domingo, 10 de enero de 2010

Kavyadarsa - Dandin

Jagadananda Das

DANDIN: KAVYADARSA, Pariccheda 1

based on the edition by S.K. Belvalkar, Poona 1924.

Input by Reinhold Gruenendahl

Plain Text version

atha kävyädarçaù

caturmukhamukhämbhoja- vanahaàsavadhür mama /
mänase ramatäà dérghaà sarvaçuklä sarasvaté // 1.1 //

pürvaçästräëi saàhåtya prayogän upalakñya ca /
yathäsämarthyam asmäbhiù kriyate kävyalakñaëam // 1.2 //

iha çiñöänuçiñöänäà çiñöänäm api sarvathä /
väcäm eva prasädena lokayäträ pravartate // 1.3 //

idam andhaà tamaù kåtsnaà jäyeta bhuvanatrayam /
yadi çabdähvayaà jyotir äsaàsäraà na dépyate // 1.4 //

ädiräjayaçobimbam ädarçaà präpya väìmayam /
teñäm asaànidhäne 'pi na svayaà paçya naçyati // 1.5 //

gaur gauù kämadughä samyak prayuktä smaryate budhaiù /
duñprayuktä punar gotvaà prayoktuù saiva çaàsati // 1.6 //

tad alpam api nopekñyaà kävye duñöaà kathaà cana /
syäd vapuù sundaram api çvitreëaikena durbhagam // 1.7 //

guëadoñän açästrajïaù kathaà vibhajate naraù /
kim andhasyädhikäro 'sti rüpabhedopalabdhiñu // 1.8 //

ataù prajänäà vyutpattim abhisaàdhäya sürayaù /
väcäà vicitramärgäëäà nibabandhuù kriyävidhim // 1.9 //

taiù çaréraà ca kävyänäm alaàkäräç ca darçitäù /
çaréraà tävadiñöärtha- vyavacchinnä padävalé // 1.10 //

padyaà gadyaà ca miçraà ca tat tridhaiva vyavasthitam /
padyaà catuñpadé tac ca våttaà jätir iti dvidhä // 1.11 //

chandovicityäà sakalas tatprabandho nidarçitaù /
sä vidyä naus vivikñüëäà gambhéraà kävyasägaram // 1.12 //

muktakaà kulakaà koçaù saàghäta iti tädåçaù /
sargabandhäàçarüpatväd anuktaù padyavistaraù // 1.13 //

sargabandho mahäkävyam ucyate tasya lakñaëam /
äçér namaskriyä vastu- nirdeço väpi tanmukham // 1.14 //

itihäsakathodbhütam itarad vä sadäçrayam /
caturvargaphaläyattaà caturodättanäyakam // 1.15 //

nagarärëavaçailartu- candrärkodayavarëanaiù /
udyänasalilakréòä- madhupänaratotsavaiù // 1.16 //

vipralambhair vivähaiç ca kumärodayavarëanaiù /
mantradütaprayäëäji- näyakäbhyudayair api // 1.17 //

alaàkåtam asaàkñiptaà rasabhävanirantaram /
sargair anativistérëaiù çravyavåttaiù susaàdhibhiù // 1.18 //

sarvatra bhinnavåttäntair upetaà lokaraïjanam /
kävyaà kalpottarasthäyi jäyate sadalaàkåti // 1.19 //

nyünam apy atra yaiùkaiçcid aìgaiù kävyaà na duñyati /
yady upätteñu saàpattir ärädhayati tadvidaù // 1.20 //

guëataù präg upanyasya näyakaà tena vidviñäm /
niräkaraëam ity eña märgaù prakåtisundaraù // 1.21 //

vaàçavéryaçrutädéni varëayitvä ripor api /
tajjayän näyakotkarña- varëanaà ca dhinoti naù // 1.22 //

apädaù padasaàtäno gadyam äkhyäyikä kathä /
iti tasya prabhedau dvau tayor äkhyäyikä kila // 1.23 //

näyakenaiva väcyänyä näyakenetareëa vä /
svaguëäviñkriyä doño nätra bhütärthaçaàsinaù // 1.24 //

api tv aniyamo dåñöas taträpy anyair udéraëät /
anyo vaktä svayaà veti kédåg vä bhedalakñaëam // 1.25 //

vaktraà cäparavaktraà ca socchväsatvaà ca bhedakam /
cihnam äkhyäyikäyäç cet prasaìgena kathäsv api // 1.26 //

äryädivatpraveçaù kià na vakträparavaktrayoù /
bhedaç ca dåñöo lambädir ucchväso västu kià tataù // 1.27 //

tat kathäkhyäyikety ekä jätiù saàjïädvayäìkitä /
atraiväntarbhaviñyanti çeñäç cäkhyänajätayaù // 1.28 //

kanyäharaëasaàgräma- vipralambhodayädayaù /
sargabandhasamä eva naite vaiçeñikä guëäù // 1.29 //

kavibhävakåtaà cihnam anyaträpi na duñyati /
mukham iñöärthasaàsiddhyai kià hi na syät kåtätmanäm // 1.30 //

miçräëi näöakädéni teñäm anyatra vistaraù /
gadyapadyamayé käcit campür ity abhidhéyate // 1.31 //

tad etad väìmayaà bhüyaù saàskåtaà präkåtaà tathä /
apabhraàçaç ca miçraà cety ähur äryäç caturvidham // 1.32 //

saàskåtaà näma daivé väg anväkhyätä maharñibhiù /
tadbhavas tatsamo deçéty anekaù präkåtakramaù // 1.33 //

mahäräñöräçrayäà bhäñäà prakåñöaà präkåtaà viduù /
sägaraù süktiratnänäà setubandhädi yanmayam // 1.34 //

çaurasené ca gauòé ca läöé cänyä ca tädåçé /
yäti präkåtam ity evaà vyavahäreñu saànidhim // 1.35 //

äbhérädigiraù kävyeñv apabhraàça iti småtäù /
çästreñu saàskåtäd anyad apabhraàçatayoditam // 1.36 //

saàskåtaà sargabandhädi präkåtaà skandhakädikam /
osarädény apabhraàço näöakädi tu miçrakam // 1.37 //

kathäpi sarvabhäñäbhiù saàskåtena ca badhyate /
bhütabhäñämayéà prähur adbhutärthäà båhatkathäm // 1.38 //

läsyacchalitaçamyädi prekñärtham itarat punaù /
çravyam eveti saiñäpi dvayé gatir udähåtä // 1.39 //

asty aneko giräà märgaù sükñmabhedaù parasparam /
tatra vaidarbhagauòéyau varëyete prasphuöäntarau // 1.40 //

