martes, 19 de enero de 2010

Hari Bhakti Vilasa 07 - Gopala Bhatta Gosvami

Fotos
Devoción
harekrsna















Jagadananda Das




Profile

Jan Brzezinski (Jagadananda Das) has a Ph.D. from the University of London School of Oriental Studies. He teaches Sanskrit at the Swami Rama Sadhaka Grama in Rishikesh, India. He is also editor of the Gaudiya Grantha Mandira (www.granthamandira.com), a repository of digitized Sanskrit texts related principally to Vaishnavism. He is currently working on an annotated translation of Dana-keli-kaumudi. http://jagadanandadas.blogspot.com/
Location - Rishikesh, India


Description


This chapter, entitled pauSpikam, discusses the flowers used for deity worship. A long section is devoted to Tulasi. This chapter includes the commentary of Sanatan Goswami, Digdarsini.

Jagat (2003-05-26)



Hari Bhakti Vilasa: Gopala Bhatta Gosvami: 01 | 02 | 04 | 05 | 06




saptama-viläsaù

pauñpikaù


kumanäù sumanastvaà hi yäti yasya padäbjayoù |

sumano’rpaëa-mätreëa taà caitanya-prabhuà bhaje ||1||

çrémad-aìgäni tair bhaktyä samälipyänulepanaiù |

nivedyottama-puñpäëi tan-mudräà ca pradarçayet ||2||


vicitra-puñpa-pradäna-prakaraëa-likhana-sauñöhaväya nijeñöa-deva-rüpaà parmaa-guru-varaà çaraëaà yäti—kumanä iti | sumanasäà puñpäëäm arpaëa-mätreëa sumanastvam iti çleñeëa pädäbjayoù puñpavat saàsaktatayä priyatamatvam abhipretam ||1||

atha puñpäëi

närasiàhe

puñpair araëya-sambhütais tathä nagara-sambhavaiù |

aparyuñita-niçchidraiù prokñitair jantu-varjitaiù |

ätmärämodbhavair väpi pütaiù sampüjayed dharim ||3||


tair likhitair bhaktyä prétyä abhakti-cchedena vä | tasya puñpa-nivedanasya mudräm | aparyuñitair niçchidraiç ca avidérëa-dalaiù | ätmanaù | ärämaù upavanaà tad-udbhavaiù ||2-3||


vämana-puräëe çré-prahläda-bali-saàväde

täny eva supraçastäni kusumäni mahäsura |

yäni syur varëa-yuktäni rasa-gandha-yutäni ca ||4||

jäté çatäìgä sumanäù kundaà cäru-puöaà tathä |

väëaà ca campakäçokaà kara-véraà ca yüthikä ||5||

päribhadraà päöalä ca bakulaà giri-çäliné |

tilakaà jäsuvanajaà pétakaà tagaraà tathä ||6||

etäni supraçastäni kusumäny acyutärcane |

surabhéëi tathänyäni varjayitvä tu ketakém ||7||


çatäìgä çata-patrikä, cäru-puöaà karëikäraà, väëaà jhiëöé-bhedaù | päribhadraà palahadeti prasiddham | giri-çäliné çveta-küöajaà jäsuvanajaà javäkusumaà pétakaà piyaléti prasiddham | ketakém iti vana-ketakém ||5-7||


viñëu-dharmottare

kuìkumasya ca puñpäëi bandhu-jévasya cäpy atha |

campakasya ca deyäni tathä bhücampakasya ca ||8||

péta-yüthika-jäny eva yäni vai népajäny api |

maïjaryaù sahakärasya tathä deyä janärdane ||9||

mallikä-kubja-kusumam atimukakam eva ca |

sarväç ca yüthikäjätyo mallikäjätya eva ca ||10||

yäç ca kubjakajäjätyaù kadamba-kusumäni ca |

ketaké päöalä-puñpaà käëva-puñpaà tathaiva ca ||11||

evam ädéni deyäni gandhavanti çubhäni ca |

kecid varëa-guëäd eva kecid gandha-guëäd atha ||12||

anuktäny api ramyäëi tathä deyäni känicit |

deçe deçe käle yäni puñpäëy anekaçaù ||13||

gandharvopapannäni täni deyäni nityaçaù ||14||


népaù kadamba-bhedaù | atimuktakaà mädhavé-latä | käëva-puñpaà kaëatuhuléti prasiddham | väsanté vasantodbhavä värñiké ca yä mallikä | tasyäù puñpam ity arthaù ||8-14||


kià ca tatraiva çré-vajra-märkaëòeya-saàväde—

madhye’nya-varëo yasya syät çuklasya kusumasya ca |

çubha-suklaà tu vijïeyaà keçava-priyam ||15||


skände

väsanti mallikä-puñpaà tathä vai värñiké tu yä |

kusumbhaà yüthike dve ca tathä caivätimuktakam ||16||

ketakaà campakaà caiva mäña-våntakam eva ca |

purandhri-maïjaré-puñpaà cüta-puñpaà tathaiva ca ||17||


punandhriù puìgavéti prasiddhä | tasyä maïjaré puñpaà ca ||17||


bandhu-jévaka-puñpaà ca kusumaà kuìkumasya ca |

jäti-puñpäëi sarväëi kunda-puñpaà tathaiva ca ||18||

päöaläyäs tathä puñpaà nélam indévaraà tathä |

kumude çveta-rakte ca çveta-rakte tathämbuje ||19||


tatraivänyatra—

evam ädéni puñpäëi dätavyäni sadä hareù ||20||

mälaté tulasé padmaà ketaké maëi-puñpakam |

kadamba-kusumaà lakñméù kaustubhaà keçava-priyam ||21||


yathä lakñméù kaustubhaà ceti dåñöäntatvenodähåtam ||21||


kià ca—

kaëöakény api deyäni çukläni surabhéëi ca |

tathä raktäni deyäni jalajäni dvijottama ||22||


kaëöakéni kaëöaka-yuktäni ||22||


näradéye saptama-sähasre çré-bhagavan-närada-saàväde—

mälaté bakuläçoka-çephälé navamälikä |

ämraà ca tagaräkhyaà ca mallikä madhu-piëòikä ||23||

yüthikäñöapadaà kunda-kadamba-çikhi-piìgikam |

päöalä campakaà hådyaà lavaìgam atimuktakam ||24||


çephälé sehaléti prasiddhä | madhu madhuka-puñpam | piëòikä nandyävartaù | añöapadaà näga-keçaraà çikhé cükriyeti prasiddhä | piìgakaà haridrä-kusumam ||23-24||


ketakaà kuruvakaà bilvaà kahläraà väsakaà dvija |

païcaviàçati-puñpäëi lakñmé-tulya-priyäëi me ||25||

madéyä vanamälä ca puñpair ebhir mayä purä |

grathitä ca tathä tattvaiù païcaviàçatibhiù kramät ||26||


häréta-småtau ca—

tulasyau paìkaje jätyau ketakyau karavérakau |

çastäni daça-puñpäëi tathä raktotpaläni ca ||27||

atha sämänyato’khila-puñpa-mähätmyam


viñëu-dharmottare

dänaà sumanasäà çreñöhaà tathaiva parikértitam |

alakñmyäù çamanaà mukhyaà paraà lakñmé-vivardhanam ||28||

dhanyaà yaçasyam äyuñyaà mäìgalyaà buddhi-vardhanam |

svargadaà ca tathä proktaà vahniñöoma-phala-pradam ||29||

na ratnena suvarëena na ca vittena bhüriëä |

tathä prasädam äyäti devaç cakra-gadädharaù ||30||


tatraivänyatra—

dharmärjita-dhana-krétair yaù kuryät keçavärcanam |

uddhariñyaty asandehaà sapta pürväs tathäparän ||31||


dharmeëa nyäyena arjitaà yad dhanaà, tena krétaiù kusumaiù | etena nyäyopätta-vittena puñpa-krayaëam api çastaà brähmaëäder iti bodhitam ||31||


