéà babhüva ha ||9||


tam uväca håñékeçaù prahasann iva bhärata |

senayor ubhayor madhye viñédantam idaà vacaù ||10||



çré-bhagavän uväca

açocyän anvaçocas tvaà prajïä-vädäàç ca bhäñase |

gatäsün agatäsüàç ca nänuçocanti paëòitäù ||11||


na tv evähaà jätu näsaà na tvaà neme janädhipäù |

na caiva na bhaviñyämaù sarve vayam ataù param ||12||


dehino’smin yathä dehe kaumäraà yauvanaà jarä |

tathä dehäntara-präptir dhéras tatra na muhyati ||13||


mäträ-sparçäs tu kaunteya çétoñëa-sukha-duùkha-däù |

ägamäpäyino’nityäs täàs titikñasva bhärata ||14||


yaà hi na vyathayanty ete puruñaà puruñarñabha |

sama-duùkha-sukhaà dhéraà so’måtatväya kalpate ||15||


näsato vidyate bhävo näbhävo vidyate sataù |

ubhayor api dåñöo’ntas tv anayos tattvadarçibhiù ||16||


avinäçi tu tad viddhi yena sarvam idaà tatam |

vinäçam avyayasyäsya na kaçcit kartum arhati ||17||


antavanta ime dehä nityasyoktäù çarériëaù |

anäçino’prameyasya tasmäd yudhyasva bhärata ||18||


ya enaà vetti hantäraà yaç cainaà manyate hatam |

ubhau tau na vijänéto näyaà hanti na hanyate ||19||



na jäyate mriyate vä kadäcin

näyaà bhütvä bhavitä vä na bhüyaù |

ajo nityaù çäçvato’yaà puräëo

na hanyate hanyamäne çarére ||20||



vedävinäçinaà nityaà ya enam ajam avyayam |

kathaà sa puruñaù pärtha kaà ghätayati hanti kam ||21||



väsäàsi jérëäni yathä vihäya

naväni gåhëäti naro’paräëi |

tathä çaréräëi vihäya jérëäni

anyäni saàyäti naväni dehé ||22||



nainaà chindanti çasträëi nainaà dahati pävakaù |

na cainaà kledayanty äpo na çoñayati märutaù ||23||


acchedyo’yam adähyo’yam akledyo’çoñya eva ca |

nityaù sarva-gataù sthäëur acalo’yaà sanätanaù ||24||


avyakto’yam acintyo’yam avikäryo’yam ucyate |

tasmäd evaà viditvainaà nänuçocitum arhasi ||25||


atha cainaà nitya-jätaà nityaà vä manyase måtam |

tathäpi tvaà mahä-bäho naivaà çocitum arhasi ||26||


jätasya hi dhruvo måtyur dhruvaà janma måtasya ca |

tasmäd aparihärye’rthe na tvaà çocitum arhasi ||27||


avyaktädéni bhütäni vyakta-madhyäni bhärata |

avyakta-nidhanäny eva tatra kä paridevanä ||28||



äçcarya-vat paçyati kaçcid enam

äçcarya-vad vadati tathaiva cänyaù |

äçcarya-vac cainam anyaù çåëoti

çrutväpy enaà veda na caiva kaçcit ||29||



dehé nityam avadhyo’yaà dehe sarvasya bhärata |

tasmät sarväëi bhütäni na tvaà çocitum arhasi ||30||


sva-dharmam api cävekñya na vikampitum arhasi |

dharmyäd dhi yuddhäc chreyo’nyat kñatriyasya na vidyate ||31||


yadåcchayä copapannaà svargadväram apävåtam |

sukhinaù kñatriyäù pärtha labhante yuddham édåçam ||32||


atha cet tvam imaà dharmyaà saàgrämaà na kariñyasi |

tataù sva-dharmaà kértià ca hitvä päpam aväpsyasi ||33||


akértià cäpi bhütäni kathayiñyanti te’vyayäm |

saàbhävitasya cäkértir maraëäd atiricyate ||34||


bhayäd raëäd uparataà maàsyante tväà mahä-rathäù |

yeñäà ca tvaà bahu-mato bhütvä yäsyasi läghavam ||35||


aväcya-vädäàç ca bahün vadiñyanti tavähitäù |

nindantas tava sämarthyaà tato duùkhataraà nu kim ||36||


hato vä präpsyasi svargaà jitvä vä bhokñyase mahém |

tasmäd uttiñöha kaunteya yuddhäya kåta-niçcayaù ||37||


sukha-duùkhe same kåtvä läbhäläbhau jayäjayau |

tato yuddhäya yujyasva naivaà päpam aväpsyasi ||38||


eñä te’bhihitä säàkhye buddhir yoge tv imäà çåëu |

buddhyä yukto yayä pärtha karma-bandhaà prahäsyasi ||39||


nehäbhikrama-näço’sti pratyaväyo na vidyate |

svalpam apy asya dharmasya träyate mahato bhayät ||40||


vyavasäyätmikä buddhir ekeha kuru-nandana |

bahu-çäkhä hy anantäç ca buddhayo’vyavasäyinäm ||41||


yäm imäà puñpitäà väcaà pravadanty avipaçcitaù |

veda-väda-ratäù pärtha nänyad astéti vädinaù ||42||


kämätmänaù svarga-parä janma-karma-phala-pradäm |

kriyä-viçeña-bahuläà bhogaiçvarya-gatià prati ||43||


bhogaiçvarya-prasaktänäà tayäpahåta-cetasäm |

vyavasäyätmikä buddhiù samädhau na vidhéyate ||44||


traiguëya-viñayä vedä nistraiguëyo bhavärjuna |

nirdvandvo nitya-sattva-stho niryoga-kñema ätmavän ||45||


yävän artha udapäne sarvataù saàplutodake |

tävän sarveñu vedeñu brähmaëasya vijänataù ||46||


karmaëy evädhikäras te mä phaleñu kadäcana |

mä karma-phala-hetur bhür mä te saìgo’stv akarmaëi ||47||


yoga-sthaù kuru karmäëi saìgaà tyaktvä dhanaàjaya |

siddhy-asiddhyoù samo bhütvä samatvaà yoga ucyate ||48||


düreëa hy avaraà karma buddhi-yogäd dhanaàjaya |

buddhau çaraëam anviccha kåpaëäù phala-hetavaù ||49||


buddhi-yukto jahätéha ubhe sukåta-duñkåte |

tasmäd yogäya yujyasva yogaù karmasu kauçalam ||50||


karmajaà buddhi-yuktä hi phalaà tyaktvä manéñiëaù |

janma-bandha-vinirmuktäù padaà gacchanty anämayam ||51||


yadä te moha-kalilaà buddhir vyatitariñyati |

tadä gantäsi nirvedaà çrotavyasya çrutasya ca ||52||


çruti-vipratipannä te yadä sthäsyati niçcalä |

samädhäv acalä buddhis tadä yogam aväpsyasi ||53||



arjuna uväca

sthita-prajïasya kä bhäñä samädhisthasya keçava |

sthita-dhéù kià prabhäñeta kim äséta vrajeta kim ||54||



çré-bhagavän uväca

prajahäti yadä kämän sarvän pärtha manogatän |

ätmany evätmanä tuñöaù sthita-prajïas tadocyate ||55||


duùkheñv anudvigna-manäù sukheñu vigata-spåhaù |

véta-räga-bhaya-krodhaù sthitadhér munir ucyate ||56||


yaù sarvatränabhisnehas tat tat präpya çubhäçubham |

näbhinandati na dveñöi tasya prajïä pratiñöhitä ||57||


yadä saàharate cäyaà kürmo’ìgänéva sarvaçaù |

indriyäëéndriyärthebhyas tasya prajïä pratiñöhitä ||58||


viñayä vinivartante nirähärasya dehinaù |

rasa-varjaà raso’py asya paraà dåñövä nivartate ||59||


yatato hy api kaunteya puruñasya vipaçcitaù |

indriyäëi pramäthéni haranti prasabhaà manaù ||60||


täni sarväëi saàyamya yukta äséta mat-paraù |

vaçe hi yasyendriyäëi tasya prajïä pratiñöhitä ||61||


dhyäyato viñayän puàsaù saìgas teñüpajäyate |

saìgät saàjäyate kämaù kämät krodho’bhijäyate ||62||


krodhäd bhavati saàmohaù saàmohät småti-vibhramaù |

småti-bhraàçäd buddhi-näço buddhi-näçät praëaçyati ||63||


räga-dveña-viyuktais tu viñayän indriyaiç caran |

ätma-vaçyair vidheyätmä prasädam adhigacchati ||64||


prasäde sarva-duùkhänäà hänir asyopajäyate |

prasanna-cetaso hy äçu buddhiù paryavatiñöhate ||65||


nästi buddhir ayuktasya na cäyuktasya bhävanä |

na cäbhävayataù çäntir açäntasya kutaù sukham ||66||


indriyäëäà hi caratäà yan mano’nuvidhéyate |

tad asya harati prajïäà väyur nävam ivämbhasi ||67||


tasmäd yasya mahä-bäho nigåhétäni sarvaçaù |

indriyäëéndriyärthebhyas tasya prajïä pratiñöhitä ||68||


yä niçä sarva-bhütänäà tasyäà jägarti saàyamé |

yasyäà jägrati bhütäni sä niçä paçyato muneù ||69||



äpüryamäëam acala-pratiñöhaà

samudram äpaù praviçanti yadvat |

tadvat kämä yaà praviçanti sarve

sa çäntim äpnoti na käma-kämé ||70||



vihäya kämän yaù sarvän pumäàç carati niùspåhaù |

nirmamo nirahaàkäraù sa çäntim adhigacchati ||71||


eñä brähmé sthitiù pärtha nainäà präpya vimuhyati |

sthitväsyäm anta-käle’pi brahma-nirväëam åcchati ||72||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

säìkhya-yogo näma dvitéyo’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(3)