çleñaù prasädaù samatä mädhuryaà sukumäratä /
arthavyaktir udäratvaà ojaùkäntisamädhayaù // 1.41 //

iti vaidarbhamärgasya präëä daça guëäù småtäù /
eñäà viparyayaù präyo lakñyate gauòavartmani // 1.42 //

[çleña vs. çithila]

çliñöam aspåñöaçaithilyam alpapräëäkñarottaram /
çithilaà mälatémälä lolälikalilä yathä // 1.43 //

anupräsadhiyä gauòais tad iñöaà bandhagauravät /
vaidarbhair mälatédäma laìghitaà bhramarair iti // 1.44 //

[prasäda vs. vyutpanna]

prasädavat prasiddhärtham indor indévaradyuti /
lakñma lakñméà tanotéti pratétisubhagaà vacaù // 1.45 //

vyutpannam iti gauòéyair nätirüòham apéñyate /
yathänatyarjunäbjanma- sadåkñäìko balakñaguù // 1.46 //

[samatä vs. vaiñamya]

samaà bandheñv aviñamaà te mådusphuöamadhyamäù /
bandhä mådusphuöonmiçra- varëavinyäsayonayaù // 1.47 //

kokiläläpaväcälo mäm eti malayänilaù /
ucchalacchékaräcchäccha- nirjharämbhaùkaëokñitaù // 1.48 //

candanapraëayodgandhir mando malayamärutaù /
spardhate ruddhamaddhairyo vararämämukhänilaiù // 1.49 //

ity anälocya vaiñamyam arthälaàkäraòambarau /
apekñamäëä vavådhe paurastyä kävyapaddhatiù // 1.50 //

[mädhurya]

madhuraà rasavad väci vastuny api rasasthitiù /
yena mädhyanti dhémanto madhuneva madhuvratäù // 1.51 //

[(1.) anupräsa (çabdälaàkära) vs. varëävåtti]

yayä kayäcic chrutyä yat samänam anubhüyate /
tadrüpä hi padäsattiù sänupräsä rasävahä // 1.52 //

eña räjä yadä lakñméà präptavän brahmaëapriyaù /
tataù prabhåti dharmasya loke 'sminn utsavo 'bhavat // 1.53 //

itédaà nädåtaà gauòair anupräsas tu tatpriyaù /
anupräsäd api präyo vaidarbhair idam iñyate // 1.54 //

varëävåttir anupräsaù pädeñu ca padeñu ca /
pürvänubhavasaàskära- bodhiné yady adüratä // 1.55 //

candre çaranniçottaàse kundastavakavibhrame /
indranélanibhaà lakñma saàdadhäty anilaù çriyam // 1.56 //

cäru candramasaà bhéru bimbaà paçyaitad ambare /
manmano manmathäkräntaà nirdayaà hantum udyatam // 1.57 //

ity anupräsam icchanti nätidüräntaraçrutim /
na tu rämämukhämbhoja- sadåçaç candramä iti // 1.58 //

smaraù kharaù khalaù käntaù käyaù kopaç ca naù kåçaù /
cyuto mäno 'dhiko rägo moho jäto 'savo gatäù // 1.59 //

ity ädi bandhapäruñyaà çaithilyaà ca nigacchati /
ato naivam anupräsaà däkñinätyäù prayuïjate // 1.60 //

[(2.) yamaka (çabdälaàkära; Vw.)]

ävåttià varëasaàghäta- gocaräà yamakaà viduù /
tat tu naikäntamadhuram ataù paçcäd vidhäsyate // 1.61 //

[(3.) agrämyatä (arthälaàkära) vs. grämyatä]

kämaà sarvo 'py alaàkäro rasam arthe niñaïcati /
tathäpy agrämyataivaitaà bhäraà vahati bhüyasä // 1.62 //

kanye kämayamänaà mäà na tvaà kämayase katham /
iti grämyo 'yam arthätmä vairasyäya prakalpate // 1.63 //

kämaà kandarpacäëòälo mayi vämäkñi nirdayaù /
tvayi nirmatsaro diñöyety agrämyo 'rtho rasävahaù // 1.64 //

çabde 'pi grämyatästy eva sä sabhyetarakértanät /
yathä yakärädipadaà ratyutsavanirüpaëe // 1.65 //

padasaàdhänavåttyä vä väkyärthatvena vä punaù /
duñpratétikaraà grämyaà yathä yä bhavataù priyä // 1.66 //

kharaà prahåtya viçräntaù puruño véryavän iti /
evam ädi na çaàsanti märgayor ubhayor api // 1.67 //

bhaginébhagavatyädi sarvatraivänumanyate /
vibhaktam iti mädhuryam ucyate sukumäratä // 1.68 //

[sukumäratä vs. dépta]

aniñöhuräkñarapräyaà sukumäram iheñyate /
bandhaçaithilyadoñas tu darçitaù sarvakomale // 1.69 //

maëòalékåtya barhäëi kaëöhair madhuragétibhiù /
kaläpinaù pranåtyanti käle jémütamälini // 1.70 //

ity anürjita evärtho nälaàkäro 'pi tädåçaù /
sukumäratayaivaitad ärohati satäà manaù // 1.71 //

déptam ity aparair bhümnä kåcchrodyam api badhyate /
nyakñeëa kñayitaù pakñaù kñatriyäëäà kñaëäd iti // 1.72 //

[arthavyakti vs. neyatva]

arthavyaktir aneyatvam arthasya hariëoddhåtä /
bhüù khurakñuëëanägäsåg- lohitäd udadher iti // 1.73 //

mahé mahävaräheëa lohitäd uddhåtodadheù /
itéyaty eva nirdiñöe neyatvam uragäsåjaù // 1.74 //

nedåçaà bahu manyate märgayor ubhayor api /
na hi pratétiù subhagä çabdanyäyavilaìghiné // 1.75 //

[udäratvam]

utkarñavän guëaù kaçcid yasminn ukte pratéyate /
tadudärähvayaà tena sanäthä kävyapaddhatiù // 1.76 //

arthinäà kåpaëä dåñöis tvanmukhe patitä sakåt /
tadavasthä punar deva nänyasya mukham ékñate // 1.77 //

iti tyägasya väkye 'sminn utkarñaù sädhu lakñyate /
anenaiva pathänyatra samänanyäyam ühyatäm // 1.78 //

çläghyair viçeñaëair yuktam udäraà kaiçcid iñyate /
yathä lélämbujakréòä- sarohemäìgadädayaù // 1.79 //