ärämasthais tu kusumair yaù kuryät keçavärcanam |

etad eva samäpnoti nätra käryä vicäraëä ||32||

yathä kathaïcid ähåtya kusumaéh puïayan harim |

näkapåñöham aväpnoti na me’trästi vicäraëä ||33||

tathä räñörähåtaiù puñpair yaù kuryät keçavärcanam |

païcaviàçaty atétäàç ca païcaviàçaty-anägatän |

uddhared ätmano vaàçyän nätra käryä vicäraëä ||34||

nagare’pi vasan yas tu bhakiñyäçé çaàsita-vrataù |

araëyäd ähåtaiù puñpaiù patra-müla-phaläìkuraiù ||35||

yathopapannaiù satatam abhyarcayati keçavam ||36||

sarva-käma-prado devas tasya syän madhusüdanaù |

puàsas tasyäpy akämasya paraà sthänaà prakértitam |

yatra gatvä na çocanti tad viñëoù paramaà padam ||37||


tatraiva çré-vajra-märkaëòeya-saàväde—

akñamais tüpaväsänäà dhana-hénais tathä naraiù |

araëyäd ähåtaiù puñpaiù sampüjya madhusüdanam |

pürva-janmani sampräptaà räjyaà çåëu narädhipa ||38||

nåpo yayätir nahuño viçva-gandhaù karandhamaù ||

dilépo yuvanäçvaç ca çataparvä bhagérathaù ||39||

bhémaç casahadevaç ca mahäçélo mahämanuù |

devalaù kälakäkñaç ca kåtavéryo guëäkaraù ||40||

devarätaù kusumbhaç ca vinéto vikramo raghuù |

mahotsäho vétabhayo namitraù prabhäkaraù ||41||


anamitra ity ädäv a-kära-lopäbhävädikam ärñam ||41||


kapota-romä parjanyaç candrasenaù parantapaù |

bhémaseno dåòharathaù kuçanäbhaù pratardanaù ||42||

ete cänye ca bahavaù pürva-janmani keçavam |

püjayitvä kñitäv asyäà prpü räjyam akaëöakam ||43||

yakñatvam atha gändharvaà devatvaà ca tathaiva ca |

vidyädharatvaà nägatvaà ye gatä manujottamäù ||44||

bahutväc ca na te çakyä mayä vaktuà tavänagha |

tasmäd yatnaù sadä käryaù puruñaiù kusumärcane ||45||

araëya-jätaiù kusumaiù sadaiva

sa püjayitvä svayam ähåtais tu |

sarveçvaraà yat phalam äpnuvanti

räjendra tad varëayituà na çakyam ||46||

svayam ähåtya puñpäëi bhikñäçé keçavärcanam |

yaù karoti sa räjendra vaàçänäm uddharet çatam ||47||


viñëu-dharmottare

puñpäëi tu sugandhéni manojïäni tu yaù pumän |

prayacchati håñékeçe sa bhägavata-mänavaù ||48||


närasiàhe

tapaù-çéla-guëopete pätre vedasya pärage |

daça dattvä suvarëäni yat phalaà samaväpnuyät |

tat phalaà labhate martyo hareù kusuma-dänataù ||49||


tatraivägre—

mallikä-mälaté-jäté-ketakäçoka-campakaiù |

punnäga-näga-bakulaiù padmair utpala-jätibhiù ||50||

etair anyaiç ca kusumaiù praçastair acyutaà naraù |

arcan daça-suvarëasya pratyekaà phalam äpnuyät ||51||

evaà hi räjan narasiàha-mürteù

priyäëi puñpäëi taveritäni |

etaiç ca nityaà harim arcya bhaktyä

naro viçuddho harim eva yäti ||52||


skände

svayam ähåtya yo dadyäd araëya-kusumäni ca |

sa räjyaà sphétam äpnoti loke nihata-kaëöakam ||53||


tatraiva çré-çivomä-saàväde—

yaiù kaiçcid iha puñpaiç ca jalajaiù sthalajair api |

sampüjya kathitair bhaktyä viñëu-loke mahéyate ||54||


kathitair vihitair ity arthaù | pürvoktair vä ||54||


viñëu-rahasye çré-märkaëòeyendradyumna-saàväde—

åtu-kälodbhavaiù puñpair yo’rcayed rukmiëé-patim |

sarvän kämän aväpnoti yän divyän yäàç ca mänuñän ||55||

atha puñpa-viçeña-mähätmyam


tathä ca närasiàhe—

puñpa-jäti-viçeñeëa bhavet puëyaà viçeñataù ||56||


kià ca—

evaà puñpa-viçeñeëa phalaà tad-adhikaà nåpa |

jïeyaà puñpäntareëäpi yathä syät tan nibodha me ||57||


evam iti droëa-puñpokti-prakäreëeti jïeyam | tat-puräëe droëa-puñpe tathaikasminn ity anantaram asya päöhät | ataù puñpäntareëeti droëa-puñpäd itareëäpéty arthaù | puñpäntarajïeneti päöhe antaraà bhedas taj-jïena ||57||

tatra droëa-puñpa-mähätmyam


närasiàha eva—

droëa-puñpe tathaikasmin mädhaväya nivedite |

dattvä daça suvarëäni yat phalaà tad aväpnuyät ||58||


jätyä mähätmyam


droëa-puñpa-sahasrebhyaù khädiraà vai viçiñyate |

çamé-puñpa-sahasrebhyo bilva-puñpaà viçiñyate ||59||

bilva-puñpa-sahasrebhyo baka-puñpäà viçiñyate |

baka-puñpa-sahasräd dhi nandyävartaà viçiñyate ||60||

nandyävarta-sahasräd dhi karavéraà viçiñyate |

karavérasya kusumät çveta-puñpam anuttamam ||61||


nandyävartaà piëòé-tagaram | karavéraà raktam agre çvetam ity ukteù ||61||


karavéra-çveta-kusumät päläçaà puñpam uttamam |

päläça-puñpa-sähasryät sevanté-puñpam uttamam ||62||

kuça-puñpa-sahasräëäà mälaté-puñpam uttamam |

vanamälä-sahasräddhi campakaà tu viçiñyate ||63||


vanamälä puñpa-viçeño mälaté-jäti-bhedaù ||63||


campakät puñpa-çatakäd açoka-puñpam uttamam |

açoka-puñpa-sähasryät sevanté-puñpam uttamam ||64||

kubja-puñpa-sahasräëäà mälaté-puñpam uttamam |

mälaté-puñpa-sähasryät tri-sandhyä-puñpam uttamam ||65||

tri-sandhyä-rakta-sähasryät tri-sandhyä-çvetakaà varam |

tri-sandhyä-çveta-sähasryät kunda-puñpaà viçiñyate ||66||

kunda-puñpa-sahasräd dhi çatapatraà viçiñyate |

çatapatra-sahasräd dhi mallikä-puñpam uttamam ||67||

mallikä-puñpa-sähasryäj jäté-puñpaà viçiñyate |

sarväsäà puñpa-jäténäà jäté-puñpam ihottamam ||68||

jäté-puñpa-sahasreëa yacchan mäläà suçobhanäm |

viñëave vidhivad bhaktyä tasya puëya-phalaà çåëu ||69||

kalpa-koöi-sahasräëi kalpa-koöi-çatäni ca |

vased viñëu-pure çrémän viñëu-tulya-paräkramaù ||70||

çeñäëäà puñpajäténäà yat phalaà vidhi-darçitam |

tat-phalasyänusäreëa viñëu-loke mahéyate ||71||


viñëu-dharmottare

sarväsäà puñpa-jäténäà jätyaù çreñöhatamä matäù |

jäténäm api sarväsäà çuklä jätiù praçasyate ||72||


skände’pi brahma-närada-saàväde—mallikä ity ädi-çloka-trayam äste ||73||


kià ca tatraivänyatra—

jäté-puñpa-pradänena gandharvaiù saha modate |

jäté-puñpäñöakaà dattvä vahniñöoma-phalaà bhavet ||74||

jäté-puñpa-sahasreëa yatheñöäà gatim äpnuyät |

çvetadvépam aväpnoti lakña-püjä-vidhäyakaù ||75||


lakñaà jäté-puñpäëäm eva, tena püjäyäù vidhäyakaù ||75||


jäté-puñpa-kåtäà mäläà karpüra-paöa-väsitäm |

nivedya devadeväya yat phalaà präpnuyän naraù |

na tad varëayituà çakyam api varña-çatair api ||76||


karpürasya paöaù cürëa-gandhas tena väsitäm ||76||

mälatyä mähätmyam


skände çré-brahma-närada-saàväde—

varëänäà tu yathä vipras térthänäà jähnavé yathä |

suräëäà tu yathä viñëuù puñpäëäà mälaté tathä ||77||

mälatyä hi tathä devaà yo’rcayed garuòadhvajam |

janma-duùkha-jarärogair mukto’sau muktim äpnuyät ||78||


mälavatyä iti päöhe’pi mälavaty eva mälaté | muktià paramänanda-lakñaëäm ||78||

kärttike ca tasyä mähätmya-viçeñaù


tatraivänyatra—

yo’rcayen mälaté-puñpaiù kåñëaà tribhuvaneçvaram |

tenäptaà nästi sandehas tat-padaà durlabhaà hareù ||79||

mälaté-kalikä-mäläm éñad-vikasitäà hareù |

dattvä çirasi viprendra väjimedha-phalaà labhet ||80||


garuòe

pakñéndra na çrutaà dåñöaà bhütaà vä na bhaviñyati |

mälatyä na samaà puñpaà dvädaçyä na samä tithiù ||81||


na samam ity atra na-kärasya adhunäpi nästéty arthaù ||81||


puñpeëaikena mälatyäù prétir yä keçavasya hi |

na sä kratu-sahasreëa bhavate närado’bravét ||82||


bhavate bhavati ity ädikam ärñam unneyam ||82||


yatra yatra khaga-çreñöha bhavate mälaté-vanam |

patre patre tathä tuñöo vasate tatra keçavaù ||83||

dåñövä tu mälaté-puñpaà vaiñëavena kare dhåtam |

préto bhavati daityäriù sutaà dåñövä yathä khagaù ||84||

puñpe puñpe khaga-çreñöha mälatyäù sumanohare |

akñayaà präpyate sthänaà däha-pralaya-varjitam ||85||

vallabhaà mälaté-puñpaà mädhavasya sadaiva hi |

helayä däpayet sthänaà svakéyaà garuòadhvajaù ||86||

datta-mätraà hareù puñpaà nirmälyaà bhavati kñaëät |

aho-rätraà prabhuktaà hi mälaté-kusumaà na hi ||87||


nirmälyam iti upabhuktatvenottäraëa-yogyam ity arthaù | nahi nirmälyaà bhavati | päöhäntaraà sugamam ||87||