atha tåtéyo’dhyäyaù

karma-yogaù


arjuna uväca

jyäyasé cet karmaëas te matä buddhir janärdana |

tat kià karmaëi ghore mäà niyojayasi keçava ||1||


vyämiçreëaiva väkyena buddhià mohayaséva me |

tad ekaà vada niçcitya yena çreyo’ham äpnuyäm ||2||



çré-bhagavän uväca

loke’smin dvividhä niñöhä purä proktä mayänagha |

jïäna-yogena säàkhyänäà karma-yogena yoginäm ||3||


na karmaëäm anärambhän naiñkarmyaà puruño’çnute |

na ca saànyasanäd eva siddhià samadhigacchati ||4||


na hi kaçcit kñaëam api jätu tiñöhaty akarma-kåt |

käryate hy avaçaù karma sarvaù prakåti-jair guëaiù ||5||


karmendriyäëi saàyamya ya äste manasä smaran |

indriyärthän vimüòhätmä mithyäcäraù sa ucyate ||6||


yas tv indriyäëi manasä niyamyärabhate’rjuna |

karmendriyaiù karma-yogam asaktaù sa viçiñyate ||7||


niyataà kuru karma tvaà karma jyäyo hy akarmaëaù |

çaréra-yäträpi ca te na prasidhyed akarmaëaù ||8||


yajïärthät karmaëo’nyatra loko’yaà karma-bandhanaù |

tad-arthaà karma kaunteya mukta-saìgaù samäcara ||9||


saha-yajïäù prajäù såñövä puroväca prajäpatiù |

anena prasaviñyadhvam eña vo’stv iñöa-käma-dhuk ||10||


devän bhävayatänena te devä bhävayantu vaù |

parasparaà bhävayantaù çreyaù param aväpsyatha ||11||


iñöän bhogän hi vo devä däsyante yajïa-bhävitäù |

tair dattän apradäyaibhyo yo bhuìkte stena eva saù ||12||


yajïa-çiñöäçinaù santo mucyante sarva-kilbiñaiù |

bhuïjate te tv aghaà päpä ye pacanty ätma-käraëät ||13||


annäd bhavanti bhütäni parjanyäd anna-saàbhavaù |

yajïäd bhavati parjanyo yajïaù karma-samudbhavaù ||14||


karma brahmodbhavaà viddhi brahmäkñara-samudbhavam |

tasmät sarva-gataà brahma nityaà yajïe pratiñöhitam ||15||


evaà pravartitaà cakraà nänuvartayatéha yaù |

aghäyur indriyärämo moghaà pärtha sa jévati ||16||


yas tv ätma-ratir eva syäd ätma-tåptaç ca mänavaù |

ätmany eva ca saàtuñöas tasya käryaà na vidyate ||17||


naiva tasya kåtenärtho näkåteneha kaçcana |

na cäsya sarva-bhüteñu kaçcid artha-vyapäçrayaù ||18||


tasmäd asaktaù satataà käryaà karma samäcara |

asakto hy äcaran karma param äpnoti püruñaù ||19||


karmaëaiva hi saàsiddhim ästhitä janakädayaù |

loka-saàgraham eväpi saàpaçyan kartum arhasi ||20||


yad yad äcarati çreñöhas tat tad evetaro janaù |

sa yat pramäëaà kurute lokas tad anuvartate ||21||


na me pärthästi kartavyaà triñu lokeñu kiàcana |

nänaväptam aväptavyaà varta eva ca karmaëi ||22||


yadi hy ahaà na varteyaà jätu karmaëy atandritaù |

mama vartmänuvartante manuñyäù pärtha sarvaçaù ||23||


utsédeyur ime lokä na kuryäà karma ced aham |

saàkarasya ca kartä syäm upahanyäm imäù prajäù ||24||


saktäù karmaëy avidväàso yathä kurvanti bhärata |

kuryäd vidväàs tathäsaktaç cikérñur loka-saàgraham ||25||


na buddhi-bhedaà janayed ajïänäà karma-saìginäm |

joñayet sarva-karmäëi vidvän yuktaù samäcaran ||26||


prakåteù kriyamäëäni guëaiù karmäëi sarvaçaù |

ahaàkära-vimüòhätmä kartäham iti manyate ||27||


tattva-vit tu mahä-bäho guëa-karma-vibhägayoù |

guëä guëeñu vartanta iti matvä na sajjate ||28||


prakåter guëa-saàmüòhäù sajjante guëa-karmasu |

tän akåtsna-vido mandän kåtsna-vin na vicälayet ||29||


mayi sarväëi karmäëi saànyasyädhyätma-cetasä |

niräçér nirmamo bhütvä yudhyasva vigata-jvaraù ||30||


ye me matam idaà nityam anutiñöhanti mänaväù |

çraddhävanto’nasüyanto mucyante te’pi karmabhiù ||31||


ye tv etad abhyasüyanto nänutiñöhanti me matam |

sarva-jïäna-vimüòhäàs tän viddhi nañöän acetasaù ||32||


sadåçaà ceñöate svasyäù prakåter jïänavän api |

prakåtià yänti bhütäni nigrahaù kià kariñyati ||33||


indriyasyendriyasyärthe räga-dveñau vyavasthitau |

tayor na vaçam ägacchet tau hy asya paripanthinau ||34||


çreyän sva-dharmo viguëaù para-dharmät svanuñöhität |

sva-dharme nidhanaà çreyaù para-dharmo bhayävahaù ||35||



arjuna uväca

atha kena prayukto’yaà päpaà carati püruñaù |

anicchann api värñëeya baläd iva niyojitaù ||36||



çré-bhagavän uväca

käma eña krodha eña rajo-guëa-samudbhavaù |

mahäçano mahä-päpmä viddhy enam iha vairiëam ||37||


dhümenävriyate vahnir yathädarço malena ca |

yatholbenävåto garbhas tathä tenedam ävåtam ||38||


ävåtaà jïänam etena jïänino nitya-vairiëä |

käma-rüpeëa kaunteya duñpüreëänalena ca ||39||


indriyäëi mano buddhir asyädhiñöhänam ucyate |

etair vimohayaty eña jïänam ävåtya dehinam ||40||


tasmät tvam indriyäëy ädau niyamya bharatarñabha |

päpmänaà prajahi hy enaà jïäna-vijïäna-näçanam ||41||


indriyäëi paräëy ähur indriyebhyaù paraà manaù |

manasas tu parä buddhir yo buddheù paratas tu saù ||42||


evaà buddheù paraà buddhvä saàstabhyätmänam ätmanä |

jahi çatruà mahä-bäho käma-rüpaà duräsadam ||43||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

karma-yogo näma tåtéyo’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(4)

atha caturtho’dhyäyaù

jïäna-karma-sannyäsa-yogaù


çré-bhagavän uväca

imaà vivasvate yogaà proktavän aham avyayam |

vivasvän manave präha manur ikñväkave’bravét ||1||


evaà paramparä-präptam imaà räjarñayo viduù |

sa käleneha mahatä yogo nañöaù parantapa ||2||


sa eväyaà mayä te’dya yogaù proktaù purätanaù |

bhakto’si me sakhä ceti rahasyaà hy etad uttamam ||3||



arjuna uväca

aparaà bhavato janma paraà janma vivasvataù |

katham etad vijänéyäà tvam ädau proktavän iti ||4||



çré-bhagavän uväca |

bahüni me vyatétäni janmäni tava cärjuna |

täny ahaà veda sarväëi na tvaà vettha parantapa ||5||


ajo’pi sann avyayätmä bhütänäm éçvaro’pi san |

prakåtià sväm adhiñöhäya saàbhavämy ätma-mäyayä ||6||


yadä yadä hi dharmasya glänir bhavati bhärata |

abhyutthänam adharmasya tadätmänaà såjämy aham ||7||


pariträëäya sädhünäà vinäçäya ca duñkåtäm |

dharma-saàsthäpanärthäya saàbhavämi yuge yuge ||8||


janma karma ca me divyam evaà yo vetti tattvataù |

tyaktvä dehaà punar janma naiti mäm eti so’rjunaù ||9||

véta-räga-bhaya-krodhä man-mayä mäm upäçritäù |

bahavo jïäna-tapasä pütä mad-bhävam ägatäù ||10||


ye yathä mäà prapadyante täàs tathaiva bhajämy aham |

mama vartmänuvartante manuñyäù pärtha sarvaçaù ||11||


käìkñantaù karmaëäà siddhià yajanta iha devatäù |

kñipraà hi mänuñe loke siddhir bhavati karmajä ||12||


cäturvarëyaà mayä såñöaà guëa-karma-vibhägaçaù |

tasya kartäram api mäà viddhy akartäram avyayam ||13||


na mäà karmäëi limpanti na me karma-phale spåhä |

iti mäà yo’bhijänäti karmabhir na sa badhyate ||14||


evaà jïätvä kåtaà karma pürvair api mumukñubhiù |

kuru karmaiva tasmät tvaà pürvaiù pürvataraà kåtam ||15||


kià karma kim akarmeti kavayo’py atra mohitäù |

tat te karma pravakñyämi yaj jïätvä mokñyase’çubhät ||16||


karmaëo hy api boddhavyaà boddhavyaà ca vikarmaëaù |

akarmaëaç ca boddhavyaà gahanä karmaëo gatiù ||17||


karmaëy akarma yaù paçyed akarmaëi ca karma yaù |

sa buddhimän manuñyeñu sa yuktaù kåtsna-karma-kåt ||18||


yasya sarve samärambhäù käma-saàkalpa-varjitäù |

jïänägni-dagdha-karmäëaà tam ähuù paëòitaà budhäù ||19||


tyaktvä karma-phaläsaìgaà nitya-tåpto niräçrayaù |

karmaëy abhipravåtto’pi naiva kiàcit karoti saù ||20||


niräçér yata-cittätmä tyakta-sarva-parigrahaù |

çäréraà kevalaà karma kurvan näpnoti kilbiñam ||21||


yadåcchä-läbha-saàtuñöo dvandvätéto vimatsaraù |

samaù siddhäv asiddhau ca kåtväpi na nibadhyate ||22||


gata-saìgasya muktasya jïänävasthita-cetasaù |

yajïäyäcarataù karma samagraà praviléyate ||23||


brahmärpaëaà brahma havir brahmägnau brahmaëä hutam |

brahmaiva tena gantavyaà brahma-karma-samädhinä ||24||


daivam eväpare yajïaà yoginaù paryupäsate |

brahmägnäv apare yajïaà yajïenaivopajuhvati ||25||


çroträdénéndriyäëy anye saàyamägniñu juhvati |

çabdädén viñayän anya indriyägniñu juhvati ||26||


sarväëéndriya-karmäëi präëa-karmäëi cäpare |

ätma-saàyama-yogägnau juhvati jïäna-dépite ||27||


dravya-yajïäs tapo-yajïä yoga-yajïäs tathäpare |

svädhyäya-jïäna-yajïäç ca yatayaù saàçita-vratäù ||28||


apäne juhvati präëaà präëe’pänaà tathäpare |

präëäpäna-gaté ruddhvä präëäyäma-paräyaëäù ||29||


apare niyatähäräù präëän präëeñu juhvati |

sarve’py ete yajïa-vido yajïa-kñapita-kalmañäù ||30||


yajïa-çiñöämåta-bhujo yänti brahma sanätanam |

näyaà loko’sty ayajïasya kuto’nyaù kurusattama ||31||


evaà bahu-vidhä yajïä vitatä brahmaëo mukhe |

karma-jän viddhi tän sarvän evaà jïätvä vimokñyase ||32||


çreyän dravya-mayäd yajïäj jïäna-yajïaù parantapa |

sarvaà karmäkhilaà pärtha jïäne parisamäpyate ||33||


tad viddhi praëipätena paripraçnena sevayä |

upadekñyanti te jïänaà jïäninas tattva-darçinaù ||34||


yaj jïätvä na punar moham evaà yäsyasi päëòava |

yena bhütäny açeñeëa drakñyasy ätmany atho mayi ||35||


api ced asi päpebhyaù sarvebhyaù päpa-kåttamaù |

sarvaà jïäna-plavenaiva våjinaà saàtariñyasi ||36||


yathaidhäàsi samiddho’gnir bhasmasät kurute’rjuna |

jïänägniù sarva-karmäëi bhasmasät kurute tathä ||37||


na hi jïänena sadåçaà pavitram iha vidyate |

tat svayaà yoga-saàsiddhaù kälenätmani vindati ||38||


çraddhävän labhate jïänaà tat-paraù saàyatendriyaù |

jïänaà labdhvä paräà çäntim acireëädhigacchati ||39||


ajïaç cäçraddadhänaç ca saàçayätmä vinaçyati |

näyaà loko’sti na paro na sukhaà saàçayätmanaù ||40||


yoga-saànyasta-karmäëaà jïäna-saàchinna-saàçayam |

ätmavantaà na karmäëi nibadhnanti dhanaàjaya ||41||


tasmäd ajïäna-saàbhütaà håt-sthaà jïänäsinätmanaù |

chittvainaà saàçayaà yogam ätiñöhottiñöha bhärata ||42||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

jïäna-karma-sannyäsa-yogo näma caturöho’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(5)

atha païcamo’dhyäyaù

sannyäsa-yogaù


arjuna uväca

saànyäsaà karmaëäà kåñëa punar yogaà ca çaàsasi |

yac chreya etayor ekaà tan me brühi suniçcitam ||1||



çré-bhagavän uväca

saànyäsaù karma-yogaç ca niùçreyasa-karäv ubhau |

tayos tu karma-saànyäsät karma-yogo viçiñyate ||2||


jïeyaù sa nityasaànyäsé yo na dveñöi na käìkñati |

nirdvandvo hi mahä-bäho sukhaà bandhät pramucyate ||3||


säàkhya-yogau påthag bäläù pravadanti na paëòitäù |

ekam apy ästhitaù samyag ubhayor vindate phalam ||4||


yat säàkhyaiù präpyate sthänaà tad yogair api gamyate |

ekaà säàkhyaà ca yogaà ca yaù paçyati sa paçyati ||5||


saànyäsas tu mahä-bäho duùkham äptum ayogataù |

yoga-yukto munir brahma nacireëädhigacchati ||6||


yoga-yukto viçuddhätmä vijitätmä jitendriyaù |

sarva-bhütätma-bhütätmä kurvann api na lipyate ||7||


naiva kiàcit karométi yukto manyeta tattva-vit |

paçyaï çåëvan spåçaï jighrann açnan gacchan svapaï çvasan ||8||


pralapan visåjan gåhëann unmiñan nimiñann api |

indriyäëéndriyärtheñu vartanta iti dhärayan ||9||


brahmaëy ädhäya karmäëi saìgaà tyaktvä karoti yaù |

lipyate na sa päpena padma-patram ivämbhasä ||10||


käyena manasä buddhyä kevalair indriyair api |

yoginaù karma kurvanti saìgaà tyaktvätma-çuddhaye ||11||


yuktaù karma-phalaà tyaktvä çäntim äpnoti naiñöhikém |

ayuktaù käma-käreëa phale sakto nibadhyate ||12||


sarva-karmäëi manasä saànyasyäste sukhaà vaçé |

nava-dväre pure dehé naiva kurvan na kärayan ||13||


na kartåtvaà na karmäëi lokasya såjati prabhuù |

na karma-phala-saàyogaà svabhävas tu pravartate ||14||


nädatte kasya cit päpaà na caiva sukåtaà vibhuù |

ajïänenävåtaà jïänaà tena muhyanti jantavaù ||15||


jïänena tu tad ajïänaà yeñäà näçitam ätmanaù |

teñäm ädityavaj jïänaà prakäçayati tat-param ||16||


tad-buddhayas tad-ätmänas tan-niñöhäs tat-paräyaëäù |

gacchanty apunar-ävåttià jïäna-nirdhüta-kalmañäù ||17||


vidyä-vinaya-saàpanne brähmaëe gavi hastini |

çuni caiva çvapäke ca paëòitäù sama-darçinaù ||18||


ihaiva tair jitaù sargo yeñäà sämye sthitaà manaù |

nirdoñaà hi samaà brahma tasmäd brahmaëi te sthitäù ||19||


na prahåñyet priyaà präpya nodvijet präpya cäpriyam |

sthira-buddhir asaàmüòho brahma-vid brahmaëi sthitaù ||20||


bähya-sparçeñv asaktätmä vindaty ätmani yat sukham |

sa brahma-yoga-yuktätmä sukham akñayam açnute ||21||


ye hi saàsparça-jä bhogä duùkha-yonaya eva te |

ädy-anta-vantaù kaunteya na teñu ramate budhaù ||22||


çaknotéhaiva yaù soòhuà präk çaréra-vimokñaëät |

käma-krodhodbhavaà vegaà sa yuktaù sa sukhé naraù ||23||


yo’ntaù-sukho’ntar-ärämas tathäntar-jyotir eva yaù |

sa yogé brahma-nirväëaà brahma-bhüto’dhigacchati ||24||


labhante brahma-nirväëam åñayaù kñéëa-kalmañäù |

chinna-dvaidhä yatätmänaù sarva-bhüta-hite ratäù ||25||


käma-krodha-viyuktänäà yaténäà yata-cetasäm |

abhito brahma-nirväëaà vartate viditätmanäm ||26||


sparçän kåtvä bahir bähyäàç cakñuç caiväntare bhruvoù |

präëäpänau samau kåtvä näsäbhyantara-cäriëau ||27||


yatendriya-mano-buddhir munir mokña-paräyaëaù |

vigatecchä-bhaya-krodho yaù sadä mukta eva saù ||28||


bhoktäraà yajïa-tapasäà sarva-loka-maheçvaram |

suhådaà sarva-bhütänäà jïätvä mäà çäntim åcchati ||29||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