[ojas]

ojaù samäsabhüyastvam etad gadyasya jévitam /
padye 'py adäkñiëätyänäm idam ekaà paräyaëam // 1.80 //

tad gurüëäà laghünäà ca bähulyälpatvamiçraëaiù /
uccävacaprakäraà tad dåçyam äkhyäyikädiñu // 1.81 //

astamastakaparyasta- samastärkäàçusaàstarä /
pénastanasthitätämra- kamravastreva väruëé // 1.82 //

iti padye 'pi paurastyä badhnanty ojasvinér giraù /
anye tv anäkulaà hådyam icchanty ojo giräà yathä // 1.83 //

payodharataöotsaìga- lagnasaàdhyätapäàçukä /
kasya kämäturaà ceto väruëé na kariñyati // 1.84 //

[känti vs. atyukti]

käntaà sarvajagatkäntaà laukikärthänatikramät /
tac ca värttäbhidhäneñu varëanäsv api dåçyate // 1.85 //

gåhäëi näma täny eva taporäçir bhavädåçaù /
saàbhävayati yäny eva pävanaiù pädapäàsubhiù // 1.86 //

anayor anavadyäìgi stanayor jåmbhamäëayoù /
avakäço na paryäptas tava bähulatäntare // 1.87 //

iti saàbhävyam evaitad viçeñäkhyänasaàskåtam /
käntaà bhavati sarvasya lokayätränuvartinaù // 1.88 //

lokätéta ivätyartham adhyäropya vivakñitaù /
yo 'rthas tenäti tuñyanti vidagdhä netare janäù // 1.89 //

devadhiñëyam ivärädhyam adyaprabhåti no gåham /
yuñmatpädarajaùpäta- dhautaniùçeñakilbiñam // 1.90 //

alpaà nirmitam äkäçam anälocyaiva vedhasä /
idam evaàvidhaà bhävi bhavatyäù stanajhåmbhaëam // 1.91 //

idam atyuktir ity uktam etad gauòopalälitam /
prasthänaà präkpraëétaà tu säram anyasya vartmanaù // 1.92 //

[samädhi]

anyadharmas tato 'nyatra lokasémänurodhinä /
samyag ädhéyate yatra sa samädhiù småto yathä // 1.93 //

kumudäni niméläni kamaläny unmiñanti ca /
iti netrakriyädhyäsäl labdhä tadväciné çrutiù // 1.94 //

niùñöhyütodgérëaväntädi gauëavåttivyapäçrayam /
atisundaram anyatra grämyakakñäà vigähate // 1.95 //

padmäny arkäàçuniùñöhyütäù pétvä pävakavipruñaù /
bhüyo vamantéva mukhair udgérëäruëareëubhiù // 1.96 //

iti hådyam ahådyaà tu niùñöhévati vadhür iti /
yugapan naikadharmäëäm adhyäsaç ca småto yathä // 1.97 //

gurugarbhabharakläntäù stanantyo meghapaìktayaù /
acalädhityakotsaìgam imäù samadhiçerate // 1.98 //

utsaìgaçayanaà sakhyäù stananaà gauravaà klamaù /
itéme garbhiëédharmä bahavo 'py atra darçitäù // 1.99 //

tad etat kävyasarvasvaà samädhir näma yo guëaù /
kavisärthaù samagro 'pi tam ekam anugacchati // 1.100 //

iti märgadvayaà bhinnaà tatsvarüpanirüpaëät /
tadbhedäs tu na çakyante vaktuà pratikavi sthitäù // 1.101 //

ikñukñéraguòädénäà mädhuryasyäntaraà mahat /
tathäpi na tad äkhyätuà sarasvatyäpi çakyate // 1.102 //

naisargiké ca pratibhä çrutaà ca bahu nirmalam /
amandaç cäbhiyogo 'syäù käraëaà kävyasaàpadaù // 1.103 //

na vidyate yady api pürvaväsanä- guëänubandhi pratibhänam adbhutam /
çrutena yatnena ca väg upäsitä dhruvaà karoty eva kamapy anugraham // 1.104 //

tad astatandrair aniçaà sarasvaté çramäd upäsyä khalu kértim épsubhiù /
kåçe kavitve 'pi janäù kåtaçramäù vidagdhagoñöhéñu vihartum éçate // 1.105 //

// iti kävyädarçe märgavibhägo näma prathamaù paricchedaù //

DANDIN: KAVYADARSA, Pariccheda 2 (incomplete!): Verses 2.1-144, 310-368
based on the edition by S.K. Belvalkar, Poona 1924.

Input by Reinhold Gruenendahl

Plain Text version

kävyaçobhäkarän dharmän alaàkärän pracakñate /
te cädyäpi vikalpyante kas tän kärtsnyena vakñyati // 2.1 //

kiàtu béjaà vikalpänäà pürväcäryaiù pradarsitam /
tad eva pratisaàskartum ayam asmatpariçramaù // 2.2 //

käçcin märgavibhägärtham uktäù präg apy alaàkriyäù /
sädhäraëam alaàkära- jätam anyat pradarçyate // 2.3 //

svabhäväkhyänam upamä rüpakaà dépakävåttiù /
äkñepo 'rthäntaranyäso vyatireko vibhävanä // 2.4 //

samäsätiçayotprekñä hetuù sükñmo lavaù kramaù /
preyo rasavad ürjasvi paryäyoktaà samähitam // 2.5 //

udättäpahnutiçleña- viçeñäs tulyayogitä /
virodhäprastutastotre vyäjastutinidarçane // 2.6 //

sahoktiù parivåttyäçiù- saàkérëam atha bhävikam /
iti väcäm alaàkärä darçitäù pürvasüribhiù // 2.7 //

[svabhävokti (= svabhäväkhyäna = jäti)]

nänävasthaà padärthänäà rüpaà säkñäd vivåëvaté /
svabhävoktiç ca jätiç cety ädyä sälaàkåtir yathä // 2.8 //

[svabhävokti: jäti]

tuëòair ätämrakuöilaiù pakñair haritakomalaiù /
trivarëaräjibhiù kaëöhair ete maïjugiraù çukäù // 2.9 //

[- svabhävokti: kriyä]

kalakvaëitagarbheëa kaëöhenäghürëitekñaëaù /
pärävataù paribhramya riraàsuç cumbati priyäm // 2.10 //

[- svabhävokti: guëa]

badhnann aìgeñu romäïcam kurvan manasi nirvåtim /
netre cämélayann eña priyäsparçaù pravartate // 2.11 //

[- svabhävokti: dravya]

kaëöhekälaù karasthena kapälenenduçekharaù /
jaöäbhiù snigdhatämräbhir äviräséd våñadhvajaù // 2.12 //

jätikriyäguëadravya- svabhäväkhyänam édåçam /
çästreñv asyaiva sämräjyaà kävyeñv apy etad épsitam // 2.13 //

[upamä]

yathä kathaàcid sädåçyaà yatrodbhütaà pratéyate /
upamä näma sä tasyäù prapaïco 'yaà nidarçyate // 2.14 //