viñëor aìgät paribhrañöaà mälaté-kusumaà khaga |

yo dhärayec ca çirasi sarva-dharma-phalaà labhet ||88||

adattvä keçave yas tu sva-mürdhnä mälatéà vahet |

sa naraù khaga-çärdüla sarva-dharma-cyuto bhavet ||89||


adattvä asamarpya ||89||

kärttike ca tasyä mähätmya-viçeñaù


tathä ca gäruòe

suvarëa-dänaà go-dänaà bhümi-dänaà khageçvara |

vihäya kärttike mäsi mälatéà yaccha keçave ||90||

sarva-mäseñu pakñéndra mälaté keçava-priyä |

prabodhanyäà viçeñeëa açvamedhädi-däyiné ||91||


skände brahma-närada-saàväde—

mälaté-mälayä viñëuù püjito yena kärttike |

päpäkñara-kåtäà mäläà haöhät sauriù pramärjati ||92||


mäläà paìktià | saurir yamaù ||92||


pädme uttara-khaëòe kärttika-mähätmye

mälaté-jätikä-puñpaiù svarëa-jätyä ca campakaiù |

püjito mädhavo dadyät kärttike vaiñëavaà padam ||93||


kamalasya mähätmyam


skände brahma-närada-saàväde—

çubhräçubhrair mahä-gandhaiù kusumaiù paìkajodbhavaiù |

adhokñajaà samabhyarcya naro yäti hareù padam ||94||


tatraivänyatra—

aho nañöä vinañöäs te patitäù kali-kandare |

yair närcito harir bhaktyä kamalair asitaiù sitaiù ||95||

padmenaikena deveçaà yo’rcayet kamalä-priyam |
varñäyuta-sahasrasya päpasya kurute kñayam ||96||

padmaiù padmälayä-bhartä püjitaù padma-hasta-bhåt |

dadäti vaiñëavän puträn bhaktim avyabhicariëém ||97||


apraëayenäpy arcitaù san | padma-hasta-bhåd iti yadyapi hastena padmaà bibhartéty arthaù ||96-97||


tatraiva çré-çivomä-saàväde—

padma-puñpäëi yo dadyät tasmäc chata-guëaà bhavet ||98|||


tasmäd iti prägvat | tatra pürvoktäà saurvarëa-puñpa-daçaka-phala-pradänät karavéra-puñpärpaëa-phaläd iti jïeyam ||98||

tatra varëa-viçeñeëa mähätmya-viçeñaù


tathä ca skände

rakta-padma-pradänena rukma-mäñakado bhavet |

çataà dattvä ca dharmätmä vahniñöoma-phalaà labhet ||99||

sahasraà ca tathä dattvä sürya-loke mahéyate |

viñëu-lokam aväpnoti lakña-püjä-vidhäyakaù ||100||

svayam eva tathä lakñmér bhajate nätra saàçayaù |

rakta-padma-pradänäd dhi çvetasya dviguëaà phalam ||101||


rukma-mäñakada iti suvarëa-mäña-dana-phalaà präpnuyäd ity arthaù | çataà rakta-padmänäm | evam agre’pi svayam eva lakñmér bhajata iti säkñät sarva-sampattis tasya bhaved ity arthaù ||99-101||

taträpi kärttike viçeñaù


pädmottara-khaëòe kärttika-mähätmye


kamalaiù kamaläkäntaù püjitaù karttike tu yaiù |

kamalä anugä teñäà janmäntara-çateñv api ||102||


evaà kamalä anugety api ||102||


skände ca çré-brahma-närada-saàväde—


kärttike närcito yais tu kamalaiù kamalekñaëaù |

janma-koöiñu viprendra na teñäà kamalä gåhe ||103||

nélotpalasya mähätmyam


viñëudharmottare

dattvä nélotpalaà mukhyaà kusumaà kuìkumasya ca |

tulyaà phalam aväpnoti bandhu-jévasya ca dvijäù ||104||

suvarëa-daça-dänasya phalaà präpnoti mänavaù |

dattvä nélotpalaà viñëor nätra käryä vicäraëä ||105||

nélotpala-çataà dattvä vahniñöoma-phalaà labhet |

nélotpala-sahasreëa puëòarékam aväpnuyät |

lakña-püjäà naraù kåtvä räjasüya-phalaà labhet ||106||

kumudasya mähätmyam


viñëudharmottare

rukma-mäñaka-dänasya phalaà kumudato bhavet |

kumudänäà çataà dattvä candra-loke mahéyate ||107||

sahasraà ca tathä dattvä yatheñöäà gatim äpnuyät |

açvamedham aväpnoti lakña-püjä-vidhäyakaù ||108||

raktotpala-prade viñëos tathä syäd dviguëaà phalam ||109||

kadambasya mähätmyam


skände brahma-närada-saàväde—

jäta-rüpa-nibhair viñëuà kadamba-kusumair mune |

ye’rcayanti ca govindaà na teñäà saurijaà bhayam ||110||

kadamba-kusumair hådyair ye’rcayanti janärdanam |

teñäà yamlayo naiva na jäyante kuyoniñu ||111||




kià ca—

na tathä ketaké-puñpair mälaté-kusumair na hi |

toñam äyäti deveçaù kadamba-kusumair yathä ||112||

dåñövä kadamba-puñpäëi préto bhavati mädhavaù |

kià punaù püjitas taiç ca sarva-käma-prado hariù ||113||

yathä padyälayäà präpya préto bhavati mädhavaù |

kadamba-kusumaà labdhvä tathä préëäti loka-kåt ||114||

sakåt kadamba-puñpeëa helayä harir arcitaù |

sapta janmäni deveças tasya lakñmér adürataù ||115||

kadamba-puñpa-gandhena keçavo vä suväsitaù |

janmäyutärjitas tena nihataù päpa-saïcayaù ||116||


loka-kåd api helayäpi | vä-çabdo yadi vety arthaù | kadamba-puñpasya gandha-mätreëäpi, yadi vä väsitas tathäpéty arthaù ||114-116||

äñäòhe viçeñaù


tatraiva—

ghanägame ghana-çyämaù kadamba-kusumärcitaù |

dadäti väïchitän kämän çata-janmäni sampadaù ||117||

kadamba-kusumair devaà ghana-varëaà ghanägame |

ye’rcayanti muni-çreñöha tair äptaà janmanaù phalam ||118||


sampadaç ca vibhütér dadäti | ghana-çyäma iti ghana-varëam iti ca kadamba-puñpa-bhüñaëena çobhätiçayo’bhipretaù ||118-119||

karavérasya mähätmyam


skände çré-çivomä-saàväde—

karavérair mahädevi yaù püjayati keçavam |

daça-sauvarëakaiù puñpair yat phalaà tad aväpnuyät ||119||

karavéraiù suraktaiç ca yo viñëuà sakåd arcayet |

gaväm ayuta-dänasya phalaà präpnoti mänavaù ||120||


tatraiva brahma-närada-saàväde—

ye’rcayanti surädhyakñaà karavéraiù sitäsitaiù |

caturyugäni viprendra préto bhavati keçavaù ||121||

sita-raktair mahä-puëyaiù kusumaiù karavérajaiù |

yo’cyutaà püjayed bhaktyä sa yäti garuòadhvajam ||122||

purandhri-puñpasya mähätmyam


purandhri-puñpair yaù kuryät püjäà madhuripor naraù |

tasya prasädam äyäti devaç cakra-gadädharaù ||123||

ramyäù purandhri-maïjaryo dayitäs tasya nityaçaù |

purandhri-puñpaà yo dadyäd ekam apy asya maëòale ||124||

tila-prastha-pradänasya phalaà präpnoty asaàçayam |

purandhri-maïjaré-puñpaiù sahasreëärcayed dharim ||125||

agniñöomam aväpnoti kulam uddharate tathä |

karpüra-paöa-väsena purandhrim adhiväsitäm ||126||

mahä-rajana-rakte ca tathä sütre niveçitäm |

mäläà puñpa-sahasreëa yaù prayacchati bhaktitaù ||127||

açvamedha-phalaà tasya nätra käryä vicäraëä |

çatena väjapeyasya phalam äpnoty asaàçayam |

lakña-püjäà tathä kåtvä sarva-jïänam aväpnuyät ||128||


tatheti samuccaye pakñäntare vä | mahä-rajana-raktaà sütre puñpa-sahasreëa niveçitäà grathitäà mäläà ca yaù prayacchati | çatena purandhri-puñpäëäm | evaà lakñaà ca | tena püjäm ||126-128||

agastya-puñpasya mähätmyam


skände brahma-närada-saàväde—

agastya-kusumair devaà ye’rcayanti janärdanam |

darçanät tasya devarñe narakägniù praçämyati ||129||

na tat karoti viprendra tapasä toñito hariù |

yat karoti håñékeço muni-puñpair alaìkåtaù ||130||

muni-puñpa-kåtäà mäläà ye yacchanti janärdane |

devendro’pi muni-çreñöha kampate tasya çaìkayä ||131||


kià ca tatraivänyatra—

muni-puñpa-kåtäà mäläà dåñövä kaëöhe vilambitäm |

préto bhavati daityärir daça-janmäni närada ||132||

agastya-våkña-sambhütaiù kusumair asitaiù sitaiù |

ye’rcayiñyanti deveçaà sampräptaà paramaà padam ||133||


he devarñe ! tasya darçanät teñäà darçanäd ity arthaù | kaëöhe ätmano bhaktasya vä ||129-132||


viñëu-rahasye

agastya-sambhavaiù puñpaiù kiàçukaiù sumanoharaiù |

samabhyarcya håñékeçaà janma-duùkhäd vimucyate ||134||


kiàçukaiù paläça-puñpaiù | kià vä kiàçuka-puñpäkärair ity arthaù ||134||

tatra ca kärttike viçeñaù


skände tatraiva—

vihäya sarva-puñpäëi muni-puñpeëa keçavam |

kärttike yo’rcayed bhaktyä väjimedha-phalaà labhet ||135||

muni-puñpärcito viñëuù kärttike puruñottamaù |

dadäty abhimatän kämän çaçi-sürya-sthito yathä ||136||


yathä sürya-sthitaù çaçéti amäväsyäyäà yathä-viçeño bhavatéty arthaù | çaçéti hrasva-päöhenaika-padye yoga-viçeñaù | arthas tu sa eva | yad vä, çukla-raktägastya-puñpaiù püjitaù san çaçi-süryayoù sthita iva täbhyäm apy adhikaù puruñottamo bhavati | ataù çobhätiçayaà präpto’sau çyämasundaraù santuñöaù san abhimatän kämän dadätéty arthaù ||136||