sannyäsa-yogo näma païcamo’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(6)


atha ñañöho’dhyäyaù

dhyäna-yogaù


çré-bhagavän uväca

anäçritaù karma-phalaà käryaà karma karoti yaù |

sa saànyäsé ca yogé ca na niragnir na cäkriyaù ||1||


yaà saànyäsam iti prähur yogaà taà viddhi päëòava |

na hy asaànyasta-saàkalpo yogé bhavati kaçcana ||2||


ärurukñor muner yogaà karma käraëam ucyate |

yogärüòhasya tasyaiva çamaù käraëam ucyate ||3||


yadä hi nendriyärtheñu na karmasv anuñajjate |

sarva-saàkalpa-saànyäsé yogärüòhas tadocyate ||4||


uddhared ätmanätmänaà nätmänam avasädayet |

ätmaiva hy ätmano bandhur ätmaiva ripur ätmanaù ||5||


bandhur ätmätmanas tasya yenätmaivätmanä jitaù |

anätmanas tu çatrutve vartetätmaiva çatruvat ||6||


jitätmanaù praçäntasya paramätmä samähitaù |

çétoñëa-sukha-duùkheñu tathä mänäpamänayoù ||7||


jïäna-vijïäna-tåptätmä küöastho vijitendriyaù |

yukta ity ucyate yogé sama-loñöäçma-käïcanaù ||8||


suhån-miträry-udäséna-madhyastha-dveñya-bandhuñu |

sädhuñv api ca päpeñu sama-buddhir viçiñyate ||9||


yogé yuïjéta satatam ätmänaà rahasi sthitaù |

ekäké yata-cittätmä niräçér aparigrahaù ||10||


çucau deçe pratiñöhäpya sthiram äsanam ätmanaù |

nätyucchritaà nätinécaà cailäjina-kuçottaram ||11||


tatraikägraà manaù kåtvä yata-cittendriya-kriyaù |

upaviçyäsane yuïjyäd yogam ätma-viçuddhaye ||12||


samaà käya-çiro-grévaà dhärayann acalaà sthiraù |

saàprekñya näsikägraà svaà diçaç cänavalokayan ||13||


praçäntätmä vigata-bhér brahmacäri-vrate sthitaù |

manaù saàyamya mac-citto yukta äséta mat-paraù ||14||


yuïjann evaà sadätmänaà yogé niyata-mänasaù |

çäntià nirväëa-paramäà mat-saàsthäm adhigacchati ||15||


nätyaçnatas tu yogo’sti na caikäntam anaçnataù |

na cätisvapna-çélasya jägrato naiva cärjuna ||16||


yuktähära-vihärasya yukta-ceñöasya karmasu |

yukta-svapnävabodhasya yogo bhavati duùkhahä ||17||


yadä viniyataà cittam ätmany evävatiñöhate |

niùspåhaù sarva-kämebhyo yukta ity ucyate tadä ||18||


yathä dépo niväta-stho neìgate sopamä småtä |

yogino yata-cittasya yuïjato yogam ätmanaù ||19||


yatroparamate cittaà niruddhaà yoga-sevayä |

yatra caivätmanätmänaà paçyann ätmani tuñyati ||20||


sukham ätyantikaà yat tad buddhi-grähyam aténdriyam |

vetti yatra na caiväyaà sthitaç calati tattvataù ||21||


yaà labdhvä cäparaà läbhaà manyate nädhikaà tataù |

yasmin sthito na duùkhena guruëäpi vicälyate ||22||


taà vidyäd duùkha-saàyoga-viyogaà yoga-saàjïitam |

sa niçcayena yoktavyo yogo’nirviëëa-cetasä ||23||


saàkalpa-prabhavän kämäàs tyaktvä sarvän açeñataù |

manasaivendriya-grämaà viniyamya samantataù ||24||


çanaiù çanair uparamed buddhyä dhåti-gåhétayä |

ätma-saàsthaà manaù kåtvä na kiàcid api cintayet ||25||


yato yato niçcarati manaç caïcalam asthiram |

tatas tato niyamyaitad ätmany eva vaçaà nayet ||26||


praçänta-manasaà hy enaà yoginaà sukham uttamam |

upaiti çänta-rajasaà brahma-bhütam akalmañam ||27||


yuïjann evaà sadätmänaà yogé vigata-kalmañaù |

sukhena brahma-saàsparçam atyantaà sukham açnute ||28||


sarva-bhüta-stham ätmänaà sarva-bhütäni cätmani |

ékñate yoga-yuktätmä sarvatra sama-darçanaù ||29||


yo mäà paçyati sarvatra sarvaà ca mayi paçyati |

tasyähaà na praëaçyämi sa ca me na praëaçyati ||30||


sarva-bhüta-sthitaà yo mäà bhajaty ekatvam ästhitaù |

sarvathä vartamäno’pi sa yogé mayi vartate ||31||


ätmaupamyena sarvatra samaà paçyati yo’rjuna |

sukhaà vä yadi vä duùkhaà sa yogé paramo mataù ||32||



arjuna uväca

yo’yaà yogas tvayä proktaù sämyena madhusüdana |

etasyähaà na paçyämi caïcalatvät sthitià sthiräm ||33||


caïcalaà hi manaù kåñëa pramäthi balavad dåòham |

tasyähaà nigrahaà manye väyor iva suduñkaram ||34||



çré-bhagavän uväca

asaàçayaà mahä-bäho mano durëigrahaà calam |

abhyäsena tu kaunteya vairägyeëa ca gåhyate ||35||


asaàyatätmanä yogo duñpräpa iti me matiù |

vaçyätmanä tu yatatä çakyo’väptum upäyataù ||36||



arjuna uväca

ayatiù çraddhayopeto yogäc calita-mänasaù |

apräpya yoga-saàsiddhià käà gatià kåñëa gacchati ||37||


kaccin nobhaya-vibhrañöaç chinnäbhram iva naçyati |

apratiñöho mahä-bäho vimüòho brahmaëaù pathi ||38||


etan me saàçayaà kåñëa chettum arhasy açeñataù |

tvad-anyaù saàçayasyäsya chettä na hy upapadyate ||39||



çré-bhagavän uväca

pärtha naiveha nämutra vinäças tasya vidyate |

na hi kalyäëa-kåt kaçcid durgatià täta gacchati ||40||


präpya puëya-kåtäà lokän uñitvä çäçvatéù samäù |

çucénäà çrématäà gehe yoga-bhrañöo’bhijäyate ||41||


atha vä yoginäm eva kule bhavati dhématäm |

etad dhi durlabhataraà loke janma yad édåçam ||42||


tatra taà buddhi-saàyogaà labhate paurvadehikam |

yatate ca tato bhüyaù saàsiddhau kurunandana ||43||


pürväbhyäsena tenaiva hriyate hy avaço’pi saù |

jijïäsur api yogasya çabda-brahmätivartate ||44||


prayatnäd yatamänas tu yogé saàçuddha-kilbiñaù |

aneka-janma-saàsiddhas tato yäti paräà gatim ||45||


tapasvibhyo’dhiko yogé jïänibhyo’pi mato’dhikaù |

karmibhyaç cädhiko yogé tasmäd yogé bhavärjuna ||46||


yoginäm api sarveñäà mad-gatenäntarätmanä |

çraddhävän bhajate yo mäà sa me yuktatamo mataù ||47||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

dhyäna-yogo näma ñañöho’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(7)


atha saptamo’dhyäyaù

jïäna-vijïäna-yogaù


çré-bhagavän uväca

mayy äsakta-manäù pärtha yogaà yuïjan mad-äçrayaù |

asaàçayaà samagraà mäà yathä jïäsyasi tac chåëu ||1||


jïänaà te’haà sa-vijïänam idaà vakñyämy açeñataù |

yaj jïätvä neha bhüyo’nyaj jïätavyam avaçiñyate ||2||


manuñyäëäà sahasreñu kaçcid yatati siddhaye |

yatatäm api siddhänäà kaçcin mäà vetti tattvataù ||3||


bhümir äpo’nalo väyuù khaà mano buddhir eva ca |

ahaàkära itéyaà me bhinnä prakåtir añöadhä ||4||


apareyam itas tv anyäà prakåtià viddhi me paräm |

jéva-bhütäà mahä-bäho yayedaà dhäryate jagat ||5||


etad-yonéni bhütäni sarväëéty upadhäraya |

ahaà kåtsnasya jagataù prabhavaù pralayas tathä ||6||


mattaù parataraà nänyat kiàcid asti dhanaàjaya |

mayi sarvam idaà protaà sütre maëi-gaëä iva ||7||


raso’ham apsu kaunteya prabhäsmi çaçi-süryayoù |

praëavaù sarva-vedeñu çabdaù khe pauruñaà nåñu ||8||


puëyo gandhaù påthivyäà ca tejaç cäsmi vibhävasau |

jévanaà sarva-bhüteñu tapaç cäsmi tapasviñu ||9||


béjaà mäà sarva-bhütänäà viddhi pärtha sanätanam |

buddhir buddhimatäm asmi tejas tejasvinäm aham ||10||


balaà balavatäà cähaà käma-räga-vivarjitam |

dharmäviruddho bhüteñu kämo’smi bharatarñabha ||11||


ye caiva sättvikä bhävä räjasäs tämasäç ca ye |

matta eveti tän viddhi na tv ahaà teñu te mayi ||12||


tribhir guëa-mayair bhävair ebhiù sarvam idaà jagat |

mohitaà näbhijänäti mäm ebhyaù param avyayam ||13||


daivé hy eñä guëa-mayé mama mäyä duratyayä |

mäm eva ye prapadyante mäyäm etäà taranti te ||14||


na mäà duñkåtino müòhäù prapadyante narädhamäù |

mäyayäpahåta-jïänä äsuraà bhävam äçritäù ||15||


catur-vidhä bhajante mäà janäù sukåtino’rjuna |

ärto jijïäsur arthärthé jïäné ca bharatarñabha ||16||


teñäà jïäné nitya-yukta eka-bhaktir viçiñyate |

priyo hi jïänino’tyartham ahaà sa ca mama priyaù ||17||


udäräù sarva evaite jïäné tv ätmaiva me matam |

ästhitaù sa hi yuktätmä mäm evänuttamäà gatim ||18||


bahünäà janmanäm ante jïänavän mäà prapadyate |

väsudevaù sarvam iti sa mahätmä sudurlabhaù ||19||


kämais tais tair håta-jïänäù prapadyante’nya-devatäù |

taà taà niyamam ästhäya prakåtyä niyatäù svayä ||20||


yo yo yäà yäà tanuà bhaktaù çraddhayärcitum icchati |

tasya tasyäcaläà çraddhäà täm eva vidadhämy aham ||21||


sa tayä çraddhayä yuktas tasyä rädhanam éhate |

labhate ca tataù kämän mayaiva vihitän hi tän ||22||


antavat tu phalaà teñäà tad bhavaty alpa-medhasäm |

devän deva-yajo yänti mad-bhaktä yänti mäm api ||23||


avyaktaà vyaktim äpannaà manyante mäm abuddhayaù |

paraà bhävam ajänanto mamävyayam anuttamam ||24||


nähaà prakäçaù sarvasya yoga-mäyä-samävåtaù |

müòho’yaà näbhijänäti loko mäm ajam avyayam ||25||


vedähaà samatétäni vartamänäni cärjuna |

bhaviñyäëi ca bhütäni mäà tu veda na kaçcana ||26||


icchä-dveña-samutthena dvandva-mohena bhärata |

sarva-bhütäni saàmohaà sarge yänti parantapa ||27||


yeñäà tv anta-gataà päpaà janänäà puëya-karmaëäm |

te dvandva-moha-nirmuktä bhajante mäà dåòha-vratäù ||28||


jarä-maraëa-mokñäya mäm äçritya yatanti ye |

te brahma tad viduù kåtsnam adhyätmaà karma cäkhilam ||29||


sädhibhütädhidaivaà mäà sädhiyajïaà ca ye viduù |

prayäëa-käle’pi ca mäà te vidur yukta-cetasaù ||30||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

jïäna-vijïäna-yogo näma saptamo’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(8)