[- dharmopamä]

ambhoruham ivätämraà mugdhe karatalaà tava /
iti dharmopamä säkñät tulyadharmapradarçanät // 2.15 //

[- vastüpamä]

räjévam iva te vaktraà netre nélotpale iva /
iyaà pratéyamänaika- dharmä vastüpamaiva sä // 2.16 //

[- viparyäsopamä]

tavänanam ivonnidram aravindam abhüd iti /
sä prasiddhiviparyäsäd viparyäsopameñyate // 2.17 //

[- anyo'nyopamä]

tavänanam ivämbhojam ambojam iva te mukham /
ity anyo'nyopamä säyam anyo'nyotkarñaçaàsiné // 2.18 //

[- niyamopamä]

tvanmukhaà kamalenaiva tulyaà nänyena kenacit /
ity anyasämyavyävåtter iyaà sä niyamopamä // 2.19 //

[- aniyamopamä]

padmaà tävat tavänveti mukham anyac ca tädåçam /
asti ced astu tatkäréty asäv aniyamopamä // 2.20 //

[- samuccayopamä]

samuccayopamäpy asti na käntyaiva mukhaà tava /
hlädanäkhyena cänveti karmaëendum itédåçé // 2.21 //

[- atiçayopamä]

tvayy eva tvanmukhaà dåñöaà dåçyate divi candramäù /
iyaty eva bhidä nänyety asäv atiçayopamä // 2.22 //

[- utprekñitopamä]

mayy eväsyä mukhaçrér ity alam indor vikatthanaiù /
padme 'pi sä yad asty evety asäv utprekñitopamä // 2.23 //

[- adbhutopamä]

yadi kiàcid bhavet padmaà subhru vibhräntalocanam /
tat te mukhaçriyaà dhattäm ity asäv adbhutopamä // 2.24 //

[- mohopamä]

çaçéty utprekñya tanvaìgi tvanmukhaà tvanmukhäçayä /
indum apy anudhäväméty eñä mohopamä småtä // 2.25 //

[- saàçayopamä]

kià padmam antarbhräntäli kià te lolekñaëaà mukham /
mama doläyate cittam itéyaà saàçayopamä // 2.26 //

[- nirëayopamä]

na padmasyendunigrähyasy- endulajjäkaré dyutiù /
atas tvanmukham evedam ity asau nirëayopamä // 2.27 //

[- çleñopamä]

çiçiräàçupratispardhi çrémat surabhigandhi ca /
ambhojam iva te vaktram iti çleñopamä småtä // 2.28 //

[- samänopamä]

sarüpaçabdaväcyatvät sä samänopamä yathä /
bälevodyänamäleyaà sä(1)la()kä(3)nanaçobhiné // 2.29 //

[- nindopamä]

padmaà bahurajaç candraù kñayé täbhyäà tavänanam /
samänam api sotsekam iti nindopamä småtä // 2.30 //

[- praçaàsopamä]

brahmaëo 'py udbhavaù padmaà candraù çaàbhuçirodhåtaù /
tau tulyau tvanmukheneti sä praçaàsopamocyate // 2.31 //

[- äcikhyäsopamä]

candreëa tvanmukhaà tulyam ity äcikhyäsu me manaù /
sa guëo västu doño vety äcikhyäsopamäà viduù // 2.32 //

[- virodhopamä]

çatapattraà çaraccandras tvadänanam iti trayam /
parasparavirodhéti sä virodhopamä matä // 2.33 //

[- pratiñedhopamä]

na jätu çaktir indos te mukhena pratigarjitum /
kalaìkino jaòasyeti pratiñedhopamaiva sä // 2.34 //

[- caöüpamä]

mågekñaëäìkaà te vaktram mågeëaiväìkitaù çaçé /
tathäpi sama eväsau notkarñéti caöüpamä // 2.35 //

[- tattväkhyänopamä]

na padmaà mukham evedaà na bhåìgau cakñuñé ime /
iti vispañöasädåçyät tattväkhyänopamaiva sä // 2.36 //

[- asädhäraëopamä]

candräravindayoù käntim atikramya mukhaà tava /
ätmanaiväbhavat tulyam ity asädhäraëopamä // 2.37 //

[- abhütopamä]

sarvapadmaprabhäsäraù samähåta iva kvacit /
tvadänanaà vibhätéti täm abhütopamäà viduù // 2.38 //

[- asaàbhävitopamä]

candrabimbäd iva viñaà candanäd iva pävakaù /
paruñä väg ito vakträd ity asaàbhävitopamä // 2.39 //

[- bahüpamä]

candanodakacandräàçu- candrakäntädiçétalaù /
sparças tavety atiçayaà bodhayanté bahüpamä // 2.40 //

[- vikriyopamä]

candrabimbäd ivotkérëaà padmagarbhäd ivoddhåtam /
tava tanvaìgi vadanam ity asau vikriyopamä // 2.41 //

[- mälopamä]

püñëy ätapa ivähnéva püñä vyomnéva väsaraù /
vikramas tvayy adhäl lakñmém iti mälopamä matä // 2.42 //

[- väkyärthopamä; zwei Arten]

väkyärtheëaiva väkyärthaù ko 'pi yady upaméyate /
ekänekevaçabdatvät sä väkyärthopamä dvidhä // 2.43 //

[- (1.) väkyärthopamä mit einem iva]

tvadänanam adhéräkñam ävirdaçanadédhiti /
bhramadbhåìgam ivälakñya- kesaraà bhäti paìkajam // 2.44 //

[- (2.) väkyärthopamä mit mehreren iva]

nalinyä iva tanvaìgyäs tasyäù padmam ivänanam /
mayä madhuvrateneva päyaà päyam aramyata // 2.45 //

[- prativastüpamä]

vastu kiàcid upanyasya nyasanät tatsadharmaëaù /
sämyapratétir astéti prativastüpamä yathä // 2.46 //

naiko 'pi tvädåço 'dyäpi jäyamäneñu räjasu /
nanu dvitéyo nästy eva pärijätasya pädapaù // 2.47 //

[- tulyayogopamä]

adhikena samékåtya hénam ekakriyävidhau /
yad bruvanti småtä seyaà tulyayogopamä yathä // 2.48 //

divo jägarti rakñäyai pulomärir bhuvo bhavän /
asuräs tena hanyante sävalepäs tvayä nåpäù // 2.49 //