gaväm ayuta-dänena yat phalaà präpyate mune |

muni-puñpeëa caikena kärttike tat phalaà småtam ||137||


pädme kärttika-mähätmye ca—

muni-puñpair yadi hariù püjitaù kärttike naraiù |

munénäm eva gatido jïäninäm ürdhva-retasäm ||138||

ketaké-puñpasya mähätmyam


skände tatraiva—

ketaké-puñpakeëaiva püjito garuòadhvajaù |

samäù sahasraà supréto jäyate madhusüdanaù ||139||


patrakaikeneti päöhe ekenäpi patreëety arthaù | tathäpi patra-çabdo’tra puñpa-patra-paraù | yad vä, ketaké-çabdena tat-puñpam | tasyaika-patreëa kvacic ca patraikenaiveti päöhaù ||139||


arcayitvä håñékeçaà kusumaiù ketadodbhavaiù |

puëyaà tad-bhavanaà yäti keçavasya ramälayam ||140||


kià ca—

suvarëa-ketaké-puñpaà yo dadäti janärdane |

suvarëa-dänajaà puëyaà labhate sa mahämune ||141||


suvarëavat yat ketaké-puñpam | etena çukläbhaà vanya-ketakaà vyavacchinnam ||141||

viçeñataç cäñäòhe

tatraiva—

keçavaù ketaké-puñpair mithunasthe diväkare |

yenärcitaù sakåd bhaktyä sa mukto narakärëavät ||142||

ketaké-puñpam ädäya mithunasthe diväkare |

yenärcito harir bhaktyä préto manvantaraà mune ||143||

çrävaëe mähätmya-viçeñaù

karkaräçigate sürye ketaké-patra-komalaiù |

ye’rcayiñyanti govindaà sampräpte dakñiëäyane ||144||

kåtvä päpa-sahasräëi mahä-päpa-çatäni ca |
te’pi yäsyanti viprendra yatra viñëuù çriyä saha ||145||

kärttike’pi mähätmya-viçeñaù

tatraiva—

kärttike ketaké-puñpaà dattaà yena kalau hareù |

dépa-dänaà ca devarñe tärite sva-kuläyutam ||146||

kundasya mähätmyam


skände tatraiva—

abyarcya kunda-kusumaiù keçavaà kalmañäpaham |

prayäti bhavanaà viñëor vanditaà muni-cäraëaiù ||147||


daçama-skandhe [BhP 10.30.11] –

apy eëapatny upagataù priyayeha gätrais

tanvan dåçäà sakhi sunirvåtim acyuto vaù |

käntäìga-saìga-kuca-kuìkuma-raïjitäyäù

kundasrajaù kulapater iha väti gandhaù ||148||


räsa-kréòäyäà antarhitasya çré-bhagavato’nveñaëe virahäkulänäà çré-vallavénäà vacanam—apéti nirdhäraëe praçne vä | bho eëa-patni he sakhi, vo yuñmäkaà dåçäà gätraiù çrélocanädy-avayavaiù sunirvåtià paramänandaà tanvan san priyayä çré-rädhayä sahäcyuta iha upagataù nikaöaà präptaù | tasya liìgam ähuù—känteti | kula-pateù çré-kåñëasya | evaà räsa-kréòäya çré-bhagavatä säkñäd-bhüñaëa-bhüta-kunda-mäläyä gåhétatvät | tayaiva ca bhagavad-upagama-vijïänät tat-priyatva-siddhyä mähätmya-viçeñaù saìgataù ||148||


tathä [BhP 10.35.20] --

kunda-däma-kåta-kautuka-veño

gopa-godhana-våto yamunäyäm |

nanda-sünur anaghe tava vatso

narma-daù praëayiëäà vijahära ||149||


tathä divasäntare täsäm eva çré-yaçodäà prati vacanaà—kundeti | kundasya dämnä mälayä kåtaù | kautukena paramotsähena | yad vä, kautukam utsavas tad-rüpo veço yena | evaà mähätmya-viçeñaù siddha eva ||149||


pävanté-kusumasya mähätmyam


viñëu-puräëe—

arcayitvä håñékeçaà pävanté-kusumair naraù |

håñöa-puñöa-gaëäkérëaà kärñëaà lokam aväpnuyät ||150||


pävanté kunda-bhedaù | håñöa-puñöair antar bahiù sukha-pürëaiù | gaëaiù pärñadair äkérëaà vyäptaà kärñëaà kåñëa-sambandhinaà | håñöa-puñta ity asamasta-päöhe narasya viçeñaëam | päöhäntaraà sugamam ||150||

karëikärasya mähätmyam


tatraiva –

karëikära-mayaiù puñpaiù käntaiù kanaka-suprabhaiù |

arcayitväcyutaà loke tasya loke mahéyate ||151||


daçama-skandhe [BhP 10.21.5] ca tatraiva --

barhäpéòaà naöa-vara-vapuù karëayoù karëikäraà

vibhrad-väsaù kanaka-kapiçaà vaijayantéà ca mäläm |

randhrän veëor adhara-sudhayä pürayan gopa-våndair

våndäraëyaà sva-pada-ramaëaà präviçad géta-kértiù ||152||


karëikäraà karëayor bibhrad iti—säkñät çré-bhagavad-veçe tasya varëanena mähätmya-bharaù siddha eva ||152||

rakta-çata-patrikäyä mähätmyam


skände tatraiva—

kuìkumäruëa-varëäòhyäà çata-patrikäm |

yo dadäti jagannäthe çvetadvépät paten nahi ||153||

sevanté-paläça-puñpayor mähätmyam


tatraiva—

sevanté-kusumaiù puñpaiù kiàçukaiù sumanoharaiù |

samabhyarcya håñékeçaà janma-duùkhäd vimucyate ||154||

kubjasya mähätmyam

tatraiva—

gandhäòhyair vimalair vanyaiù kusumaiù kubjakodbhavaiù |

bhaktyäbhyarcya håñékeçaà çvetadvépe vasen naraù ||155||

campakasya mähätmyam

skände tatraiva—

nélotpala-samaà dänaà campakasya janärdane ||156||


janärdane dänaà samarpaëam ||156||


tatraiva brahma-närada-saàväde—


varñä-käle tu deveçaà kusumaiç campakodbhavaiù |

ye’rcayanti narä bhaktyä saàsäre na punar gatiù ||157||

açoka-bakulayor mähätmyam


viñëu-rahasye tatraiva—

açoka-kusumai ramyair janma-çoka-bhayäpaham |

püjayitvä harià devaà yäti viñëum anäyam ||158||


anyac ca skände tatraiva—

bakuläçoka-kusume’rye’rcayanti jagat-patim |

te vasanti harer loke yävac candra-diväkarau ||159||

päöalasya mähätmyam


tatraiva—

ye’rcayet päöalä-puñpaiù sarva-päpa-haraà harim |

sa puëyätmä paraà sthänaà vaiñëavaà vrajate dhruvam ||160||

yaù punaù päöalä-puñpair vasante garuòadhvajam |

arcayet parayä bhaktyä mukti-bhägé bhaved dhi saù ||161||

tilakasya mähätmyam

viñëu-rahasye

tilakasyojjvalaiù puñpaiù sampüjya madhusüdanam |

dhüta-päpmä nirätaìkaù kåñëasyänucaro bhavet ||162||


nirätaìkaù saàsärädi-bhaya-rahitaù ||162||

javäyä mähätmyam

viñëu-rahasye

samujjvalair javä-puñpair abhyarcya jala-çäyinam |

supuëyäà gatim äpnoti véta-bhér véta-matsaraù ||163||

javäpuñpaiù pumän bhaktyä sampüjya puruñottamam |

uttamäà gatim äpnoti prasanne garuòadhvaje ||164||


samujjvalaiù çuklaiù | tat-püjayaiva prasanne sati | dvitéyänto vä päöhaù | puruñottamam iti viçeñaëam ||163-164||

aöarüñakasya mähätmyam


skände tatraiva—

aöarüñaka-puñpair yaù püjayet jagatäà patim |

sa puëyavän naro yäti viñëos tat paramäà gatim ||165||

kusumbhasya mähätmyam


tatraiva—

kusumbha-kusumair hådyair ye’rcayanti janärdanam |

teñäà mamälaye väsaù prasädäc cakrapäëitaù ||166||


mama brahmaëaù ||166||

mallikäyä mähätmyam


skände tatraiva—

mallikä-puñpa-jäténäà yüthikäyäs tathaiva ca |
tathä kubjaka-jäténäà phalasyärdhaà prakértitam ||167||


phalasya pürva-muktasya nélotpalärpaëa-phalasya | tatra tathaiva krama-päöhät ||167||


tatraiva çré-brahma-närada-saàväde—

sugandhair mallaikä-puñpair arcayitväcyutaà naraù |

sarva-päpa-vinirmukto viñëu-loke mahéyate ||168||

mallikä-kusumair devaà vasante garuòa-dhvajam |

yo’rcayet parayä bhaktyä dahet päpaà tridhärjitam ||169||


tridheti | mahä-pätakädi-bhedena käyikädi-bhedena vä ||169||

kumbhé-puñpasya mähätmyam

skände tatraiva—

kumbhé-puñpaà tu devarñe yaù prayacchej janärdane |

suvarëa-pala-mätraà tu puñpe puñpe bhaven mune ||170||

gokarëädénäà mähätmyam


viñëu-rahasye

gokarëa-näga-karëäbhyäà tathä villätakena ca |

arcayitväcyutaà devaà devänäm adhipo bhavet ||171||

aïjalé-botaké-puñpaiù kuñmäëòa-timirodbhavaiù |

alaìkåtvä naraù kåñëaà kåtärtho hari-loka-bhäk ||172||


näga-karëaù hastikarëeti prasiddhaù | aïjalé çyäma-puñpaà | botaké botakavo iti prasiddhä | timirä triàtayeti prasiddhä ||171-172||