athäñöamo’dhyäyaù

täraka-brahma-yogaù


arjuna uväca —

kià tad brahma kim adhyätmaà kià karma puruñottama |

adhibhütaà ca kià proktam adhidaivaà kim ucyate ||1||


adhiyajïaù kathaà ko’tra dehe’smin madhusüdana |

prayäëa-käle ca kathaà jïeyo’si niyatätmabhiù ||2||



çré-bhagavän uväca —

akñaraà brahma paramaà svabhävo’dhyätmam ucyate |

bhütabhävodbhava-karo visargaù karma-saàjïitaù ||3||


adhibhütaà kñaro bhävaù puruñaç cädhidaivatam |

adhiyajïo’ham evätra dehe deha-bhåtäà vara ||4||


anta-käle ca mäm eva smaran muktvä kalevaram |

yaù prayäti sa mad-bhävaà yäti nästy atra saàçayaù ||5||


yaà yaà väpi smaran bhävaà tyajaty ante kalevaram |

taà tam evaiti kaunteya sadä tad-bhäva-bhävitaù ||6||


tasmät sarveñu käleñu mäm anusmara yudhya ca |

mayy arpita-mano-buddhir mäm evaiñyasy asaàçayaù ||7||


abhyäsa-yoga-yuktena cetasä nänya-gäminä |

paramaà puruñaà divyaà yäti pärthänucintayan ||8||



kavià puräëam anuçäsitäram

aëor aëéyäàsam anusmared yaù |

sarvasya dhätäram acintya-rüpam

äditya-varëaà tamasaù parastät ||9||



prayäëa-käle manasäcalena

bhaktyä yukto yoga-balena caiva |

bhruvor madhye präëam äveçya samyak

sa taà paraà puruñam upaiti divyam ||10||



yad akñaraà veda-vido vadanti

viçanti yad yatayo véta-rägäù |

yad icchanto brahmacaryaà caranti

tat te padaà saàgraheëa pravakñye ||11||



sarva-dväräëi saàyamya mano hådi nirudhya ca |

mürdhny ädhäyätmanaù präëam ästhito yoga-dhäraëäm ||12||


om ity ekäkñaraà brahma vyäharan mäm anusmaran |

yaù prayäti tyajan dehaà sa yäti paramäà gatim ||13||


ananya-cetäù satataà yo mäà smarati nityaçaù |

tasyähaà sulabhaù pärtha nitya-yuktasya yoginaù ||14||


mäm upetya punar-janma duùkhälayam açäçvatam |

näpnuvanti mahätmänaù saàsiddhià paramäà gatäù ||15||


ä brahma-bhuvanäl lokäù punar-ävartino’rjuna |

mäm upetya tu kaunteya punar-janma na vidyate ||16||


sahasra-yuga-paryantam ahar yad brahmaëo viduù |

rätrià yuga-sahasräntäà te’ho-rätra-vido janäù ||17||


avyaktäd vyaktayaù sarväù prabhavanty ahar-ägame |

rätry-ägame praléyante tatraivävyakta-saàjïake ||18||


bhüta-grämaù sa eväyaà bhütvä bhütvä praléyate |

rätry-ägame’vaçaù pärtha prabhavaty ahar-ägame ||19||


paras tasmät tu bhävo’nyo’vyakto’vyaktät sanätanaù |

yaù sa sarveñu bhüteñu naçyatsu na vinaçyati ||20||


avyakto’kñara ity uktas tam ähuù paramäà gatim |

yaà präpya na nivartante tad dhäma paramaà mama ||21||


puruñaù sa paraù pärtha bhaktyä labhyas tv ananyayä |

yasyäntaù-sthäni bhütäni yena sarvam idaà tatam ||22||


yatra käle tv anävåttim ävåttià caiva yoginaù |

prayätä yänti taà kälaà vakñyämi bharatarñabha ||23||


agnir jyotir ahaù çuklaù ñaë-mäsä uttaräyaëam |

tatra prayätä gacchanti brahma brahma-vido janäù ||24||


dhümo rätris tathä kåñëaù ñaëmäsä dakñiëäyanam |

tatra cändramasaà jyotir yogé präpya nivartate ||25||


çukla-kåñëe gaté hy ete jagataù çäçvate mate |

ekayä yäty anävåttim anyayävartate punaù ||26||


naite såté pärtha jänan yogé muhyati kaçcana |

tasmät sarveñu käleñu yoga-yukto bhavärjuna ||27||



vedeñu yajïeñu tapaùsu caiva

däneñu yat puëya-phalaà pradiñöam |

atyeti tat sarvam idaà viditvä

yogé paraà sthänam upaiti cädyam ||28||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

täraka-brahma-yogo nämäñöamo’dhyäyaù ||



—o)0(o—


(9)


atha navamo’dhyäyaù

räja-vidyä-räja-guhya-yogaù


çré-bhagavän uväca

idaà tu te guhyatamaà pravakñyämy anasüyave |

jïänaà vijïäna-sahitaà yaj jïätvä mokñyase’çubhät ||1||


räja-vidyä räja-guhyaà pavitram idam uttamam |

pratyakñävagamaà dharmyaà susukhaà kartum avyayam ||2||


açraddadhänäù puruñä dharmasyäsya parantapa |

apräpya mäà nivartante måtyu-saàsära-vartmani ||3||


mayä tatam idaà sarvaà jagad avyakta-mürtinä |

mat-sthäni sarva-bhütäni na cähaà teñv avasthitaù ||4||


na ca mat-sthäni bhütäni paçya me yogam aiçvaram |

bhüta-bhån na ca bhüta-stho mamätmä bhüta-bhävanaù ||5||


yathäkäça-sthito nityaà väyuù sarvatra-go mahän |

tathä sarväëi bhütäni mat-sthänéty upadhäraya ||6||


sarva-bhütäni kaunteya prakåtià yänti mämikäm |

kalpa-kñaye punas täni kalpädau visåjämy aham ||7||


prakåtià sväm avañöabhya visåjämi punaù punaù |

bhüta-grämam imaà kåtsnam avaçaà prakåter vaçät ||8||


na ca mäà täni karmäëi nibadhnanti dhanaàjaya |

udäsénavad äsénam asaktaà teñu karmasu ||9||


mayädhyakñeëa prakåtiù süyate sa-caräcaram |

hetunänena kaunteya jagad viparivartate ||10||


avajänanti mäà müòhä mänuñéà tanum äçritam |

paraà bhävam ajänanto mama bhüta-maheçvaram ||11||


moghäçä mogha-karmäëo mogha-jïänä vicetasaù |

räkñasém äsuréà caiva prakåtià mohinéà çritäù ||12||


mahätmänas tu mäà pärtha daivéà prakåtim äçritäù |

bhajanty ananya-manaso jïätvä bhütädim avyayam ||13||


satataà kértayanto mäà yatantaç ca dåòha-vratäù |

namasyantaç ca mäà bhaktyä nitya-yuktä upäsate ||14||


jïäna-yajïena cäpy anye yajanto mäm upäsate |

ekatvena påthaktvena bahudhä viçvato-mukham ||15||


ahaà kratur ahaà yajïaù svadhäham aham auñadham |

mantro’ham aham eväjyam aham agnir ahaà hutam ||16||


pitäham asya jagato mätä dhätä pitämahaù |

vedyaà pavitram oàkära åk säma yajur eva ca ||17||


gatir bhartä prabhuù säkñé niväsaù çaraëaà suhåt |

prabhavaù pralayaù sthänaà nidhänaà béjam avyayam ||18||


tapämy aham ahaà varñaà nigåhëämy utsåjämi ca |

amåtaà caiva måtyuç ca sad asac cäham arjuna ||19||



traividyä mäà somapäù püta-päpä

yajïair iñövä svar-gatià prärthayante |

te puëyam äsädya surendra-lokam

açnanti divyän divi deva-bhogän ||20||



te taà bhuktvä svarga-lokaà viçälaà

kñéëe puëye martya-lokaà viçanti |

evaà trayé-dharmam anuprapannä

gatägataà käma-kämä labhante ||21||



ananyäç cintayanto mäà ye janäù paryupäsate |

teñäà nityäbhiyuktänäà yoga-kñemaà vahämy aham ||22||


ye’py anya-devatä-bhaktä yajante çraddhayänvitäù |

te’pi mäm eva kaunteya yajanty avidhi-pürvakam ||23||


ahaà hi sarva-yajïänäà bhoktä ca prabhur eva ca |

na tu mäm abhijänanti tattvenätaç cyavanti te ||24||


yänti deva-vratä devän pitèn yänti pitå-vratäù |

bhütäni yänti bhütejyä yänti mad-yäjino’pi mäm ||25||


patraà puñpaà phalaà toyaà yo me bhaktyä prayacchati |

tad ahaà bhakty-upahåtam açnämi prayatätmanaù ||26||


yat karoñi yad açnäsi yaj juhoñi dadäsi yat |

yat tapasyasi kaunteya tat kuruñva mad-arpaëam ||27||


çubhäçubha-phalair evaà mokñyase karma-bandhanaiù |

saànyäsa-yoga-yuktätmä vimukto mäm upaiñyasi ||28||


samo’haà sarva-bhüteñu na me dveñyo’sti na priyaù |

ye bhajanti tu mäà bhaktyä mayi te teñu cäpy aham ||29||


api cet suduräcäro bhajate mäm ananya-bhäk |

sädhur eva sa mantavyaù samyag vyavasito hi saù ||30||


kñipraà bhavati dharmätmä çaçvac-chäntià nigacchati |

kaunteya pratijänéhi na me bhaktaù praëaçyati ||31||


mäà hi pärtha vyapäçritya ye’pi syuù päpa-yonayaù |

striyo vaiçyäs tathä çüdräs te’pi yänti paräà gatim ||32||


kià punar brähmaëäù puëyä bhaktä räjarñayas tathä |

anityam asukhaà lokam imaà präpya bhajasva mäm ||33||


man-manä bhava mad-bhakto mad-yäjé mäà namaskuru |

mäm evaiñyasi yuktvaivam ätmänaà mat-paräyaëaù ||34||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

räja-vidyä-räja-guhya-yogo näma navamo’dhyäyaù

||9||



—o)0(o—


(10)