[- hetüpamä]

käntyä candramasaà dhämnä süryaà dhairyeëa cärëavam /
räjann anukaroñéti saiñä hetüpamä matä // 2.50 //

na liìgavacane bhinne na hénädhikatäpi vä /
upamädüñanäyälaà yatrodvego na dhématäm // 2.51 //

stréva gacchati ñaëòho 'yaà vakty eñä stré pumän iva /
präëä iva priyo 'yam me vidyä dhanam ivärjitam // 2.52 //

bhavän iva mahépäla devaräjo viräjate /
alam aàçumataù kakñäm äroòhuà tejasä nåpaù // 2.53 //

ity evam ädau saubhägyaà na jahäty eva jätucit /
asty eva kvacid udvegaù prayoge vägvidäà yathä // 2.54 //

haàséva dhavalaç candraù saräàsévämalaà nabhaù /
bhartåbhakto bhaöaù çveva khadyoto bhäti bhänuvat // 2.55 //

édåçaà varjyate sadbhiù käraëaà tatra cintyatäm /
guëadoñavicäräya svayam eva manéñibhiù // 2.56 //

ivavadväyathäçabdäù samänanibhasaànibhäù /
tulyasaàkäçanikäça- prakäçapratirüpakäù // 2.57 //

pratipakñapratidvaàdvi- pratyanékavirodhinaù /
sadåksadåçasaàvädi- sajätéyänuvädinaù // 2.58 //

pratibimbapraticchanda- sarüpasamasaàmitäù /
salakñaëasadåkñäbha- sapakñopamitopamäù // 2.59 //

kalpadeçéyadeçyädiù prakhyapratinidhé api /
savarëatulatau çabdau ye cänyünärthavädinaù // 2.60 //

samäsaç ca bahuvréhiù çaçäìkavadanädiñu /
spardhate jayati dveñöi druhyati pratigarjati // 2.61 //

äkroçaty avajänäti kadarthayati nindati /
viòambayati saàdhatte hasatérñyaty asüyati // 2.62 //

tasya muñëäti saubhägyaà tasya käntià vilumpati /
tena särdhaà vigåhëäti tuläà tenädhirohati // 2.63 //

tatpadavyäm padaà dhatte tasya kakñäà vigähate /
tam anvety anubadhnäti tacchélaà tanniñedhati // 2.64 //

tasya cänukarotéti çabdäù sädåçyam ücakäù /
upamäyäm ime proktäù kavénäà buddhisaukhyadäù // 2.65 //

[rüpaka]

[- samastarüpaka]

upamaiva tirobhüta- bhedä rüpakam ucyate /
yathä bähulatä päëi- padmaà caraëapallavaù // 2.66 //

[- asamastarüpaka]

aìgulyaù pallaväny äsan kusumäni nakhärciñaù /
bähü late vasantaçrés tvaà naù pratyakñacäriëé // 2.67 //

[- samastavyastarüpaka]

ity etad asamastäkhyaà samastaà pürvarüpakam /
smitaà mukhendor jyotsneti samastavyastarüpakam // 2.68 //

[- sakalarüpaka]

tämräìgulidalaçreëi nakhadédhitikesaram /
dhriyate mürdhni bhüpälair bhavaccaraëapaìkajam // 2.69 //

aìgulyädau daläditvaà päde cäropya padmatäm /
tadyogyasthänavinyäsäd etat sakalarüpakam // 2.70 //

[- avayavarüpaka]

akasmäd eva te caëòi sphuritädharapallavam /
mukhaà muktäruco dhatte gharmämbhaùkaëamaïjaréù // 2.71 //

maïjarékåtya gharmämbhaù pallavékåtya cädharam /
nänyathä kåtam aträsyam ato 'vayavarüpakam // 2.72 //

[- avayavirüpakam]

valgitabhru galadgharma- jalam älohitekñaëam /
vivåëäti (!) madävasthäm idam vadanapaìkajam // 2.73 //

avikåtya mukhäìgäni mukham eväravindatäm /
äséd gamitam atredam ato 'vayavirüpakam // 2.74 //

[- ekäìgarüpaka]

madapäöalagaëòena raktanetrotpalena te /
mukhena mugdhaù so 'py eña jano rägamayaù kåtaù // 2.75 //

ekäìgarüpakaà caitad evaà dviprabhåtény api /
aìgäni rüpayanty atra yogäyogau bhidäkarau // 2.76 //

[- yuktarüpaka]

smitapuñpojjvalaà lola- netrabhåìgam idaà mukham /
iti puñpadvirephäëäà saàgatyä yuktarüpakam // 2.77 //

[- ayuktarüpaka]

idam ärdrasmitajyotsnaà snigdhanetrotpalaà mukham /
iti jyotsnotpaläyogäd ayuktaà näma rüpakam // 2.78 //

[- viñamarüpaka]

rüpaëäd aìgino 'ìgänäà rüpaëärüpaëäçrayät /
rüpakaà viñamaà näma lalitaà jäyate yathä // 2.79 //

madaraktakapolena manmathas tvanmukhendunä /
nartitabhrülatenälaà mardituà bhuvanatrayam // 2.80 //

[- saviçeñaëarüpaka]

haripädaù çirolagna- jahnukanyäjaläàçukaù /
jayaty asuraniùçaìka- suränandotsavadhvajaù // 2.81 //

viçeñaëasamagrasya rüpaà ketor yadédåçam /
päde tadarpaëäd etat saviçeñaëarüpakam // 2.82 //

[- viruddharüpaka]

na mélayati padmäni na nabho 'py avagähate /
tvanmukhendur mamäsünäà haraëäyaiva kalpate // 2.83 //

akriyä candrakäryäëäm anyakäryasya ca kriyä /
atra saàdarçyate yasmäd viruddhaà näma rüpakam // 2.84 //

[- heturüpaka]

gämbhéryeëa samudro 'si gauraveëäsi parvataù /
kämadatväc ca lokänäm asi tvaà kalpapädapaù // 2.85 //

gämbhéryapramukhair atra hetubhiù sägaro giriù /
kalpadrumaç ca kriyate tad idaà heturüpakam // 2.86 //

[- çiñöarüpaka]

räjahaàsopabhogärthaà bhramaraprärthyasaurabham /
sakhi vakträmbujam idaà taveti çliñöarüpakam // 2.87 //

iñöaà sädharmyavaidharmya- darçanäd gauëamukhyayoù /
upamävyatirekäkhyaà rüpakadvitayaà yathä // 2.88 //

[- upamärüpaka]

ayam älohitacchäyo madane mukhacandramäù /
saànaddhodayarägasya candrasya pratigarjati // 2.89 //

[- vyatirekarüpaka]

candramäù péyate devair mayä tvanmukhacandramäù /
asamagro 'py asau çaçvad ayam äpürëamaëòalaù // 2.90 //

[- äkñeparüpaka]

mukhacandrasya candratvam ittham anyopatäpinaù /
na te sundari saàvädéty etad äkñeparüpakam // 2.91 //