dürvädi-puñpäëäà mähätmyam


skände tatraiva—

gåha-dürväbhavaiù puñpais tathä käça-kuçodbhavaiù |

bhüdharaà samalaìkåtya viñëu-loke vrajen naraù ||173||


viñëu-rahasye ca—

çara-dürvämayaiù puñpais tathä käça-kuçodbhavaiù |

bhuvaneçam alaìkåtya viñëu-loke vrajen naraù ||174|| iti |


varëa-bhedena puñpäëäà phala-bhedaç ca darçitaù |

tathä teñäà ca sarveñäà mäläyä mahimädhikaù ||175||

çvetaiù puñpaiù samabhyarcya naro mokñam aväpnuyät ||176||


tathä ca skände viñëudharmottare ca—

kämän aväpnuyäl loke pétair devaà samarcayan |

çatrüëäm abhicäreñu tathä kåñëaiù prapüjayet ||177||


viñëu-rahasye ca—

svarëa-lakñädhikaà puñpaà mälä koöi-guëädhikä |

dattä bhavati kåñëäya narair bhakti-samanvitaiù ||178|| iti |


mallikäà tu divärätryor naktaà sampäka-yüthike |

nandyävartaà cärdha-rätre mälatéà prätar eva hi ||179||

itaräëi ca puñpäëi divä bhagavate’rpayet |

evaà kecic ca manyante püjä-vidhi bakaà tathä ||180||


kià ca—

praharaà tiñöhate jäté karavéram aharniçam |

jalajaà sapta-räträëi ñaë-mäsaà tu bakaà tathä ||181|| iti |


avacayottare käle jïeyam etad vicakñaëaiù ||182||

atha puñpa-maëòapädi


puñpäëäà maëòapaà chatraà vitänaà vaiñëavottamaù |

dolädikaà ca nirmäya çré-kåñëäya samarpayet ||183||

atha puñpa-maëòapädi-mähätmyam


viñëu-dharmottare—

kåñëa-veçmani yaù kuryät surüpaà puñpa-maëòapam |

sa puñpaka-vimänais tu koöibhiù kréòate divi ||184||


surüpaà sundaram ||184||


tatraiva skände ca—

kåtvä puñpa-gåhaà viñëoù puñpair vä tad-vitänakam |

phalena yogam äyäti räjasüyäçvamedhayoù ||185||


tatraiva skände ca—

keçavopari yaù kuryäc chatraà vä puñpa-maëòapam |

puñpais tan-maïcakaà väpi tasya puëyaà vadämy aham ||186||


maïcakaà paryaìkam ||186||


präptaiçvaryo mahäbhägaiù kréòä-rati-samanvitaiù |

nityaà tu modate svarge sa naro nätra saàçayaù ||187||

viçeñataù kärttike


skände çré-brahma-närada-saàväde—

mälaté-mälayä yena kärttike puñpa-maëòapam |

keçavasya gåhe cakre na mayä viditaà phalam ||188||

atha suvarëa-puñpädi-mähätmyam


svarëa-ratnädi-puñpaiç ca bhagavantaà samarcayet |

na ca nirmälyatäà yänti täni tan muhur arpayet ||189||


tat tasmät ||189||


tathä coktaà devyä—

na nirmälyaà hema-puñpam arpayed arpitaà sadä ||190||


viñëu-dharmottare skände ca—

kåtrimäëy anulepäni gandhenäti-sugandhinä |

dhüpena paöaväsena candanädy-anulepanaiù ||191||


svarëädi-puñpäëäm arpaëa-prakäraà likhati—kåtrimäëi iti | kåtrimäëi suvarëa-puñpädéni dhüpena paöa-väsena ca sugandhi-dravya-cürëena viçiñöäni ||191||

atha svarëa-puñpädi-mähätmyam


skände—

svarëa-puñpärcito yasya gåhe tiñöhati keçavaù |

tasyaiva päda-rajasä çudhyati kñiti-maëòalam ||192||

suvarëa-puñpair abhyarcya räjasüya-phalaà labhet |

ratnair devam athäbhyarcya räjä bhavati bhütale ||193||


svarëa-puñpair arcitaù abhiñiktaù | evaà puñpa-präcuryam uktam | päöhäntaraà sugamam | tasyaivety aträyaà bhävaù | yasya päda-rajo-mätreëa jagat pavitraà syät tasya svargädi-phaläntaraà kiyan mätram ? çré-çré-bhagavat-pärñada-vara eväsäv iti ||192|| ratnaiù ratnamaya-puñpaiù ||193||


tatraiva çré-çivomä-saàväde—

puñpajätiñu sarväsu sauvarëaà puñpam uttamam ||194|| iti |


evam uktair anuktaiç ca çobhäòhyair vä sugandhibhiù |

sampüjyo bhagavän puñpair na niñiddhais tu duùkhadaiù ||195||


anuktaiù çästrokta-vyatiriktaiù | yadi ca täni çobhävanti sugandhéni vä bhavanti | tadä taiç ca sampüjya ity arthaù | çästreëa niñiddhais tu na sampüjya | yato duùkhadaiù ||195||

atha niñiddhäni puñpäëi


tatra sämänyato viñëu-dharmottare

çmaçäna-caitya-drumajaà bhümau väpi nipätitam |

kalikä ca na dätavyä devadevasya cakriëaù ||196||


caitya-drumo näma baddha-vedika-talaù püjyo våkñaù ||196||


çuklänya-varëa-kusumaà na deyaà ca tathä bhavet |

sugandhi çuklaà deyaà syäj jätaà kaëöakino drumät ||197||

dattvä kaëöaki-sad-bhütam anuktaà paribhüyate |

anukta-rakta-kusumäd asaubhägyam aväpnuyät ||198||


anuktaà pürvoktäditarat ||198||


ugra-gandhi tathä dattvä nityam udvegam äpnuyät |

agandhi dattvä väpnoti hy açubhaà paramaà naraù ||199||


tatraiva tåtéya-khaëòe—

ugra-gandhény agandhéni kusumäni na däpayet |

anyäyatana-jätäni kaëöakéni tathaiva ca ||200||

raktäni yäni dharmajïäç caitya-våkñodbhaväni ca |

yäni çmaçäna-jätäni tathä cäkälajäni ca |

dänaà vivarjayed yatnät puñpäëäm apy agandhinäm ||201||


dharmajïä iti päöhe he dharmajïä iti tatratyänäà sambodhanam ||201||


näradéye räkñasé-çapathe—

pärakyärämajätaiç ca kusumair arcayet surän |

tena päpena lipyeyaà yady etad anåtaà vade ||202||


jïäna-mäläyäm

kalikäbhis tathä nejyaà vinä campakajaiù çubhaiù |

çuñkair na püjayed viñëuà patraiù puñpaiù phalair api ||203|| iti |


jäti-yüthyos tathä mallé-nava-mälikayor api |

kalikäbhir harer bhaktaiù saurabhyät kaiçcid iñyate ||204||

aträpavädaù


viñëu-rahasye

na çuñkaiù püjayed viñëuà kusumair na mahé-gataiù |

näviçérëa-dalaiù kliñöair na caiväçu-vikäçitaiù ||205||


äçu-vikäçitaiù baläd vikäçitaiù ||205||


pädme

kéöa-koñopa-biddhäni çérëa-paryuñitäni ca |

varjayed ürëanäbhena väsitaà yadi çobhanam ||206||


kéöasya koña-rüpäväsena apaviddhäni düñitäni puñpäëi çérëäni paryuñitäni ca | yadyapi çobhanam uttamam | apaviträëi ced gandhavanty api puñpäëi varjayet || 206||


gandhavanty apaviträëi ugra-gandhéni varjayet ||207||

gandha-hénam api grähyaà pavitraà yat kuçädikam ||208||


vaihäyasa-païcarätre

catuñpatha-çiväväsa-çmaçänävani-madhyataù |

sugandhi-phala-puñpäëi näda-détärcane hareù ||209||


catuñpathäder avanir bhümis tan-madhyän na gåhëéyät ||209||


skände çré-brahma-närada-saàväde—

na viçérëa-dalaiù çliñöair näçubhair nävikäçibhiù |

püti-gandhy-ugra-gandhéni amla-gandhäni varjayet ||210||


viçérëa-dalädibhiù puñpair na püjä käryeti çeñaù | çliñöaiù anyo’nya-saàlagnaiù ||210||


kéöa-koñopabiddhäni çérëa-paryuñitäni ca |

bhagna-patraà ca na grähyaà kåmi-duñöaà na cäharet ||211||

varjayed ürëanäbhena väsitaà yadi çobhanam |

sthalasthaà noddharet puñpaà chedayej jalajaà na tu |

yäni spåñöäni cäspåçyair lokäyuktaiç ca varjayet ||212||


noddharet mülato notpäöayet | loke ayuktair nindyaiç ca spåñöäni puñpäëi varjayet ||212||