atha daçamo’dhyäyaù

vibhüti-yogaù


çré-bhagavän uväca

bhüya eva mahä-bäho çåëu me paramaà vacaù |

yat te’haà préyamäëäya vakñyämi hitakämyayä ||1||


na me viduù sura-gaëäù prabhavaà na maharñayaù |

aham ädir hi devänäà maharñéëäà ca sarvaçaù ||2||


yo mäm ajam anädià ca vetti loka-maheçvaram |

asaàmüòhaù sa martyeñu sarva-päpaiù pramucyate ||3||


buddhir jïänam asaàmohaù kñamä satyaà damaù çamaù |

sukhaà duùkhaà bhavo’bhävo bhayaà cäbhayam eva ca ||4||


ahiàsä samatä tuñöis tapo dänaà yaço’yaçaù |

bhavanti bhävä bhütänäà matta eva påthag-vidhäù ||5||


maharñayaù sapta pürve catväro manavas tathä |

mad-bhävä mänasä jätä yeñäà loka imäù prajäù ||6||


etäà vibhütià yogaà ca mama yo vetti tattvataù |

so’vikampena yogena yujyate nätra saàçayaù ||7||


ahaà sarvasya prabhavo mattaù sarvaà pravartate |

iti matvä bhajante mäà budhä bhäva-samanvitäù ||8||


mac-cittä mad-gata-präëä bodhayantaù parasparam |

kathayantaç ca mäà nityaà tuñyanti ca ramanti ca ||9||


teñäà satata-yuktänäà bhajatäà préti-pürvakam |

dadämi buddhi-yogaà taà yena mäm upayänti te ||10||


teñäm evänukampärtham aham ajïäna-jaà tamaù |

näçayämy ätma-bhäva-stho jïäna-dépena bhäsvatä ||11||



arjuna uväca |

paraà brahma paraà dhäma pavitraà paramaà bhavän |

puruñaà çäçvataà divyam ädi-devam ajaà vibhum ||12||


ähus tväm åñayaù sarve devarñir näradas tathä |

asito devalo vyäsaù svayaà caiva bravéñi me ||13||


sarvam etad åtaà manye yan mäà vadasi keçava |

na hi te bhagavan vyaktià vidur devä na dänaväù ||14||


svayam evätmanätmänaà vettha tvaà puruñottama |

bhüta-bhävana bhüteça deva-deva jagatpate ||15||


vaktum arhasy açeñeëa divyä hy ätma-vibhütayaù |

yäbhir vibhütibhir lokän imäàs tvaà vyäpya tiñöhasi ||16||


kathaà vidyäm ahaà yogiàs tväà sadä paricintayan |

keñu keñu ca bhäveñu cintyo’si bhagavan mayä ||17||


vistareëätmano yogaà vibhütià ca janärdana |

bhüyaù kathaya tåptir hi çåëvato nästi me’måtam ||18||



çré-bhagavän uväca

hanta te kathayiñyämi divyä hy ätma-vibhütayaù |

prädhänyataù kuru-çreñöha nästy anto vistarasya me ||19||


aham ätmä guòäkeça sarva-bhütäçaya-sthitaù |

aham ädiç ca madhyaà ca bhütänäm anta eva ca ||20||


ädityänäm ahaà viñëur jyotiñäà ravir aàçumän |

marécir marutäm asmi nakñaträëäm ahaà çaçé ||21||


vedänäà säma-vedo’smi devänäm asmi väsavaù |

indriyäëäà manaç cäsmi bhütänäm asmi cetanä ||22||


rudräëäà çaàkaraç cäsmi vitteço yakña-rakñasäm |

vasünäà pävakaçcäsmi meruù çikhariëäm aham ||23||


purodhasäà ca mukhyaà mäà viddhi pärtha båhaspatim |

senänénäm ahaà skandaù sarasäm asmi sägaraù ||24||


maharñéëäà bhågur ahaà giräm asmy ekam akñaram |

yajïänäà japa-yajïo’smi sthävaräëäà himälayaù ||25||


açvatthaù sarva-våkñäëäà devarñéëäà ca näradaù |

gandharväëäà citrarathaù siddhänäà kapilo muniù ||26||


uccaiùçravasam açvänäà viddhi mäm amåtodbhavam |

airävataà gajendräëäà naräëäà ca narädhipam ||27||


äyudhänäm ahaà vajraà dhenünäm asmi käma-dhuk |

prajanaç cäsmi kandarpaù sarpäëäm asmi väsukiù ||28||


anantaç cäsmi nägänäà varuëo yädasäm aham |

pitèëäm aryamä cäsmi yamaù saàyamatäm aham ||29||


prahlädaç cäsmi daityänäà kälaù kalayatäm aham |

mågäëäà ca mågendro’haà vainateyaç ca pakñiëäm ||30||


pavanaù pavatäm asmi rämaù çastra-bhåtäm aham |

jhañäëäà makaraç cäsmi srotasäm asmi jähnavé ||31||


sargäëäm ädir antaç ca madhyaà caiväham arjuna |

adhyätma-vidyä vidyänäà vädaù pravadatäm aham ||32||


akñaräëäm akäro’smi dvandvaù sämäsikasya ca |

aham eväkñayaù kälo dhätähaà viçvato-mukhaù ||33||


måtyuù sarva-haraç cäham udbhavaç ca bhaviñyatäm |

kértiù çrér väk ca näréëäà småtir medhä dhåtiù kñamä ||34||


båhat-säma tathä sämnäà gäyatré chandasäm aham |

mäsänäà märgaçérño’ham åtünäà kusumäkaraù ||35||


dyütaà chalayatäm asmi tejas tejasvinäm aham |

jayo’smi vyavasäyo’smi sattvaà sattvavatäm aham ||36||


våñëénäà väsudevo’smi päëòavänäà dhanaàjayaù |

munénäm apy ahaà vyäsaù kavénäm uçanä kaviù ||37||


daëòo damayatäm asmi nétir asmi jigéñatäm |

maunaà caiväsmi guhyänäà jïänaà jïänavatäm aham ||38||


yac cäpi sarva-bhütänäà béjaà tad aham arjuna |

na tad asti vinä yat syän mayä bhütaà caräcaram ||39||


nänto’sti mama divyänäà vibhüténäà parantapa |

eña tüddeçataù prokto vibhüter vistaro mayä ||40||


yad yad vibhütimat sattvaà çrémad ürjitam eva vä |

tat tad evävagaccha tvaà mama tejo’àça-saàbhavam ||41||


athavä bahunaitena kià jïätena tavärjuna |

viñöabhyäham idaà kåtsnam ekäàçena sthito jagat ||42||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde vibhüti-yogo näma daçamo’dhyäyaù

||10||



—o)0(o—


(11)


athaikädaço’dhyäyaù

viçva-rüpa-darçana-yogaù


arjuna uväca

mad-anugrahäya paramaà guhyam adhyätma-saàjïitam |

yat tvayoktaà vacas tena moho’yaà vigato mama ||1||


bhaväpyayau hi bhütänäà çrutau vistaraço mayä |

tvattaù kamala-paträkña mähätmyam api cävyayam ||2||


evam etad yathättha tvam ätmänaà parameçvara |

drañöum icchämi te rüpam aiçvaraà puruñottama ||3||


manyase yadi tac chakyaà mayä drañöum iti prabho |

yogeçvara tato me tvaà darçayätmänam avyayam ||4||



çré-bhagavän uväca

paçya me pärtha rüpäëi çataço’tha sahasraçaù |

nänä-vidhäni divyäni nänä-varëäkåténi ca ||5||


paçyädityän vasün rudrän açvinau marutas tathä |

bahüny adåñöa-pürväëi paçyäçcaryäëi bhärata ||6||


ihaikasthaà jagat kåtsnaà paçyädya sa-caräcaram |

mama dehe guòäkeça yac cänyad drañöum icchasi ||7||


na tu mäà çakyase drañöum anenaiva sva-cakñuñä |

divyaà dadämi te cakñuù paçya me yogam aiçvaram ||8||



saàjaya uväca

evam uktvä tato räjan mahä-yogeçvaro hariù |

darçayäm äsa pärthäya paramaà rüpam aiçvaram ||9||


aneka-vaktra-nayanam anekädbhuta-darçanam |

aneka-divyäbharaëaà divyänekodyatäyudham ||10||


divya-mälyämbara-dharaà divya-gandhänulepanam |

sarväçcarya-mayaà devam anantaà viçvato-mukham ||11||


divi sürya-sahasrasya bhaved yugapad utthitä |

yadi bhäù sadåçé sä syäd bhäsas tasya mahätmanaù ||12||


tatraikasthaà jagat kåtsnaà pravibhaktam anekadhä |

apaçyad deva-devasya çarére päëòavas tadä ||13||


tataù sa vismayäviñöo håñöa-romä dhanaàjayaù |

praëamya çirasä devaà kåtäïjalir abhäñata ||14||



arjuna uväca

paçyämi deväàs tava deva dehe

sarväàs tathä bhüta-viçeña-saàghän |

brahmäëam éçaà kamaläsana-stham

åñéàç ca sarvän uragäàç ca divyän ||15||



aneka-bähüdara-vaktra-netraà

paçyämi tvä sarvato’nanta-rüpam |

näntaà na madhyaà na punas tavädià

paçyämi viçveçvara viçva-rüpa ||16||



kiréöinaà gadinaà cakriëaà ca

tejo-räçià sarvato déptimantam |

paçyämi tväà durnirékñyaà samantäd

déptänalärka-dyutim aprameyam ||17||



tvam akñaraà paramaà veditavyaà

tvam asya viçvasya paraà nidhänam |

tvam avyayaù çäçvata-dharma-goptä

sanätanas tvaà puruño mato me ||18||



anädi-madhyäntam ananta-véryam

ananta-bähuà çaçi-sürya-netram |

paçyämi tväà dépta-hutäça-vaktraà

sva-tejasä viçvam idaà tapantam ||19||



dyäv-äpåthivyor idam antaraà hi

vyäptaà tvayaikena diçaç ca sarväù |

dåñövädbhutaà rüpam idaà tavograà

loka-trayaà pravyathitaà mahätman ||20||



amé hi tvä sura-saàghä viçanti

kecid bhétäù präïjalayo gåëanti |

svastéty uktvä maharñi-siddha-saàghäù

stuvanti tväà stutibhiù puñkaläbhiù ||21||



rudrädityä vasavo ye ca sädhyä

viçve’çvinau marutaç coñmapäç ca |

gandharva-yakñäsura-siddha-saàghä

vékñante tväà vismitäç caiva sarve ||22||



rüpaà mahat te bahu-vaktra-netraà

mahä-bäho bahu-bähüru-pädam |

bahüdaraà bahu-daàñörä-karälaà

dåñövä lokäù pravyathitäs tathäham ||23||



nabhaù-spåçaà déptam aneka-varëaà

vyättänanaà dépta-viçäla-netram |

dåñövä hi tväà pravyathitäntarätmä

dhåtià na vindämi çamaà ca viñëo ||24||



daàñörä-karäläni ca te mukhäni

dåñövaiva kälänala-saànibhäni |

diço na jäne na labhe ca çarma

praséda deveça jagan-niväsa ||25||



amé ca tväà dhåtaräñörasya puträù

sarve sahaivävanipäla-saàghaiù |

bhéñmo droëaù süta-putras tathäsau

sahäsmadéyair api yodha-mukhyaiù ||26||



vakträëi te tvaramäëä viçanti

daàñörä-karäläni bhayänakäni |

kecid vilagnä daçanäntareñu

sandåçyante cürëitair uttamäìgaiù ||27||



yathä nadénäà bahavo’mbu-vegäù

samudram eväbhimukhä dravanti |

tathä tavämé nara-loka-vérä

viçanti vakträëy abhivijvalanti ||28||



yathä pradéptaà jvalanaà pataìgä

viçanti näçäya samåddha-vegäù |

tathaiva näçäya viçanti lokäs

taväpi vakträëi samåddha-vegäù ||29||



lelihyase grasamänaù samantäl

lokän samagrän vadanair jvaladbhiù |

tejobhir äpürya jagat samagraà

bhäsas tavogräù pratapanti viñëo ||30||



äkhyähi me ko bhavän ugra-rüpo

namo’stu te deva-vara praséda |

vijïätum icchämi bhavantam ädyaà

na hi prajänämi tava pravåttim ||31||



çré-bhagavän uväca

kälo’smi loka-kñaya-kåt pravåddho

lokän samähartum iha pravåttaù |

åte’pi tvä na bhaviñyanti sarve

ye’vasthitäù pratyanékeñu yodhäù ||32||



tasmät tvam uttiñöha yaço labhasva

jitvä çatrün bhuìkñva räjyaà samåddham |

mayaivaite nihatäù pürvam eva

nimitta-mätraà bhava savyasäcin ||33||



droëaà ca bhéñmaà ca jayadrathaà ca

karëaà tathänyän api yodha-vérän |

mayä hatäàs tvaà jahi mä vyathiñöhä

yudhyasva jetäsi raëe sapatnän ||34||



saàjaya uväca

etac chrutvä vacanaà keçavasya

kåtäïjalir vepamänaù kiréöé |

namaskåtvä bhüya eväha kåñëaà

sa-gadgadaà bhéta-bhétaù praëamya ||35||



arjuna uväca

sthäne håñékeça tava prakértyä

jagat prahåñyaty anurajyate ca |

rakñäàsi bhétäni diço dravanti

sarve namasyanti ca siddha-saàghäù ||36||



kasmäc ca te na nameran mahätman

garéyase brahmaëo’py ädi-kartre |

ananta deveça jagan-niväsa

tvam akñaraà sad asat tat-paraà yat ||37||



tvam ädi-devaù puruñaù puräëas

tvam asya viçvasya paraà nidhänam |

vettäsi vedyaà ca paraà ca dhäma

tvayä tataà viçvam ananta-rüpa ||38||



väyur yamo’gnir varuëaù çaçäìkaù

prajäpatis tvaà prapitämahaç ca |

namo namas te’stu sahasra-kåtvaù

punaç ca bhüyo’pi namo namas te ||39||



namaù purastäd atha påñöhatas te

namo’stu te sarvata eva sarva |

ananta-véryämita-vikramas tvaà

sarvaà samäpnoñi tato’si sarvaù ||40||



sakheti matvä prasabhaà yad uktaà

he kåñëa he yädava he sakheti |

ajänatä mahimänaà tavedaà

mayä pramädät praëayena väpi ||41||



yac cävahäsärtham asatkåto’si

vihära-çayyäsana-bhojaneñu |

eko’tha väpy acyuta tat-samakñaà

tat kñämaye tväm aham aprameyam ||42||



pitäsi lokasya caräcarasya

tvam asya püjyaç ca gurur garéyän |

na tvat-samo’sty abhyadhikaù kuto’nyo

loka-traye’py apratima-prabhäva ||43||



tasmät praëamya praëidhäya käyaà

prasädaye tväm aham éçam éòyam |

piteva putrasya sakheva sakhyuù

priyaù priyäyärhasi deva soòhum ||44||



adåñöa-pürvaà håñito’smi dåñövä

bhayena ca pravyathitaà mano me |

tad eva me darçaya deva rüpaà

praséda deveça jagan-niväsa ||45||



kiréöinaà gadinaà cakra-hastam

icchämi tväà drañöum ahaà tathaiva |

tenaiva rüpeëa catur-bhujena

sahasra-bäho bhava viçva-mürte ||46||



çré-bhagavän uväca

mayä prasannena tavärjunedaà

rüpaà paraà darçitam ätma-yogät |

tejo-mayaà viçvam anantam

ädyaà yan me tvad-anyena na dåñöa-pürvam ||47||



na veda yajïädhyayanair na dänair

na ca kriyäbhir na tapobhir ugraiù |

evaà-rüpaù çakya ahaà nå-loke

drañöuà tvad-anyena kuru-pravéra ||48||



mä te vyathä mä ca vimüòha-bhävo

dåñövä rüpaà ghoram édåì mamedam |

vyapeta-bhéù préta-manäù punas tvaà

tad eva me rüpam idaà prapaçya ||49||



saàjaya uväca

ity arjunaà väsudevas tathoktvä

svakaà rüpaà darçayäm äsa bhüyaù |

äçväsayäm äsa ca bhétam enaà

bhütvä punaù saumya-vapur mahätmä ||50||



arjuna uväca

dåñövedaà mänuñaà rüpaà tava saumyaà janärdana |

idäném asmi saàvåttaù sa-cetäù prakåtià gataù ||51||



çré-bhagavän uväca

sudurdarçam idaà rüpaà dåñöavän asi yan mama |

devä apy asya rüpasya nityaà darçana-käìkñiëaù ||52||


nähaà vedair na tapasä na dänena na cejyayä |

çakya evaà-vidho drañöuà dåñöavän asi mäà yathä ||53||


bhaktyä tv ananyayä çakya aham evaà-vidho’rjuna |

jïätuà drañöuà ca tattvena praveñöuà ca parantapa ||54||


mat-karma-kån mat-paramo mad-bhaktaù saìga-varjitaù |

nirvairaù sarva-bhüteñu yaù sa mäm eti päëòava ||55||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde viçva-rüpa-yogo nämaikädaço’dhyäyaù