[- samädhänarüpaka]

mukhendur api te caëòi mäà nirdahati nirdayam /
bhägyadoñän mamaiveti tat samädhänarüpakam // 2.92 //

[- rüpakarüpaka]

mukhapaìkajaraìge 'smin bhrülatänartaké tava /
lélänåtyaà karotéti ramyaà rüpakarüpakam // 2.93 //

[- äpahnavarüpaka]

naitan mukham idaà padmaà na netre bhramaräv imau /
etäni kesaräëy eva naitä dantärciñas tava // 2.94 //

mukhäditvaà nivartyaiva padmäditvena rüpaëät /
udbhävitaguëotkarñaà tat tv äpahnavarüpakam // 2.95 //

na paryanto vikalpänäà rüpakopamayor ataù /
diìmätraà darçitaà dhérair anuktam anuméyatäm // 2.96 //

[dépaka]

jätikriyäguëadravya- väcinaikatra vartinä /
sarvaväkyopakäraç cet tad ähur dépakaà yathä // 2.97 //

[- ädidépaka: jäti]

pavano dakñiëaù parëaà jérëaà harati vérudhäà /
sa evävanatäìgénäà mänabhaìgäya kalpate // 2.98 //

[- ädidépaka: kriyä]

caranti caturambhodhi- velodyäneñu dantinaù /
cakravälädrikuïjeñu kundabhäso guëäç ca te // 2.99 //

[- ädidépaka: guëa]

çyämaläù prävåñeëyäbhir diço jémütapaìktibhiù /
bhuvaç ca sukumäräbhir navaçädvalaräjibhiù // 2.100 //

[- ädidépaka: dravya]

viñëunä vikramasthena dänavänäà vibhütayaù /
kväpi nétäù kuto 'py äsann änétä daivatarddhayaù // 2.101 //

ity ädidépakäny uktäny evaà madhyäntayor api /
väkyayor darçayiñyämaù käni cittäni tadyathä // 2.102 //

[- madhyadépaka: jäti]

nåtyanti niculotsaìge gäyanti ca kaläpinaù /
badhnanti ca payodeñu dåço harñäçrugarbhiëéù // 2.103 //

[- madhyadépaka: kriyä]

mando gandhavahaù kñäro vahnir induç ca jäyate /
carcäcandanapätaç ca çastrapätaù praväsinäm // 2.104 //

[- antadépaka: dravya (Komm.: jäti)]

jalaà jaladharodgérëaà kulaà gåhaçikhaëòinäm /
calaà ca taòitäà däma balaà kusumadhanvanaù // 2.105 //

[- antadépaka: kriyä]

tvayä nélotpalaà karëe smareëästraà çaräsane /
mayäpi maraëe cetas trayam etat samaà kåtam // 2.106 //

[- (ädidépaka): mälädépaka]

çuklaù çvetärciño våddhyai pakñaù païcaçarasya saù /
sa ca rägasya rägo 'pi yünäà ratyutsavaçriyaù // 2.107 //

ity ädidépakatve 'pi pürvapürvavyapekñiëé /
väkyamälä prayukteti tan mälädépakaà matam // 2.108 //

[- viruddhärthadépaka]

avalepam anaìgasya vardhayanti balähakäù /
karçayanti tu gharmasya märutoddhütaçékaräù // 2.109 //

avalepapadenätra balähakapadena ca /
kriye viruddhe saàyukte tad viruddhärthaà dépakam // 2.110 //

[- ekärthadépaka]

haraty äbhogam äçänäà gåhëäti jyotiñäà gaëam /
ädatte cädya me präëän asau jaladharävalé // 2.111 //

anekaçabdopädänät kriyaikaivätra dépyate /
yato jaladharävalyä tasmäd ekärthadépakam // 2.112 //

[- çliñöärthadépaka]

hådyagandhavahäs tuìgäs tamälaçyämalatviñaù /
divi bhramanti jémütä bhuvi caite mataàgajäù // 2.113 //

atra dharmair abhinnänäm abhräëäà dantinäà tathä /
bhramaëenaiva saàbandha iti çliñöärthadépakam // 2.114 //

anenaiva prakäreëa çeñäëäm api dépake /
vikalpänäm avagatir vidhätavyä vicakñaëaiù // 2.115 //

[ävåtti]

arthävåttiù padävåttir ubhayävåttir eva ca /
dépakasthäna eveñöam alaàkäratrayaà yathä // 2.116 //

[- arthävåtti]

vikasanti kadambäni sphuöanti kuöajadrumäù /
unmélanti ca kandalyo dalanti kakubhäni ca // 2.117 //

[- padävåtti]

utkaëöhayati meghänäà mälä våndaà kaläpinäm /
yünäà cotkaëöhayaty eva mänasaà makaradhvajaù // 2.118 //

[- ubhayävåtti (artha u. pada)]

jitvä viçvaà bhavän atra viharaty avarodhanaiù /
viharaty apsarobhis te ripuvargo divaà gataù // 2.119 //

[äkñepa]

pratiñedhoktir äkñepas traikälyäpekñayä tridhä /
athäsya punar äkñepya- bhedänantyäd anantatä // 2.120 //

[- våttäkñepa]

anaìgaù païcabhiù puñpair viçvaà vyajayateñubhiù /
ity asaàbhävyam atha vä viciträ vastuçaktayaù // 2.121 //

ity anaìgajayäyoga- buddhir hetubaläd iha /
pravåttaiva yad äkñiptä våttäkñepaù sa édåçaù // 2.122 //

[- vartamänäkñepa]

kutaù kuvalayaà karëe karoñi kalabhäñiëi /
kim apäìgam aparyäptam asmin karmaëi manyase // 2.123 //

sa vartamänäkñepo 'yaà kurvaty eväsitotpala /
karëe käcit priyeëaivaà cäöukäreëa rudhyate // 2.124 //

[- bhaviñyadäkñepa]

satyaà bravémi na tvaà mäà drañöuà vallabha lapsyase /
anyacumbanasaàkränta- läkñäraktena cakñuñä // 2.125 //

so 'yaà bhaviñyadäkñepaù präg evätimanasviné /
kadäcid aparädho 'sya bhävéty evam arunddhayat // 2.126 //

[- dharmäkñepa]

tava tanvaìgi mithyaiva rüòham aìgeñu märdavam /
yadi satyaà mådüny eva kim akäëòe rujanti mäm // 2.127 //

dharmäkñepo 'yam äkñiptam aìganägätramärdavam /
kämukena yad atraivaà karmaëä tadvirodhinä // 2.128 //