aträpavädaù

jïäna-mäläyäm

na paryuñita-doño’sti jalajotpala-campake |

tulasy-agastya-bakule bilve gaìgä-jale tathä ||213||


viñëu-dharmottare ca—

na gåhe karavérasthaiù kusumair arcayed dharim |

patitair mukulair mlänaiù çväsair vä jantu-düñitaiù |

äghätair aìga-saàspåñöair düñitaiç caiva närcayet ||214||


gåhe yaù karavéraù çveta-puñpo rakta-puñpaç ca | tat-sthais tadéyair ity arthaù | ata evoktaà värähe—bandhüka-karavére ca na gåhe ropayet kvacit iti | çväsair jantubhir vädüñitair ity arthaù | aìgena svéya-hasta-vyatiriktena gätreëa saàspåñöaiù düñitaiç ca ninditaih ||214||

atha viçeñato niñiddhäni


viñëu-dharmottare tåtéya-käëòe ca—

krakarasya ca puñpäëi tathä dustürakasya ca |

kåñëaà ca küöajaà cärkaà naiva deyaà janärdane ||215||


krakarasya karavérasya ||215||


kià cänyatra—

närkaà nomattakaà jhiëöià tathaiva giri-karëikäm |

na kaëöakärikä-puñpam acyutäya nivedayet ||216||

küöajaà çälmalé-puñpaà çiréñaà ca janärdane |

niveditaà bhayaà cograà niùsattvaà ca prayacchati ||217||


niùsattvam iti päöhe niùsattvatäm ity arthaù ||217||


skände tatraiva—

ye’rcayanti trilokeçam arka-puñpair janärdanam |

tebhyaù kruddho bhayaà duùkhaà

krodhaà viñëuù prayacchati ||218||

unmattakena ye müòhäù püjayanti trivikramam |

unmädaà däruëaà tebhyo dadäti garuòadhvajaù ||219||

käïcanävayavaiù puñpair ye’rcayanty asura-dviñam |

däridryaà duùkha-bahulaà teñäà viñëuù prayacchati ||220||

giri-karëikayä viñëuà ye’rcayanty abudhä naräù |

teñäà kula-kñayaà ghoraà kurute madhusüdanaù ||221|| iti |

atha puñpa-grahaëa-kälädi


madhyähne snänam äcarya samähåtaiù |

naiva sampüjayed viñëuà yan niñiddhäni täny api ||222||


api-çabdaù pürva-niñiddhäpekñayä samuccaye | täni madhyähna-snänäntaram ähåtäni kusumäni ||222||


tathä ca skände tatraiva—

snänaà kåtvä tu yat kiàcit puñpaà gåhëanti vai naräù |

devatäs tan na gåhëanti pitaraù khalu vai dvija |

åñayas tan na gåhëanti bhasmébhavati käñöhavat ||223|| iti |


khalv iti samuccaye | pitaraç ca na gåhëanti | bhasmébhavati viphalaà syäd ity arthaù ||223||


kusumänäm aläbhe tu cauryädänaà na duñyati |

devatärthaà tu kusumam asteyaà manur abravét ||224||


dharmärjita-dhana-krétair [ùBV 7.34] ity ädi-viñëudharmottarädi-vacanair nyäyopärjitäni kusumäni deva-püjäyäà vihitäni | tatra dhanädy-abhäve kià kartavyam ? tatra likhati—kusumänäm iti | cauryeëa ädänaà grahaëaà asteyam iti cauryeëänétam api coritaà na bhavati | ata evoktaà viñëudharmottareyathä kathaàcid ähåtya kusumair arcayed dharim iti ||224||


tathä kaurme çré-vyäsa-gétäyäm

puñpe çäkodake käñöhe tathä müle phale tåëe |

adattädänam asteyaà manuù präha prajäpatiù ||225||

gåhétavyäni puñpäëi devärcana-vidhau dvijäù |

naikasmäd eva niyatam ananujïäpya kevalam ||226|| iti |


adattasyäpy ädänam ||225|| kià ca tatraiva viçeñam äha—grahétavyänéti | evaà bhagavad-artham eva çäkädénäm ädänam aduñöam iti jïeyam | svärthe tu doña eva |

tåëaà käñöhaà phalaà puñpaà prakäçaà vai hared budhaù |

dharmärthaà kevalaà vipro hy anyathä patito bhavet || iti |

ataeva tatraiva—

tåëaà vä yadi vä çäkaà mülaà vä jalam eva vä |

parasyäpaharan jantur narakaà pratipadyate || iti ||226||


vihiteñu niñiddhänäà vihitäläbhato matam |

kusumänäm upädänaà niñiddhänäà na karhicit ||227||

vihita-pratiñiddhais tu nihitäläbhato’rcayet ||228||


nanu viñëudharmottare tåtéya-khaëòe anyäyatana-jätäni puñpäëi niñiddhäni | skändädau ca kaëöakyädéni vihitäni santi, tathä vämana-puräëädau bandhüka-javä-puñpayor niñedhaù çrüyate | te cätra viñëudharmottarädau vihite eva ity evam ädi-virodhe kathaà vyavahartavyam ? tatra likhati—vihiteñv iti | çästrair vihiteñu kusumeñu madhye niñiddhänäà kusumänäm upädänaà grahaëaà vihitänäm aläbhato hetoù aläbhe vä sati mataà budhaiù | vihitänäà läbhe sati ca täni niñiddhäni, na grähyäëy eva | yäni ca kevalaà sarvatra niñiddhäny eva | teñäà kadäcid apy upädänaà na matam ity arthaù ||227-228||

niñiddha-puñpa-saìgraha-çlokau


kliñöaà paryuñitaà ca bhümi-patitaà chidraà ca kéöänvitaà

yat keçopahataà ca gandha-rahitaà yac cogra-gandhänvitam |

haste yad vidhåtaà praëäma-samaye yad väma-haste kåtaà

yac cäntar-jaladhau tam arcana-vidhau puñpaà ca tad varjayet ||229||


bhaìktvä yad viöapädikaà kñitiruhaà cotpäöya yac cähåtaà

yac cäkramya samähåtaà tad akhilaà puñpaà bhavaty äsuram |

cauryäkåñöam anukti-duñöam açuci-spåñöaà yad aprokñitaà

yac cäghrätam adho’mbare vinihitaà krétaà ca tad varjayet ||230||


paträëi cäpayed ürvädy-aìkurän api bhaktitaù |

kintu çré-tulasé-patraà sarvatraiva viçeñataù ||231||

atha paträëi


viñëudharmottare

puñpäbhävena yo dadyäd atra dürväìkurän api |

so’pi puëyam aväpnoti puñpa-dänasya vai dvijäù ||232||

puñpäbhäve hi deyäni paträëy api janärdane |

paträbhäve payo deyaà tena puëyam aväpnuyät ||233||

nivedya bhaktyä madhusüdanäya

druma-cchadaà väpy atha sat-prasünam |

dürväìkuraà vä salilaà dvijendräù

präpnoti tat-tan-manasä yathecchati ||234||


drumasya chadaà patram | prasünaà puñpam ||234||


tatraiva tåtéya-käëòe—

bhåìga-räjasya bilvasya baka-puñpasya ca dvijäù |

jabämra-béja-püräëäà paträëi vinivedayet ||235||

eteñäm api caikasya patra-dänaà mahä-phalam |

paträëi sa-sugandhéni pallaväni mådüni ca |

tena puëyam aväpnoti puñpa-däna-samudbhavam ||236||


teñäà madhye ekasya kasyacit pallaväni ca nivedayed iti pürveëänvayaù ||236||


närasiàhe

paträëy api supuëyäni hari-préti-karäëi ca |

pravakñyämi nåpa-çreñöha çåëuñva gadato mama |

apämärgaà tu prathamà bhåìga-räjaà tataù param ||237||


paraà çreñöham ||237||


tatas tamäla-patraà ca tataç ca çami-patrakam |

dürvä-patraà tataù çreñöhaà tato’pi kuça-patrakam ||238||

tasmäd ämalakaà çreñöhaà tato bilvasya patrakam |

bilva-paträd api hares tulasé-patram uttamam ||239||

eteñäà ca yathä-labdhaiù patrair yaç cärcayed dharim |

sarva-päpa-vinirmukto viñëu-loke mahéyate ||240||


vämane

bilva-patraà samé-patraà bhåìgarajasya ca |

tamälämalaké-patraà çastaà keçava-püjane ||241||

teñäà na santi puñpäëi praçastäny arcane vibhoù |

pallaväny api teñäà syuù çastäny arcä-vidhau hareù ||242||


ägneye

ketaké-puñpa-patraà ca bhågaräjasya patrakam |

tulasé käla-tulasé sadyas tuñöi-karaà hareù ||243||

bilva-patraà çamé-patraà patraà bhåìgarajasya ca |

tamäla-patrasya hareù sadyas tuñöi-karaà bhavet ||244||


ketakyäù puñpasya patram | bhåìgaräja-bhåìgarajayor aväntara-bhedo jïeyaù ||243-4||