||11||



—o)0(o—


(12)


atha dvädaço’dhyäyaù

bhakti-yogaù


arjuna uväca

evaà satata-yuktä ye bhaktäs tväà paryupäsate |

ye cäpy akñaram avyaktaà teñäà ke yoga-vittamäù ||1||



çré-bhagavän uväca

mayy äveçya mano ye mäà nitya-yuktä upäsate |

çraddhayä parayopetäs te me yuktatamä matäù ||2||


ye tv akñaram anirdeçyam avyaktaà paryupäsate |

sarvatra-gam acintyaà ca küöastham acalaà dhruvam ||3||


saàniyamyendriya-grämaà sarvatra sama-buddhayaù |

te präpnuvanti mäm eva sarva-bhüta-hite ratäù ||4||


kleço’dhikataras teñäm avyaktäsakta-cetasäm |

avyaktä hi gatir duùkhaà dehavadbhir aväpyate ||5||


ye tu sarväëi karmäëi mayi saànyasya mat-paräù |

ananyenaiva yogena mäà dhyäyanta upäsate ||6||


teñäm ahaà samuddhartä måtyu-saàsära-sägarät |

bhavämi nacirät pärtha mayy äveçita-cetasäm ||7||


mayy eva mana ädhatsva mayi buddhià niveçaya |

nivasiñyasi mayy eva ata ürdhvaà na saàçayaù ||8||


atha cittaà samädhätuà na çaknoñi mayi sthiram |

abhyäsa-yogena tato mäm icchäptuà dhanaàjaya ||9||


abhyäse’py asamartho’si mat-karma-paramo bhava |

mad-artham api karmäëi kurvan siddhim aväpsyasi ||10||


athaitad apy açakto’si kartuà mad-yogam äçritaù |

sarva-karma-phala-tyägaà tataù kuru yatätmavän ||11||


çreyo hi jïänam abhyäsäj jïänäd dhyänaà viçiñyate |

dhyänät karma-phala-tyägas tyägäc chäntir anantaram ||12||


adveñöä sarva-hütänäà maitraù karuëa eva ca |

nirmamo nirahaàkäraù sama-duùkha-sukhaù kñamé ||13||


saàtuñöaù satataà yogé yatätmä dåòha-niçcayaù |

mayy arpita-mano-buddhir yo mad-bhaktaù sa me priyaù ||14||


yasmän nodvijate loko lokän nodvijate ca yaù |

harñämarña-bhayodvegair mukto yaù sa ca me priyaù ||15||


anapekñaù çucir dakña udäséno gata-vyathaù |

sarvärambha-parityägé yo mad-bhaktaù sa me priyaù ||16||


yo na håñyati na dveñöi na çocati na käìkñati |

çubhäçubha-parityägé bhaktimän yaù sa me priyaù ||17||


samaù çatrau ca mitre ca tathä mänäpamänayoù |

çétoñëa-sukha-duùkheñu samaù saìga-vivarjitaù ||18||


tulya-nindä-stutir mauné saàtuñöo yena kenacit |

aniketaù sthira-matir bhaktimän me priyo naraù ||19||


ye tu dharmyämåtam idaà yathoktaà paryupäsate |

çraddadhänä mat-paramä bhaktäs te’téva me priyäù ||20||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde bhakti-yogo näma dvädaço’dhyäyaù

||12||



—o)0(o—


(13)


atha trayodaço’dhyäyaù

kñetra-kñetrajïa-yogaù


çré-bhagavän uväca

idaà çaréraà kaunteya kñetram ity abhidhéyate |

etad yo vetti taà prähuù kñetrajïa iti tadvidaù ||1||


kñetrajïaà cäpi mäà viddhi sarva-kñetreñu bhärata |

kñetra-kñetrajïayor jïänaà yat taj jïänaà mataà mama ||2||


tat kñetraà yac ca yädåk ca yad-vikäri yataç ca yat |

sa ca yo yat-prabhävaç ca tat samäsena me çåëu ||3||


åñibhir bahudhä gétaà chandobhir vividhaiù påthak |

brahma-sütra-padaiç caiva hetumadbhir viniçcitaiù ||4||


mahä-bhütäny ahaàkäro buddhir avyaktam eva ca |

indriyäëi daçaikaà ca païca cendriya-gocaräù ||5||


icchä dveñaù sukhaà duùkhaà saàghätaç cetanä dhåtiù |

etat kñetraà samäsena sa-vikäram udähåtam ||6||


amänitvam adambhitvam ahiàsä kñäntir ärjavam |

äcäryopäsanaà çaucaà sthairyam ätma-vinigrahaù ||7||


indriyärtheñu vairägyam anahaàkära eva ca |

janma-måtyu-jarä-vyädhi-duùkha-doñänudarçanam ||8||


asaktir anabhiñvaìgaù putra-dära-gåhädiñu |

nityaà ca sama-cittatvam iñöäniñöopapattiñu ||9||


mayi cänanya-yogena bhaktir avyabhicäriëé |

vivikta-deça-sevitvam aratir jana-saàsadi ||10||


adhyätma-jïäna-nityatvaà tattva-jïänärtha-darçanam |

etaj jïänam iti proktam ajïänaà yad ato’nyathä ||11||


jïeyaà yat tat pravakñyämi yaj jïätvämåtam açnute |

anädimat paraà brahma na sat tan näsad ucyate ||12||


sarvataù päëi-pädaà tat sarvato’kñi-çiro-mukham |

sarvataù çrutimal loke sarvam ävåtya tiñöhati ||13||


sarvendriya-guëäbhäsaà sarvendriya-vivarjitam |

asaktaà sarva-bhåc caiva nirguëaà guëa-bhoktå ca ||14||


bahir antaç ca bhütänäm acaraà caram eva ca |

sükñmatvät tad avijïeyaà düra-sthaà cäntike ca tat ||15||


avibhaktaà ca bhüteñu vibhaktam iva ca sthitam |

bhüta-bhartå ca taj jïeyaà grasiñëu prabhaviñëu ca ||16||


jyotiñäm api taj jyotis tamasaù param ucyate |

jïänaà jïeyaà jïäna-gamyaà hådi sarvasya viñöhitam ||17||


iti kñetraà tathä jïänaà jïeyaà coktaà samäsataù |

mad-bhakta etad vijïäya mad-bhäväyopapadyate ||18||


prakåtià puruñaà caiva viddhy anädé ubhäv api |

vikäräàç ca guëäàç caiva viddhi prakåti-saàbhavän ||19||


kärya-käraëa-kartåtve hetuù prakåtir ucyate |

puruñaù sukha-duùkhänäà bhoktåtve hetur ucyate ||20||


puruñaù prakåti-stho hi bhuìkte prakåtijän guëän |

käraëaà guëa-saìgo’sya sad-asad-yoni-janmasu ||21||


upadrañöänumantä ca bhartä bhoktä maheçvaraù |

paramätmeti cäpy ukto dehe’smin puruñaù paraù ||22||


ya evaà vetti puruñaà prakåtià ca guëaiù saha |

sarvathä vartamäno’pi na sa bhüyo’bhijäyate ||23||


dhyänenätmani paçyanti ke cid ätmänam ätmanä |

anye säàkhyena yogena karma-yogena cäpare ||24||


anye tv evam ajänantaù çrutvänyebhya upäsate |

te’pi cätitaranty eva måtyuà çruti-paräyaëäù ||25||


yävat saàjäyate kiàcit sattvaà sthävara-jaìgamam |

kñetra-kñetrajïa-saàyogät tad viddhi bharatarñabha ||26||


samaà sarveñu bhüteñu tiñöhantaà parameçvaram |

vinaçyatsv avinaçyantaà yaù paçyati sa paçyati ||27||


samaà paçyan hi sarvatra samavasthitam éçvaram |

na hinasty ätmanätmänaà tato yäti paräà gatim ||28||


prakåtyaiva ca karmäëi kriyamäëäni sarvaçaù |

yaù paçyati tathätmänam akartäraà sa paçyati ||29||


yadä bhüta-påthag-bhävam ekastham anupaçyati |

tata eva ca vistäraà brahma saàpadyate tadä ||30||


anäditvän nirguëatvät paramätmäyam avyayaù |

çaréra-stho’pi kaunteya na karoti na lipyate ||31||


yathä sarva-gataà saukñmyäd äkäçaà nopalipyate |

sarvaträvasthito dehe tathätmä nopalipyate ||32||


yathä prakäçayaty ekaù kåtsnaà lokam imaà raviù |

kñetraà kñetré tathä kåtsnaà prakäçayati bhärata ||33||


kñetra-kñetrajïayor evam antaraà jïäna-cakñuñä |

bhüta-prakåti-mokñaà ca ye vidur yänti te param ||34||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

kñetra-kñetrajïa-yogo näma trayodaço’dhyäyaù

||13||



—o)0(o—


(14)


atha caturdaço’dhyäyaù

guëa-traya-vibhäga-yogaù


çré-bhagavän uväca

paraà bhüyaù pravakñyämi jïänänäà jïänam uttamam |

yaj jïätvä munayaù sarve paräà siddhim ito gatäù ||1||


idaà jïänam upäçritya mama sädharmyam ägatäù |

sarge’pi nopajäyante pralaye na vyathanti ca ||2||


mama yonir mahad brahma tasmin garbhaà dadhämy aham |

saàbhavaù sarva-bhütänäà tato bhavati bhärata ||3||


sarva-yoniñu kaunteya mürtayaù saàbhavanti yäù |

täsäà brahma mahad yonir ahaà béja-pradaù pitä ||4||


sattvaà rajas tama iti guëäù prakåti-saàbhaväù |

nibadhnanti mahä-bäho dehe dehinam avyayam ||5||


tatra sattvaà nirmalatvät prakäçakam anämayam |

sukha-saìgena badhnäti jïäna-saìgena cänagha ||6||


rajo rägätmakaà viddhi tåñëäsaìga-samudbhavam |

tan nibadhnäti kaunteya karma-saìgena dehinam ||7||


tamas tv ajïäna-jaà viddhi mohanaà sarva-dehinäm |

pramädälasya-nidräbhis tan nibadhnäti bhärata ||8||


sattvaà sukhe saàjayati rajaù karmaëi bhärata |

jïänam ävåtya tu tamaù pramäde saàjayaty uta ||9||


rajas tamaç cäbhibhüya sattvaà bhavati bhärata |

rajaù sattvaà tamaç caiva tamaù sattvaà rajas tathä ||10||


sarva-dväreñu dehe’smin prakäça upajäyate |

jïänaà yadä tadä vidyäd vivåddhaà sattvam ity uta ||11||


lobhaù pravåttir ärambhaù karmaëäm açamaù spåhä |

rajasy etäni jäyante vivåddhe bharatarñabha ||12||


aprakäço’pravåttiç ca pramädo moha eva ca |

tamasy etäni jäyante vivåddhe kuru-nandana ||13||


yadä sattve pravåddhe tu pralayaà yäti deha-bhåt |

tadottama-vidäà lokän amalän pratipadyate ||14||


rajasi pralayaà gatvä karma-saìgiñu jäyate |

tathä pralénas tamasi müòha-yoniñu jäyate ||15||


karmaëaù sukåtasyähuù sättvikaà nirmalaà phalam |

rajasas tu phalaà duùkham ajïänaà tamasaù phalam ||16||


sattvät saàjäyate jïänaà rajaso lobha eva ca |

pramäda-mohau tamaso bhavato’jïänam eva ca ||17||


ürdhvaà gacchanti sattva-sthä madhye tiñöhanti räjasäù |

jaghanya-guëa-våtta-sthä adho gacchanti tämasäù ||18||


nänyaà guëebhyaù kartäraà yadä drañöänupaçyati |

guëebhyaç ca paraà vetti mad-bhävaà so’dhigacchati ||19||


guëän etän atétya trén dehé deha-samudbhavän |

janma-måtyu-jarä-duùkhair vimukto’måtam açnute ||20||



arjuna uväca

kair liìgais trén guëän etän atéto bhavati prabho |

kim-äcäraù kathaà caitäàs trén guëän ativartate ||21||



çré-bhagavän uväca

prakäçaà ca pravåttià ca moham eva ca päëòava |

na dveñöi saàpravåttäni na nivåttäni käìkñati ||22||


udäsénavad äséno guëair yo na vicälyate |

guëä vartanta ity eva yo’vatiñöhati neìgate ||23||


sama-duùkha-sukhaù svasthaù sama-loñöäçma-käïcanaù |

tulya-priyäpriyo dhéras tulya-nindätma-saàstutiù ||24||


mänäpamänayos tulyas tulyo miträri-pakñayoù |

sarvärambha-parityägé guëätétaù sa ucyate ||25||


mäà ca yo’vyabhicäreëa bhakti-yogena sevate |

sa guëän samatétyaitän brahma-bhüyäya kalpate ||26||


brahmaëo hi pratiñöhäham amåtasyävyayasya ca |

çäçvatasya ca dharmasya sukhasyaikäntikasya ca ||27||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