[- dharmyäkñepa]

sundaré sä bhavaty evaà vivekaù kena jäyate /
prabhämätraà hi taralaà dåçyate na tadäçrayaù // 2.129 //

dharmyäkñepo 'yam äkñipto dharmé dharmaà prabhähvayam /
anujïäyaiva yad rüpam atyäçcaryaà vivakñatä // 2.130 //

[- käraëäkñepa]

cakñuñé tava rajyete sphuraty adharapallavaù /
bhruvau ca bhugne na tathäpy aduñöasyästi me bhayam // 2.131 //

sa eña käraëäkñepaù pradhänaà käraëaà bhiyaù /
sväparädho niñiddho 'tra yat priyeëa paöéyasä // 2.132 //

[- käryäkñepa]

düre priyatamaù so 'yam ägato jaladägamaù /
dåñöäç ca phullä niculä na måtä cäsmi kià nv idam // 2.133 //

käryäkñepaù sa käryasya maraëasya nivartanät /
tatkäraëam upanyasya däruëaà jaladägamam // 2.134 //

[- anujïäkñepa]

na ciraà mama täpäya tava yäträ bhaviñyati /
yadi yäsyasi yätavyam alam äçaìkayätra te // 2.135 //

ity anujïämukhenaiva käntasyäkñipyate gatiù /
maraëaà sücayantyaiva so 'nujïäkñepa ucyate // 2.136 //

[- prabhutväkñepa]

dhanaà ca bahu labhyaà te sukhaà kñemaà ca vartmani /
na ca me präëasaàdehas tathäpi priya mä sma gäù // 2.137 //

ity äcakñäëayä hetün priyayätränubandhinaù /
prabhutvenaiva ruddhas tat prabhutväkñepa ucyate // 2.138 //

[- anädaräkñepa]

jévitäçä balavaté dhanäçä durbalä mama /
gaccha vä tiñöha vä känta sva1vasthä tu niveditä // 2.139 //

asäv anädaräkñepo yad anädaravad vacaù /
priyapraëäyaà rundhatyä prayuktam iha raktayä // 2.140 //

[- äçérvacanäkñepa]

gaccha gacchasi cet känta panthänaù santu te çiväù /
mamäpi janma tatraiva bhüyäd yatra gato bhavän // 2.141 //

ity äçérvacanäkñepo yad äçérvädavartmanä /
svävasthäà sücayantyaiva käntayäträ niñidhyate // 2.142 //

[- paruñäkñepa]

yadi satyaiva yäträ te käpy anyä mågyatäà tvayä /
aham adyaiva ruddhäsmi randhräpekñeëa måtyunä // 2.143 //

ity eña paruñäkñepaù paruñäkñarapürvakam /
käntasyäkñipyate yasmät prasthänaà premanighnayä // 2.144 //

[- säcivyäkñepa]

// 2.145 // ... // 2.309 // missing

[çleña (= çliñöa)]

çliñöam iñöam anekärtham ekarüpänvitaà vacaù /
tad abhinnapadaà bhinna- padapräyam iti dvidhä // 2.310 //

[- abhinnapadaçleña]

asäv udayam ärüòhaù käntimän raktamaëòalaù /
räjä harati lokasya hådayaà mådubhiù karaiù // 2.311 //

[- bhinnapadaçleña]

doñä(3)kareëa saàbadhnan[n / n]a[]kñatrapathavartinä /
rajïä pradoño mäm ittham apriyaà kià na bädhate // 2.312 //

upamärüpakäkñepa- vyatirekädigocaräù /
präg eva darçitäù çleñä darçyante kecanäpare // 2.313 //

asty abhinnakriyaù kaçcid aviruddhakriyo 'paraù /
viruddhakarmä cästy anyaù çleño niyamavän api // 2.314 //

niyamäkñeparüpoktir avirodhé virodhy api /
teñäà nidarçaneñv eva rüpam ävir bhaviñyati // 2.315 //

[- abhinnakriyaçleña]

vakräù svabhävamadhuräù çaàsantyo rägam ulbaëam /
dåço dütyaç ca karñanti käntäbhiù preñitäù priyän // 2.316 //

[- aviruddhakriyaçleña]

madhurä rägavardhinyaù komaläù kokilägiraù /
äkarëyante madakaläù çliñyante cäsitekñaëäù // 2.317 //

[- viruddhakarmaçleña]

rägam ädarçayann eña väruëéyogavardhitam /
tirobhavati gharmäàçur aìgajas tu vijåmbhate // 2.318 //

[- niyamavacchleña]

nistriàçatvam asäv eva dhanuñy eväsya vakratä /
çareñv eva narendrasya märgaëatvaà ca vartate // 2.319 //

[- niyamäkñeparüpoktiçleña]

padmänäm eva daëòeñu kaëöakas tvayi rakñati /
athavä dåçyate rägi- mithunäliìganeñv api // 2.320 //

[- avirodhiçleña]

mahébhåd bhürikaöakas tejasvé niyatodayaù /
dakñaù prajäpatiç cäsét svämé çaktidharaç ca saù // 2.321 //

[- virodhiçleña]

acyuto 'py avåñacchedé räjäpy aviditakñayaù /
devo 'py avibudho jajïe çaàkaro 'py abhujaàgavän // 2.322 //

[viçeñokti]

guëajätikriyädénäà yatra vaikalyadarçanam /
viçeñadarçanäyaiva sä viçeñoktir iñyate // 2.323 //

[- viçeñokti: guëa]

na kaöhoraà na vä tékñëam äyudhaà puñpadhanvanaù /
tathäpi jitam eväséd amunä bhuvanatrayam // 2.324 //

[- viçeñokti: jäti]

na devakanyakä näpi gandharvakulasaàbhavä /
tathäpy eñä tapobhaìgaà vidhätuà vedhaso 'py alam // 2.325 //

[- viçeñokti: kriyä]

na baddhä bhrukuöir näpi sphurito daçanacchadaù /
na ca raktäbhavad dåñöir jitaà ca dviñatäà balam // 2.326 //

[- viçeñokti: dravya]

na rathä na ca mätaàgä na hayä na ca pattayaù /
stréëäm apäìgadåñöyaiva jéyate jagatäà trayam // 2.327 //

[- viçeñokti: hetu]

ekacakro ratho yantä vikalo viñamä hayäù /
äkrämaty eva tejasvé tathäpy arko nabhastalam // 2.328 //

saiñä hetuviçeñoktis tejasvéti viçeñaëät /
ayaà eva kramo 'nyeñäà bhedänäm api kalpate // 2.329 //

[tulyayogitä]

vivakñitaguëotkåñöair yat samékåtya kasyacit /
kértanaà stutinindärthaà sä matä tulyayogitä // 2.330 //

yamaù kubero varuëaù sahasräkño bhavän api /
bibhåty ananyaviñayäà lokapäla iti çrutim // 2.331 //

saàgatäni mågäkñéëäà taòidvilasitäni ca /
kñaëadvayaà na tiñöhanti ghanärabdhäny api svayam // 2.332 //