skände çré-brahma-närada-saàväde—

çamé-patraiç ca yo devaà püjayaty asura-dviñam |

yama-märgo mahä-ghoro nistérëas tena närada ||245||

kumbhé-patreëa devarñe ye’rcayanti janärdanam |

koöi-janmärjitaà päpaà dahate garuòa-dhvajaù ||246||

sakåd abhyarcya govindaà bilva-patreëa mänavaù |

harir dadyät phalaà tasmai sarva-yajïaiù sudurlabham ||247||

bilva-patreëa ye devaà kärttike kali-vardhana |

püjayanti mahä-bhaktyä muktis teñäà mayoditä ||248||

märukaà ketaké-patraà tathä damanakaà mune |

datta-mätraà hareù prétià karoti çata-värñikém ||249||

damanaikena deveçaà sampräpte madhu-mädhave |

go-sahasrasya tu mune sampüjya labhate phalam ||250||


deveçam arcayantv iti çeñaù | päöhäntaraà sugamam ||250||


dürväìkuraà harer yas tu püjä-käle prayacchati |

püjä-phalaà çata-guëaà samyag äpnoti mänavaù ||251||

maïjaréà sahakärasya keçave yadi närada |

ye yacchanti mahä-bhägäs te koöi-phala-bhäginaù ||252||


kià ca—

çaktyä dürväìkuraiù pumbhiù püjito madhusüdanaù |

dadäti hi phalaà nünaà yajïa-dänädi-durlabham ||253||


tatraiva çré-çivomä-saàväde—

bilva-patrair akhaëòaiç ca sakåd devaà prapüjya vai |

sarva-päpa-vinirmuko mama loke sa tiñöhati ||254||


viñëu-rahasye ca—

sakåd abhyarcya govindaà bilva-patreëa mänavaù |

mukti-bhägé nirätaìkaù knasyänucaro bhavet ||255||


viñëu-dharme ca—

maruko damanaç caiva sadyas tuñöikaro hareù ||256||


kià ca—

puñpaà vä yadi vä patraà phalaà neñöam adhomukham |

duùkhadaà tat samäkhyätaà yathotpannaà tathärpaëam ||257||


tathä jïäna-mäläyäm

puñpaà vä yadi vä patraà phalaà neñöam adhomukham |

duùkhadaà tat samäkhyätaà yathotpannaà tathärpaëam ||258||

atha tulasy-arpaëa-nityatä


pädme

tulasé na yeñäà hari-püjanärthaà

sampadyate mädhava-puñya-väsare |

dhig yauvanaà jévanam artha-santatià

teñäà sukhaà neha ca dåçyate pare ||259||


çré-tulasé-patraà sarvatraiva viçeñato’rpayed iti likhitam | tatra tulasy-arpaëasya nityatäm ädau likhati | tulaséty ädinä | ärñatväc chando-bhaìgaù soòhavyaù | evam agre’pi | mädhavaù vaiçäkha-mäsaù çré-kåñëo vä | tasya puëya-väsaraù akñaya-tåtéyädiù | ekädaçy-ädir vä | tasminn api | pare ca para-loke sukhaà nirvåtir na dåçyate çästravidbhiù kaiçcid vä | yad vä, teñäm iti taiù ||259||


gäruòe çré-bhagavad-uktau—

tulaséà präpya yo nityaà na karoti mamärcanam |

tasyähaà pratigåhëämi na püjäà çatavärñikém ||260||


präpya änéya ity arthaù ||260||


båhan-näradéye ca yajïadhvajäkhyänänte—

yad gåhe nästi tulasé çälagräma-çilärcane |

çmaçäna-sadåçaà vidyät tad-gåhaà çubha-varjitam ||261||


ata evoktam—

tulaséà vinä yä kriyate na püjä

snänaà na tad yat tulaséà vinä kåtam |

bhuktaà na tad yat tulaséà vinä kåtaà

pétaà na tad yat tulaséà vinä kåtam ||262||


väyu-puräëe

tulasé-rahitäà püjäà na gåhëäti sadä hariù |

käñöhaà vä sparçayet tatra no cet tan nämato yajet ||263||

tulasé-dalam ädäya yo’nyaà devaà prapüjayet |

brahmahä sa hi goghnaç ca sa eva guru-talpagaù ||264||


ata evoktaà gäruòe naivedya-prasaìge—

tulasé-dala-saàmiçraà harer yacchec ca tat sadä ||265|| iti |


bhagavad-durlabhäyäs tu tulasyä mahimädbhutaù |

sarva-çästreñu vikhyätaù saàkñepeëeha likhyate ||266||


adbhutaù anirvacanéyaù | ato vistareëa likhitum açakya iti bhävaù ||266||

atha tulasé-mähätmyam

tatra svataù paramottamatä


skände

sarvauñadhi-rasanaiva purä hy amåta-manthane |

sarva-sattvopakäräya viñëunä tulasé kåtä ||267||


ata eva—

na vipra-sadåçaà pätraà na dänaà surabhé-samam |

na ca gaìgä-samaà térthaà na patraà tulasé-samam ||268||


na vipra-sadåçam ity ädi trayaà dåñöäntatve sädhya-sannidhau siddha-nirdeço dåñöänta iti nyäyät | evam agre’py ühyam ||268||


ata eva ca viñëu-rahasye

abhinna-paträà haritäà hådya-maïjari-saàyutäm |

kñérodärëava-sambhütäà tulaséà däpayed dhareù ||269||

çré-bhagavad-durlabhatä


näradéye

tävad garjanti puñpäëi mälaty-ädéni bhüsura |

yävan na präpyate puëyä tulasé kåñëa-vallabhä ||270||


viñëu-rahasye

kåñëä väpy athaväkåñëä tulasé kåñëa-vallabhä |

sitä väpy athavä kåñëä dvädaçé vallabhä hareù ||271||

tävad garjanti ratnäni kaustubhädény aharniçam |

yävan na präpyate kåñëä tulasé-patra-maïjaré ||272||


garjanti garvaà vahantéty arthaù | akåñëä kåñëetarä harid-varëety arthaù | kåñëeti—tasyäà préti-viçeñät parama-snigdhatvena çyämatä-präpter vä ||270-272||

agastya-saàhitäyäm

pürvam ugra-tapaù kåtvä varaà vavre manasviné |

tulasé sarva-puñpebhyaù patrebhyo vallabhä tataù ||273||


pädme vaiçäkha-mähätmye çré-yama-brähmaëa-saàväde—

sarväsäà patra-jäténäà tulasé keçava-priyä ||274||


kià ca—

sarvathä sarva-käleñu tulasé viñëu-vallabhä ||275||


tatraivottara-khaëòe kärttika-mähätmye çré-näradoktau—

tulasé-dala-püjäyä mayä vaktuà na çakyate |

atyanta-vallabhä sä hi çälagrämäbhidhe harau ||276||


çälagrämäbhidhe çré-çälagräma-çilä-saàjïake | çré-våndä-bhaktyaiva | tad-rüpeëävatérëatvät tad-äkhyäyikä tatraiva vistérëästi ||276||

pätivratyena våndäsau harim ärädhya karmaëä |

pürva-janmany asau lebhe kåñëa-saàyogam uttamam ||277||


tatraiva çré-våndopäkhyänänte—

satyaà préti-karaà väkyaà kopas tasyäs tu tämasaù |

bhäva-dvayaà harau jätaà yat tad varëa-dvayaà hy abhüt |

çyämäpi tulasé viñëoù priyä gauré viçeñataù ||278||


dvärakä-mähätmye ca çré-märkaëòeyendradyumna-saàväde—

yathä lakñméù priyä viñëos tulasé ca tato’dhikä ||279||


skände

yoginäà viratau väïchä käminäà ca yathä ratau |

puñpeñv api ca sarveñu tulasyäà ca tathä hareù ||280||

nirasya mälaté-puñpaà muktvä puñpaà saroruham |

gåhëäti tulaséà çuñkäm api paryuñitäà hariù ||281||


ata eva caturtha-skandhe [BhP 4.8.55] çré-dhruvaà prati çré-näradopadeçe—


salilaiù çucibhir mälyair vanyair müla-phalädibhiù |

çastäìkuräàçukaiç cärcet tulasyä priyayä prabhum ||282||


vanyaiù çastair aìkurair dürväìkurädibhir anyair balkalädibhiù | priyayeti—prabhor arcane tasyä ävaçyakatvam | kià vä sarva-nairapekñyeëa tayaiva tat-santoñaëam abhipretam ||282||


räsa-kréòäyäà ca daçama-skandhe [BhP 10.30.7] çré-gopénäà bhagavad-anveñaëe—

kaccit tulasi kalyäëi govinda-caraëa-priye |

saha tväli-kulair bibhrad dåñöas te 'ti-priyo ïcyutaù ||283||


ali-kulaiù saha tvä tväà bibhrat dadhänaù ||283||


ata eva skände

yat phalaà sarva-puñpeñu sarva-patreñu närada |

tulasé-dala-mätreëa präpyate keçavärcane ||284||


tat präpyate ||284||


pädme vaiçäkha-mähätmye [5.98.6] tatraiva—

tyaktvä tu mälaté-puñpaà muktvä ca saraséruham |

gåhétvä tulasé-patraà bhaktyä mädhavam arcayet |

tasya puëya-phalaà vaktum alaà çeño'pi no bhavet ||285||


alaà samartho na syät ||285||


tatraiva çré-mägha-mähätmye devahüti-vikuëòala-saàväde—

maëi-käïcana-puñpäëi tathä muktä-mayäni ca |

tulasé-patra-dänasya kaläà närhanti ñoòaçém ||286||


muktä-mayäni ca puñpäëi | tulasé-patrasya çré-kåñëäya kasmaicid vänyasmai yad dänaà tasya ||286||


agastya-saàhitäyäà

nélotpala-sahasreëa trisandhyaà yo’rcayed dharim |

phalaà varña-çatenäpi tadéyaà naiva labhyate ||287||


tenäpi varña-çatenäpi | tadéyaà tulasé-sambandhi tat-prakaraëät | phalaà naiva labhyate ||287||


vidvat sarveñu puñpeñu paìkajaà çreñöham ucyate |

tat puñpeñv api tan-mälyaà koöi-koöi-guëaà bhavet ||288||

viñëoù çirasi vinyastam ekaà çré-tulasé-dalam |

ananta-phaladaà vidvan mantroccäraëa-pürvakam ||289||


kià ca—

varëäçrametaräëäà ca püjäyäç caiva sädhanam |

apekñitärthadaà nänyat jagaty asti tapodhana ||290||


ata eva näradéye [2.38.26]—

varjyaà paryuñitaà toyaà varjyaà paryuñitaà dalam |

na varjyaà tulasé-patram na varjyaà jähnavé-jalam ||291||


paryuñitam api tulasé-patraà na varjyam | etena çuñkaà paryuñitaà yadéti skändoktyä çré-tulasé-patra-cürëam api samarpitam | evaà vaiñëavänäà tac-cürëa-saìgrahaù sa-müla eva jïeyaù ||291||