guëa-traya-vibhäga-yogo näma caturdaço’dhyäyaù

||14||



—o)0(o—


(15)


atha païcadaço’dhyäyaù

puruñottama-yogaù


çré-bhagavän uväca

ürdhva-mülam adhaù-çäkham açvatthaà prähur avyayam |

chandäàsi yasya parëäni yas taà veda sa vedavit ||1||



adhaç cordhvaà prasåtäs tasya çäkhä

guëa-pravåddhä viñaya-praväläù |

adhaç ca müläny anusaàtatäni

karmänubandhéni manuñya-loke ||2||



na rüpam asyeha tathopalabhyate

nänto na cädir na ca saàpratiñöhä |

açvattham enaà su-virüòha-mülam

asaìga-çastreëa dåòhena chittvä ||3||



tataù padaà tat-parimärgitavyaà

yasmin gatä na nivartanti bhüyaù |

tam eva cädyaà puruñaà prapadye

yataù pravåttiù prasåtä puräëé ||4||



nirmäna-mohä jita-saìga-doñä

adhyätma-nityä vinivåtta-kämäù |

dvandvair vimuktäù sukha-duùkha-saàjïair

gacchanty amüòhäù padam avyayaà tat ||5||



na tad bhäsayate süryo na çaçäìko na pävakaù |

yad gatvä na nivartante tad dhäma paramaà mama ||6||


mamaiväàço jéva-loke jéva-bhütaù sanätanaù |

manaù-ñañöhänéndriyäëi prakåti-sthäni karñati ||7||


çaréraà yad aväpnoti yac cäpy utkrämatéçvaraù |

gåhétvaitäni saàyäti väyur gandhän iväçayät ||8||


çrotraà cakñuù sparçanaà ca rasanaà ghräëam eva ca |

adhiñöhäya manaç cäyaà viñayän upasevate ||9||


utkrämantaà sthitaà väpi bhuïjänaà vä guëänvitam |

vimüòhä nänupaçyanti paçyanti jïäna-cakñuñaù ||10||


yatanto yoginaç cainaà paçyanty ätmany avasthitam |

yatanto’py akåtätmäno nainaà paçyanty acetasaù ||11||


yad äditya-gataà tejo jagad bhäsayate’khilam |

yac candramasi yac cägnau tat tejo viddhi mämakam ||12||


gäm äviçya ca bhütäni dhärayämy aham ojasä |

puñëämi cauñadhéù sarväù somo bhütvä rasätmakaù ||13||


ahaà vaiçvänaro bhütvä präëinäà deham äçritaù |

präëäpäna-samäyuktaù pacämy annaà catur-vidham ||14||



sarvasya cähaà hådi saàniviñöo

mattaù småtir jïänam apohanaà ca |

vedaiç ca sarvair aham eva vedyo

vedänta-kåd veda-vid eva cäham ||15||



dväv imau puruñau loke kñaraç cäkñara eva ca |

kñaraù sarväëi bhütäni küöastho’kñara ucyate ||16||


uttamaù puruñas tv anyaù paramätmety udähåtaù |

yo loka-trayam äviçya bibharty avyaya éçvaraù ||17||


yasmät kñaram atéto’ham akñaräd api cottamaù |

ato’smi loke vede ca prathitaù puruñottamaù ||18||


yo mäm evam asaàmüòho jänäti puruñottamam |

sa sarva-vid bhajati mäà sarva-bhävena bhärata ||19||


iti guhyatamaà çästram idam uktaà mayänagha |

etad buddhvä buddhimän syät kåta-kåtyaç ca bhärata ||20||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

puruñottama-yogo näma païcadaço’dhyäyaù

||15||



—o)0(o—


(16)


atha ñoòaço’dhyäyaù

daiväsura-sampad-vibhäga-yogaù


çré-bhagavän uväca

abhayaà sattva-saàçuddhir jïäna-yoga-vyavasthitiù |

dänaà damaç ca yajïaç ca svädhyäyas tapa ärjavam ||1||


ahiàsä satyam akrodhas tyägaù çäntir apaiçunam |

dayä bhüteñv aloluptvaà märdavaà hrér acäpalam ||2||


tejaù kñamä dhåtiù çaucam adroho nätimänitä |

bhavanti saàpadaà daivém abhijätasya bhärata ||3||


dambho darpo’timänaç ca krodhaù päruñyam eva ca |

ajïänaà cäbhijätasya pärtha saàpadam äsurém ||4||


daivé saàpad vimokñäya nibandhäyäsuré matä |

mä çucaù saàpadaà daivém abhijäto’si päëòava ||5||


dvau bhüta-sargau loke’smin daiva äsura eva ca |

daivo vistaraçaù prokta äsuraà pärtha me çåëu ||6||


pravåttià ca nivåttià ca janä na vidur äsuräù |

na çaucaà näpi cäcäro na satyaà teñu vidyate ||7||


asatyam apratiñöhaà te jagad ähur anéçvaram |

aparaspara-saàbhütaà kim anyat käma-haitukam ||8||


etäà dåñöim avañöabhya nañöätmäno’lpa-buddhayaù |

prabhavanty ugra-karmäëaù kñayäya jagato’hitäù ||9||


kämam äçritya duñpüraà dambha-mäna-madänvitäù |

mohäd gåhétväsad-grähän pravartante’çucivratäù ||10||


cintäm aparimeyäà ca pralayäntäm upäçritäù |

kämopabhoga-paramä etävad iti niçcitäù ||11||


äçä-päça-çatair baddhäù käma-krodha-paräyaëäù |

éhante käma-bhogärtham anyäyenärtha-saàcayän ||12||


idam adya mayä labdham idaà präpsye manoratham |

idam astédam api me bhaviñyati punar dhanam ||13||


asau mayä hataù çatrur haniñye cäparän api |

éçvaro’ham ahaà bhogé siddho’haà balavän sukhé ||14||


äòhyo’bhijanavän asmi ko’nyo’sti sadåço mayä |

yakñye däsyämi modiñya ity ajïäna-vimohitäù ||15||


aneka-citta-vibhräntä moha-jäla-samävåtäù |

prasaktäù käma-bhogeñu patanti narake’çucau ||16||


ätma-saàbhävitäù stabdhä dhana-mäna-madänvitäù |

yajante näma-yajïais te dambhenävidhi-pürvakam ||17||


ahaàkäraà balaà darpaà kämaà krodhaà ca saàçritäù |

mäm ätma-para-deheñu pradviñanto’bhyasüyakäù ||18||


tän ahaà dviñataù krürän saàsäreñu narädhamän |

kñipämy ajasram açubhän äsuréñv eva yoniñu ||19||


äsuréà yonim äpannä müòhä janmani janmani |

mäm apräpyaiva kaunteya tato yänty adhamäà gatim ||20||


tri-vidhaà narakasyedaà dväraà näçanam ätmanaù |

kämaù krodhas tathä lobhas tasmäd etat trayaà tyajet ||21||


etair vimuktaù kaunteya tamo-dvärais tribhir naraù |

äcaraty ätmanaù çreyas tato yäti paräà gatim ||22||


yaù çästra-vidhim utsåjya vartate käma-kärataù |

na sa siddhim aväpnoti na sukhaà na paräà gatim ||23||


tasmäc chästraà pramäëaà te käryäkärya-vyavasthitau |

jïätvä çästra-vidhänoktaà karma kartum ihärhasi ||24||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

daiväsura-sampad-vibhäga-yogo näma ñoòaço’dhyäyaù

||16||



—o)0(o—


(17)


atha saptadaço’dhyäyaù

çraddhä-traya-vibhäga-yogaù


arjuna uväca

ye çästra-vidhim utsåjya yajante çraddhayänvitäù |

teñäà niñöhä tu kä kåñëa sattvam äho rajas tamaù ||1||



çré-bhagavän uväca

tri-vidhä bhavati çraddhä dehinäà sä svabhävajä |

sättviké räjasé caiva tämasé ceti täà çåëu ||2||


sattvänurüpä sarvasya çraddhä bhavati bhärata |

çraddhämayo’yaà puruño yo yac-chraddhaù sa eva saù ||3||


yajante sättvikä devän yakña-rakñäàsi räjasäù |

pretän bhüta-gaëäàç cänye yajante tämasä janäù ||4||


açästra-vihitaà ghoraà tapyante ye tapo janäù |

dambhähaàkära-saàyuktäù käma-räga-balänvitäù ||5||


karçayantaù çarérasthaà bhüta-grämam acetasaù |

mäà caiväntaù-çaréra-sthaà tän viddhy äsura-niçcayän ||6||


ähäras tv api sarvasya tri-vidho bhavati priyaù |

yajïas tapas tathä dänaà teñäà bhedam imaà çåëu ||7||


äyuù-sattva-balärogya-sukha-préti-vivardhanäù |

rasyäù snigdhäù sthirä hådyä ähäräù sättvika-priyäù ||8||


kaöv-amla-lavaëätyuñëa-tékñëa-rükña-vidähinaù |

ähärä räjasasyeñöä duùkha-çokämaya-pradäù ||9||


yätayämaà gata-rasaà püti paryuñitaà ca yat |

ucchiñöam api cämedhyaà bhojanaà tämasa-priyam ||10||


aphaläkäìkñibhir yajïo vidhi-dåñöo ya ijyate |

yañöavyam eveti manaù samädhäya sa sättvikaù ||11||


abhisandhäya tu phalaà dambhärtham api caiva yat |

ijyate bharata-çreñöha taà yajïaà viddhi räjasam ||12||


vidhi-hénam asåñöännaà mantra-hénam adakñiëam |

çraddhä-virahitaà yajïaà tämasaà paricakñate ||13||


deva-dvija-guru-präjïa-püjanaà çaucam ärjavam |

brahmacaryam ahiàsä ca çäréraà tapa ucyate ||14||


anudvega-karaà väkyaà satyaà priya-hitaà ca yat |

svädhyäyäbhyasanaà caiva väì-mayaà tapa ucyate ||15||


manaù-prasädaù saumyatvaà maunam ätma-vinigrahaù |

bhäva-saàçuddhir ity etat tapo mänasam ucyate ||16||


çraddhayä parayä taptaà tapas tat tri-vidhaà naraiù |

aphaläkäìkñibhir yuktaiù sättvikaà paricakñate ||17||


satkära-mäna-püjärthaà tapo dambhena caiva yat |

kriyate tad iha proktaà räjasaà calam adhruvam ||18||


müòha-gräheëätmano yat péòayä kriyate tapaù |

parasyotsädanärthaà vä tat tämasam udähåtam ||19||


dätavyam iti yad dänaà déyate’nupakäriëe |

deçe käle ca pätre ca tad dänaà sättvikaà småtam ||20||


yat tu pratyupakärärthaà phalam uddiçya vä punaù |

déyate ca parikliñöaà tad dänaà räjasaà småtam ||21||


adeça-käle yad dänam apätrebhyaç ca déyate |

asatkåtam avajïätaà tat tämasam udähåtam ||22||


oà tat sad iti nirdeço brahmaëas tri-vidhaù småtaù |

brähmaëäs tena vedäç ca yajïäç ca vihitäù purä ||23||


tasmäd om ity udähåtya yajïa-däna-tapaù-kriyäù |

pravartante vidhänoktäù satataà brahma-vädinäm ||24||


tad ity anabhisandhäya phalaà yajïa-tapaù-kriyäù |

däna-kriyäç ca vividhäù kriyante mokña-käìkñibhiù ||25||


sad-bhäve sädhu-bhäve ca sad ity etat prayujyate |

praçaste karmaëi tathä sac-chabdaù pärtha yujyate ||26||


yajïe tapasi däne ca sthitiù sad iti cocyate |

karma caiva tad-arthéyaà sad ity eväbhidhéyate ||27||


açraddhayä hutaà dattaà tapas taptaà kåtaà ca yat |

asad ity ucyate pärtha na ca tat pretya no iha ||28||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