[virodhacakra]

viruddhänäà padärthänäà yatra saàsargadarçanam /
viçeñadarçanäyaiva sa virodhaù småto yathä // 2.333 //

küjitaà räjahaàsänäà vardhate madamaïjulam /
kñéyate ca mayüräëäà rutam utkräntasauñöhavam // 2.334 //

prävåñeëyair jaladharair ambaraà durdinäyate /
rägeëa punar äkräntaà jäyate jagatäm manaù // 2.335 //

tanumadhyaà påthuçroëi raktauñöham asitekñaëam /
natanäbhi vapuù stréëäà kaà na hanty unnatastanam // 2.336 //

måëälabähu rambhoru padmotpalamukhekñaëam /
api te rüpam asmäkam tanvi täpäya kalpate // 2.337 //

udyänamärutoddhütäç cütacampakareëavaù /
udaçrayanti pänthänäm aspåçanto 'pi locane // 2.338 //

kåñëärjunänuraktäpi dåñöiù karëävalambiné /
yäti viçvasanéyatvaà kasya te kalabhäñiëé // 2.339 //

ity anekaprakäro 'yam alaàkäraù pratéyate /

[aprastutapraçaàsä]
aprastutapraçaàsä syäd aprakänteñu yä stutiù // 2.340 //

sukhaà jévanti hariëä vaneñv aparasevinaù /
arthair ayatnasulabhair jaladarbhäìkurädibhiù // 2.341 //

seyam aprastutaivätra mågavåttiù praçasyate /
räjänuvartanakleça- nirviëëena manasvinä // 2.342 //

[vyäjastuti]
yadi nindann iva stauti vyäjastutir asau stutä /
doñäbhäsä guëä eva labhante yatra saànidhim // 2.343 //

täpasenäpi rämeëa jiteyaà bhütadhäriëé /
tvayä räjïäpi seveyaà jitä mä bhün madas tava // 2.344 //

puàsaù puräëäd äcchidya çrés tvayä paribhujyate /
räjann ikñväkuvaàçasya kim idaà tava yujyate // 2.345 //

bhujaìgabhogasaàsaktä kalatraà tava mediné /
ahaàkäraù paräà koöim ärohati kutas tava // 2.346 //

iti çleñänuviddhänäm anyeñäà copalakñyatäà /
vyäjastutiprakäräëäm aparyantaù pravistaraù // 2.347 //

[nidarçana]

arthäntarapravåttena kiàcit tatsadåçaà phalam /
sad asad vä nidarçyeta yadi tat syän nidarçanam // ¡F§H //

udayann eva savitä padmeñv arpayati çriyam /
vibhävayitum åddhénäà phalaà suhådanugraham // 2.349 //

yäti candräàçubhiù spåñöä dhväntaräjé paräbhavam /
sadyo räjaviruddhänäà sücayanti durantatäm // 2.350 //

[sahokti]

sahoktiù sahabhävasya kathanaà guëakarmaëäm /
arthänäà yo vinimayaù parivåttis tu sä yathä // 2.351 //

saha dérghä mama çväsair imäù saàprati rätrayaù /
päëòuräç ca mamaiväìgaiù saha täç candrabhüñaëäù // 2.352 //

vardhate saga pänthänäà mürchayä cütamaïjaré /
patanti ca samaà teñäm asubhir malayäniläù // 2.353 //

kokiläläpasubhagäù sugandhivanaväyavaù /
yänti särdhaà janänandair våddhià surabhiväsaräù // 2.354 //

ity udähåtayo dattäù sahokter atra käçcana /

[parivåtti]

kriyate parivåtteç ca kiàcid rüpanirüpaëam // 2.355 //

çastraprahäraà dadatä bhujena tava bhübhujäm /
cirärjitaà håtaà teñäà yaçaù kumudapäëòuram // 2.356 //

[äçés]
äçér nämäbhilañite vastuny äçaàsanaà yathä /
pätu vaù paramaà jyotir aväìmanasagocaram // 2.357 //

[saàsåñöi]

ananvayasasaàdehäv upamäsv eva darçitau /
upamärüpakaà cäpi rüpakeñv eva darçitam // 2.358 //

utprekñäbheda eväsäv utprekñävayavo 'pi ca /
nänälaàkärasaàsåñöiù saàsåñöis tu nigadyate // 2.359 //

aìgäìgibhävävasthänaà sarveñäà samakakñatä /
ity alaàkärasaàsåñöer lakñaëéyä dvayé gatiù // 2.360 //

äkñipanty aravindäni tava mugdhe mukhaçriyam /
koçadaëòasamagräëäà kim eñäm asti duñkaram // 2.361 //

(limpatéva tamo 'ìgäni varñatéväïjanaà nabhaù /
asatpuruñaseveva dåñöir niñphalatäà gatä // 2.362 //)

çleñaù sarväsu puñëäti priyo vakroktiñu çriyam /
bhinnaà dvidhä svabhävoktir vakroktiç ceti väìmayam // 2.363 //

[bhävika]

bhävikatvam iti prähuù prabandhaviñayaà guëam /
bhävaù kaver abhipräyaù kävyeñv äsiddhi yaù sthitaù // 2.364 //

parasparopakäritvaà sarveñäà vastuparvaëäm /
viçeñaëänäà vyarthänäm akriyä sthänavarëanä // 2.365 //

vyaktir uktikramabaläd gambhérasyäpi vastunaù /
bhäväyattam idaà sarvam iti tad bhävikaà viduù // 2.366 //

yac ca saàdhyaìgavåttyaìga- lakñaëädyägamäntare /
vyävarëitam idaà ceñöam alaàkäratayaiva naù // 2.367 //

panthä sa eña vivåtaù parimäëavåttyä saàkñipya vistaram anantam alaàkriyäëäà /
väcäm atétya viñayaà parivartamänän abhyäsa eva vivarétum alaà viçeñän // 2.368 //

// ity äcäryadaëòinaù kåtau kävyädarçe 'rthälaàkäravibhägo näma dvitéyaù paricchedaù //

Página PRINCIPAL
OBRAS y AUTORES CLÁSICOS
Agradecimientos
Cuadro General

Disculpen las Molestias

Conceptos Hinduistas (1428)SC

Category:Hindu (mythology) (3256)SC | Category:Hindu mythology (3270)SC | Categoría:Mitología hindú (3288)SC (indice) | Categoría:Mitología hindú (videos) (3289)SC | Conceptos Hinduista (A - G) SK y SC (videos) (3294)SC