çraddhä-traya-vibhäga-yogo näma saptadaço’dhyäyaù

||17||



—o)0(o—


(18)


athäñöadaçamo’dhyäyaù

mokña-sannyäsa-yogaù


arjuna uväca

saànyäsasya mahä-bäho tattvam icchämi veditum |

tyägasya ca håñékeça påthak keçi-niñüdana ||1||



çré-bhagavän uväca |

kämyänäà karmaëäà nyäsaà saànyäsaà kavayo viduù |

sarva-karma-phala-tyägaà prähus tyägaà vicakñaëäù ||2||


tyäjyaà doñavad ity eke karma prähur manéñiëaù |

yajïa-däna-tapaù-karma na tyäjyam iti cäpare ||3||


niçcayaà çåëu me tatra tyäge bharata-sattama |

tyägo hi puruña-vyäghra tri-vidhaù saàprakértitaù ||4||


yajïa-däna-tapaù-karma na tyäjyaà käryam eva tat |

yajïo dänaà tapaç caiva pävanäni manéñiëäm ||5||


etäny api tu karmäëi saìgaà tyaktvä phaläni ca |

kartavyänéti me pärtha niçcitaà matam uttamam ||6||


niyatasya tu saànyäsaù karmaëo nopapadyate |

mohät tasya parityägas tämasaù parikértitaù ||7||


duùkham ity eva yat karma käya-kleça-bhayät tyajet |

sa kåtvä räjasaà tyägaà naiva tyäga-phalaà labhet ||8||


käryam ity eva yat karma niyataà kriyate’rjuna |

saìgaà tyaktvä phalaà caiva sa tyägaù sättviko mataù ||9||


na dveñöy akuçalaà karma kuçale nänuñajjate |

tyägé sattva-samäviñöo medhävé chinna-saàçayaù ||10||


na hi deha-bhåtä çakyaà tyaktuà karmäëy açeñataù |

yas tu karma-phala-tyägé sa tyägéty abhidhéyate ||11||


aniñöam iñöaà miçraà ca tri-vidhaà karmaëaù phalam |

bhavaty atyäginäà pretya na tu saànyäsinäà kvacit ||12||


païcaitäni mahä-bäho käraëäni nibodha me |

säàkhye kåtänte proktäni siddhaye sarva-karmaëäm ||13||


adhiñöhänaà tathä kartä karaëaà ca påthag-vidham |

vividhäç ca påthak-ceñöä daivaà caivätra païcamam ||14||


çaréra-väì-manobhir yat karma prärabhate naraù |

nyäyyaà vä viparétaà vä païcaite tasya hetavaù ||15||


tatraivaà sati kartäram ätmänaà kevalaà tu yaù |

paçyaty akåta-buddhitvän na sa paçyati durmatiù ||16||


yasya nähaàkåto bhävo buddhir yasya na lipyate |

hatväpi sa imän lokän na hanti na nibadhyate ||17||


jïänaà jïeyaà parijïätä tri-vidhä karma-codanä |

karaëaà karma karteti tri-vidhaù karma-saàgrahaù ||18||


jïänaà karma ca kartä ca tridhaiva guëa-bhedataù |

procyate guëa-saàkhyäne yathävac chåëu täny api ||19||


sarva-bhüteñu yenaikaà bhävam avyayam ékñate |

avibhaktaà vibhakteñu taj jïänaà viddhi sättvikam ||20||


påthaktvena tu yaj jïänaà nänäbhävän påthag-vidhän |

vetti sarveñu bhüteñu taj jïänaà viddhi räjasam ||21||


yat tu kåtsnavad ekasmin kärye saktam ahaitukam |

atattvärthavad alpaà ca tat tämasam udähåtam ||22||


niyataà saìga-rahitam aräga-dveñataù kåtam |

aphala-prepsunä karma yat tat sättvikam ucyate ||23||


yat tu kämepsunä karma sähaàkäreëa vä punaù |

kriyate bahuläyäsaà tad räjasam udähåtam ||24||


anubandhaà kñayaà hiàsäm anapekñya ca pauruñam |

mohäd ärabhyate karma yat tat tämasam ucyate ||25||


mukta-saìgo’nahaà-vädé dhåty-utsäha-samanvitaù |

siddhy-asiddhyor nirvikäraù kartä sättvika ucyate ||26||


rägé karma-phala-prepsur lubdho hiàsätmako’çuciù |

harña-çokänvitaù kartä räjasaù parikértitaù ||27||


ayuktaù präkåtaù stabdhaù çaöho naikåtiko’lasaù |

viñädé dérgha-sütré ca kartä tämasa ucyate ||28||


buddher bhedaà dhåteç caiva guëatas tri-vidhaà çåëu |

procyamänam açeñeëa påthaktvena dhanaàjaya ||29||


pravåttià ca nivåttià ca käryäkärye bhayäbhaye |

bandhaà mokñaà ca yä vetti buddhiù sä pärtha sättviké ||30||


yayä dharmam adharmaà ca käryaà cäkäryam eva ca |

ayathävat prajänäti buddhiù sä pärtha räjasé ||31||


adharmaà dharmam iti yä manyate tamasävåtä |

sarvärthän viparétäàç ca buddhiù sä pärtha tämasé ||32||


dhåtyä yayä dhärayate manaù-präëendriya-kriyäù |

yogenävyabhicäriëyä dhåtiù sä pärtha sättviké ||33||


yayä tu dharma-kämärthän dhåtyä dhärayate’rjuna |

prasaìgena phaläkäìkñé dhåtiù sä pärtha räjasé ||34||


yayä svapnaà bhayaà çokaà viñädaà madam eva ca |

na vimuïcati durmedhä dhåtiù sä pärtha tämasé ||35||


sukhaà tv idänéà tri-vidhaà çåëu me bharatarñabha |

abhyäsäd ramate yatra duùkhäntaà ca nigacchati ||36||


yat tadagre viñam iva pariëäme’måtopamam |

tat sukhaà sättvikaà proktam ätma-buddhi-prasäda-jam ||37||


viñayendriya-saàyogäd yat tadagre’måtopamam |

pariëäme viñam iva tat sukhaà räjasaà småtam ||38||


yad agre cänubandhe ca sukhaà mohanam ätmanaù |

nidrälasya-pramädotthaà tat tämasam udähåtam ||39||


na tad asti påthivyäà vä divi deveñu vä punaù |

sattvaà prakåti-jair muktaà yad ebhiù syät tribhir guëaiù ||40||


brähmaëa-kñatriya-viçäà çüdräëäà ca parantapa |

karmäëi pravibhaktäni svabhäva-prabhavair guëaiù ||41||


çamo damas tapaù çaucaà kñäntir ärjavam eva ca |

jïänaà vijïänam ästikyaà brahma-karma svabhävajam ||42||


çauryaà tejo dhåtir däkñyaà yuddhe cäpy apaläyanam |

dänam éçvara-bhävaç ca kñätraà karma svabhäva-jam ||43||


kåñi-go-rakñya-väëijyaà vaiçya-karma svabhäva-jam |

paricaryätmakaà karma çüdrasyäpi svabhäva-jam ||44||


sve sve karmaëy abhirataù saàsiddhià labhate naraù |

sva-karma-nirataù siddhià yathä vindati tac chåëu ||45||


yataù pravåttir bhütänäà yena sarvam idaà tatam |

sva-karmaëä tam abhyarcya siddhià vindati mänavaù ||46||


çreyän sva-dharmo viguëaù para-dharmät svanuñöhität |

svabhäva-niyataà karma kurvan näpnoti kilbiñam ||47||


sahajaà karma kaunteya sa-doñam api na tyajet |

sarvärambhä hi doñeëa dhümenägnir ivävåtäù ||48||


asakta-buddhiù sarvatra jitätmä vigata-spåhaù |

naiñkarmya-siddhià paramäà saànyäsenädhigacchati ||49||


siddhià präpto yathä brahma tathäpnoti nibodha me |

samäsenaiva kaunteya niñöhä jïänasya yä parä ||50||


buddhyä viçuddhayä yukto dhåtyätmänaà niyamya ca |

çabdädén viñayäàs tyaktvä räga-dveñau vyudasya ca ||51||


vivikta-sevé laghv-äçé yata-väk-käya-mänasaù |

dhyäna-yoga-paro nityaà vairägyaà samupäçritaù ||52||


ahaàkäraà balaà darpaà kämaà krodhaà parigraham |

vimucya nirmamaù çänto brahma-bhüyäya kalpate ||53||


brahma-bhütaù prasannätmä na çocati na käìkñati |

samaù sarveñu bhüteñu mad-bhaktià labhate paräm ||54||


bhaktyä mäm abhijänäti yävän yaç cäsmi tattvataù |

tato mäà tattvato jïätvä viçate tad-anantaram ||55||


sarva-karmäëy api sadä kurväëo mad-vyapäçrayaù |

mat-prasädäd aväpnoti çäçvataà padam avyayam ||56||


cetasä sarva-karmäëi mayi saànyasya mat-paraù |

buddhi-yogam upäçritya mac-cittaù satataà bhava ||57||


mac-cittaù sarva-durgäëi mat-prasädät tariñyasi |

atha cet tvam ahaàkärän na çroñyasi vinaìkñyasi ||58||


yad ahaàkäram äçritya na yotsya iti manyase |

mithyaiña vyavasäyas te prakåtis tväà niyokñyati ||59||


svabhäva-jena kaunteya nibaddhaù svena karmaëä |

kartuà necchasi yan mohät kariñyasy avaço’pi tat ||60||


éçvaraù sarva-bhütänäà håd-deçe’rjuna tiñöhati |

bhrämayan sarva-bhütäni yanträrüòhäni mäyayä ||61||


tam eva çaraëaà gaccha sarva-bhävena bhärata |

tat-prasädät paräà çäntià sthänaà präpsyasi çäçvatam ||62||


iti te jïänam äkhyätaà guhyäd guhyataraà mayä |

vimåçyaitad açeñeëa yathecchasi tathä kuru ||63||


sarva-guhyatamaà bhüyaù çåëu me paramaà vacaù |

iñöo’si me dåòham iti tato vakñyämi te hitam ||64||


man-manä bhava mad-bhakto mad-yäjé mäà namaskuru |

mäm evaiñyasi satyaà te pratijäne priyo’si me ||65||


sarva-dharmän parityajya mäm ekaà çaraëaà vraja |

ahaà tvä sarva-päpebhyo mokñayiñyämi mä çucaù ||66||


idaà te nätapaskäya näbhaktäya kadäcana |

na cäçuçrüñave väcyaà na ca mäà yo’bhyasüyati ||67||


ya idaà paramaà guhyaà mad-bhakteñv abhidhäsyati |

bhaktià mayi paräà kåtvä mäm evaiñyaty asaàçayaù ||68||


na ca tasmän manuñyeñu kaçcin me priya-kåttamaù |

bhavitä na ca me tasmäd anyaù priyataro bhuvi ||69||


adhyeñyate ca ya imaà dharmyaà saàvädam ävayoù |

jïäna-yajïena tenäham iñöaù syäm iti me matiù ||70||


çraddhävän anasüyaç ca çåëuyäd api yo naraù |

so’pi muktaù çubhän lokän präpnuyät puëya-karmaëäm ||71||


kaccid etac chrutaà pärtha tvayaikägreëa cetasä |

kaccid ajïäna-saàmohaù pranañöas te dhanaàjaya ||72||



arjuna uväca

nañöo mohaù småtir labdhä tvat-prasädän mayäcyuta |

sthito’smi gata-sandehaù kariñye vacanaà tava ||73||



saàjaya uväca

ity ahaà väsudevasya pärthasya ca mahätmanaù |

saàvädam imam açrauñam adbhutaà romaharñaëam ||74||


vyäsa-prasädäc chrutavän etad guhyam ahaà param |

yogaà yogeçvarät kåñëät säkñät kathayataù svayam ||75||


räjan saàsmåtya saàsmåtya saàvädam imam adbhutam |

keçavärjunayoù puëyaà håñyämi ca muhur muhuù ||76||


tac ca saàsmåtya saàsmåtya rüpam atyadbhutaà hareù |

vismayo me mahän räjan håñyämi ca punaù punaù ||77||


yatra yogeçvaraù kåñëo yatra pärtho dhanurdharaù |

tatra çrér vijayo bhütir dhruvä nétir matir mama ||78||



iti çré-mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhéñma-parvaëi

çrémad-bhagavad-gétäsüpaniñatsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré-kåñëärjuna-saàväde

mokña-saànyäsa-yogo nämäñöädaço’dhyäyaù

||18||



iti çrémad-bhagavad-gétä samäptä


—o)0(o—



atha gétä-mähätmyam


gétä-çästram idaà puëyaà yaù paöhet prayataù pumän |

viñëoù padam aväpnoti bhaya-çokädi-varjitaù ||1||


gétädhyayana-çélasya präëäyäma-parasya ca |

naiva santi hi päpäni pürva-janma-kåtäni ||2||


mala-nirmocanaà puàsäà jala-snänaà dine dine |

sakåd-gétämbhasi snänaà saàsära-mala-näçanam ||3||


gétä sugétä kartavyä kim anyaiù çästra-vistaraiù |

yä svayaà padmanäbhasya mukha-padmäd viniùsåtä ||4||


bhäratämåta-sarvasvaà viñëor vakträd viniùsåtam |

gétä-gaìgodakaà pétvä punar-janma na vidyate ||5||


sarvopaniñado gävo dogdhä gopäla-nandanaù |

pärtho vatsaù sudhér bhoktä dugdhaà gétämåtaà mahat ||6||



ekaà çästraà devaké-putra-gétam

eko devo devaké-putra eva |

eko mantras tasya nämäni yäni

karmäpy ekaà tasya devasya sevä ||7||



iti gétä-mähätmyam |


—o)0(o—








Página PRINCIPAL
OBRAS y AUTORES CLÁSICOS
Agradecimientos
Cuadro General

Disculpen las Molestias





HINDUISMO (3270)SC | 1º Sri Garga-Samhita





Sri Garga-Samhita | Oraciones Selectas al Señor Supremo | Devotees Vaishnavas | Dandavat pranams - All glories to Srila Prabhupada | Dandavat pranams | Santos Católicos | El Mundo del ANTIGUO EGIPTO II | El Antiguo Egipto I |Archivo Cervantes | Neale Donald Walsch | Sivananda Yoga | SWAMIS | Hari Katha | Hinduismo | Biografías
Publicado por Juan y Juana en 18:27 0 comentarios
Etiquetas:
Suscribirse a: Entradas (Atom)

Correo Vaishnava

Mi foto
Spain
Correo Devocional

Archivo del blog