atha çré-bhagavad-arpaëena päpa-häritvam


pädme

çrémat-tulasyärcayate sakåd dharià

patraiù sugandhair vimalair akhaëòitaiù |

yas tasya päpaà paöa-saàsthitaà prabhur

nirékñayitvä måjate svayaà yamaù ||292||


evaà sväbhävikaà çré-tulasyä mähätmyaà likhitvädhunä çrémac-caraëäbja-viñayaka-samarpaëa-mähätmyaà likhan taträdäv akhila-päpäpahäritvaà vilikhati—çrémad ity ädinä | prabhuù päpänäà niyantäpi nirékñya märjayatéti märjanasya samyaktväya nirékñaëaà | kià vä guhyatväd itas tato’valokanam iti jïeyam ||292||


skände

tulasé-dala-lakñeëa yo’rcayed dvärakä-priyam |

janmäyuta-sahasräëäà päpasya kurute kñayam ||293||


brähme

liìgam abhyarcitaà dåñövä pratimäà keçavasya ca |

tulasé-patra-nikarair mucyate brahma-hatyayä ||294||


tulasé-patra-nikarair abhyarcitäm ||294||


nityam abhyarcayed yo vai tulasyä harim éçvaram |

mahäpäpäni naçyanti kià punaç copapätakam ||295||


anyatra ca—

guhyäni yäni päpäni anäkhyeyäni mänavaiù |

näçayet täni tulasé dattä mädhava-mürdhani ||296||

harer guhaà yadä yas tu tulasé-dala-vipruñaiù |

trisandhyaà prokñayed bhaktyä mahä-päpaiù pramucyate ||297||


tulasé-dalasya vipruñair jala-bindubhiù ||297||


ata eva skände avanté-khaëòe

kià kariñyati saàruñöo yamo’pi saha kiìkaraiù |

tulasé-dalena deveçaù püjito yena duùkhahä ||298||


agastya-saàhitäyäà ca—

na tasya naraka-kleço yo’rcayet tulasé-dalaiù |

päpiñöho väpy apäpiñöhaù satyaà satyaà na saàçayaù ||299||


atha vairi-näçakatvam


purä krauïca-vadhärthäya komalais tulasé-dalaiù |

arcayitvä håñékeçaà sväminä nihato ripuù ||300||


kvacic ca tulasé-dala-komalair iti päöhaù | arthas tathaiva | sväminä kärttikeyena ||300||

sarva-sampat-pradatvam


agastya-saàhitäyäà ca—

mälyäni tanvate lakñméà kusumäntaritäny api |

tulasyäù svayam änéya nirmitäni tapodhana ||301||


kusumair antaritäni | madhye madhye’nya-puñpair grathitänéty arthaù | tulasyä mälyäni samarpitäni santi | lakñméà sampadaà tanvate vistärayantéti jïeyam | patraà puñpaà phalaà caiva çré-tulasyä samarpitam iti tat-saàhitäyäà nirantara-pürva-çlokaiù samarpaëasya prakåtatvät | yad vä, bhagavad-arthaà nirmitäny api lakñméà tanvate | astu tävat samarpaëädi ||301||

parama-puëya-janakatvam


skände

kåñëa-mürdhani vinyastä tulasé-patra-maïjaré |

suvarëa-koöi-puëyänäà phalaà yacchaty ato’dhikam ||302||

tértha-yäträdibhir aho käla-kñepeëa kià janäù |

ye’rcayanti harer bimbaà tulasé-dala-komalaiù ||303||


bimbaà çré-mürtim ||303||


agastya-saàhitäyäà ca—

puñpäntarair antaritaà nirmitaà tulasé-dalaiù |

mälyaà malayajäliptaà dadyät çré-räma-mürdhani ||304||

kià tasya bahubhir yajïaiù sampürëa-vara-dakñiëaiù |

kià tértha-sevayä dänair ugreëa tapasäpi vä ||305||

väcaà niyamya cätmänaà mano viñëau nidhäya ca |

yo’rcayet tulasé-mälyair yajïa-koöi-phalaà bhavet ||306||

bhavändha-küpa-magnänäm etad uddhära-käraëam ||307||


ätmänaà ca dehaà niyamya ||306|| etat tulasé-mälyair viñëv-arcanam ||307||


gäruòe

yasyärämodbhavaiù patrais tulasé-sambhavair hariù |

püjyate khaga-çärdüla tridaçaà puëyam äpnuyän ||308||


tridaçaà puëyam iti | sa äräma-kartä trayodaçaà puëya-bhägaà präpnuyät | püjakas tu dvädaça bhägän ity arthaù ||308||


anyatra ca—

tulasé-dala-mälyena viñëu-püjäà karoti yaù |

patre patre’çvamedhänäà daçänäà labhate phalam ||309||


ata eva viñëu-rahasye skände ca—

gåhétvä tulasé-patraà bhaktyä viñëuà samarcayet |

arcitaà tena sakalaà sad eväsura-mänuñam ||310||


sa-deväsura-mänuñaà jagad iti çeñaù | yad vä, sakalaà viçvam ||310||


kià ca käçé-khaëòe

çälagräma-çilä yena püjitä tulasé-dalaiù |

sa-pärijäta-mäläbhiù püjyate sura-sadmani ||311||


sarvärtha-sädhakatvam


skände

samaïjaré-dalair yuktaà tulasé-sambhavaiù kñitau |

kurvanti püjanaà viñëos te kåtärthäù kalau naräù ||312||


agastya-saàhitäyäà

patraà puñpaà phalaà caiva çré-tulasyäù samarpitam |

rämäya mukti-märgasya dyotakaà sarva-siddhim ||313||


sarva-siddhidaà sarvärtha-siddha-däyakam ||313||

mukti-pradatvam


pädme devahüti-vikuëòala-saàväde—

tulasé-maïjarébhir yaù kuryäd dhari-harärcanam |

na sa garbha-gåhaà yäti mukti-bhägé bhaven naraù ||314||


garbha-rüpaà gåham ||314||


gäruòe

tävad bhramati saàsäre vimüòhaù kali-vartmani |

yävan närädhayed devaà tulasébhiù prayatnataù ||315||


tatraiva bhagavad-uktau—

tulasé-patram ädäya yaù karoti mamärcanam |

na punar yonim äyäti mukti-bhägé bhaven naraù ||316||


kalir vartma yasya tasmin | präyaù päpa-mayatvät saàsärasya ||315-316||


agastya-saàhitäyäà

tulasé-patram ädäya yo’rcayed rämam anvaham |

sa yäti çäçvataà brahma punar ävåtti-durlabham ||317||


punar-ävåtti-durlabham iti apunar-ävåttikam ity arthaù ||317||


püjäyogyaiù phalaiù patraiù püpair vä yo’rcayed dharim |

sa mätur garbha-väsädi duùkhaà naiva labhet kvacit ||318||

vaikuëöha-loka-präpakatvam


pädme tatraiva—

äropya tulaséà vaiçya sampüjya tad-dalair harim |

vasanti modamänäs te yatra devaç caturbhujaù ||319||


tatraivänyatra—

tulasé kåñëa-gauräbhä tayäbhyarcya janärdanam |

naro yäti tanuà tyaktvä vaiñëavéà çäçvaté gatim ||320||


gatià gamyaà sthänam ity arthaù ||320||


viñëu-rahasye

kåñëaà kåñëa-tulasyä hi yo bhaktyä püjayen naraù |

sa yäti bhuvanaà çubhraà yatra viñëuù çriyä saha ||321||


çubhraà nirmalam ||321||


båhan-näradéye çré-yama-bhägératha-saàväde—

yo’rcayed dhari-pädäbjaà tulasé-komala-cchadaiù |

na tasya punar ävåttir brahma-lokät kadäcana ||322||


brahma sac-cid-änandam | tat-svarüpa-lokät vaikuëöhät | tathä ca tåtéya-skandhe—brahma-lokaù sanätanaù iti |


gäruòe

kåñëärcanärthaà bhikñüëäà yacchanti tulasé-dalam |

anyeñäm api bhaktänäà yänti tat paramaà padam ||323||


ata eva hari-bhakti-sudhodaye vaiñëavaà vipraà prati yamadütänäm uktau—

sukåté duñkåté väpi tulasyä yo’rcayed dharim |

tasyänte hi vayaà neçä viñëudütaiù sa néyate ||324||


ata evoktaà skände

yo’bhyasyet paramätmänaà tyakta-sarvaiñaëo muniù |

tulasyä yo’rcayed viñëuà jagataù sammatäv ubhau ||325||


tyaktäù sarvä eñaëäù puträdi-spåhä-trayaà yena saù | eñaëäs tisraç ca çrutyoktäù—putraiñaëäç ca vittaiñanäç ca lokaiñaëäç ca iti ||325||

çré-bhagavat-préëanatvam


brähme

tulasé-dala-gandhena mälaté-kusumena ca |

kapiläkñéra-dänena sadyas tuñyati keçavaù ||326||


pädme kärttika-mähätmye våndopäkhyänänte—

ity evaà vallabhä viñëoù pürva-janman athädhunä |

préyate püjito hy asyä dalair daitya-baläntakaù ||327||


skände

suvarëa-maëi-puñpais tu préto bhavati näcyutaù |

tulasé-dala-bhägena yathä préyeta keçavaù ||328||


ata eva tatraiva brahma-närada-saàväde—

patraà puñpaà phalaà toyaà tulasé-gandha-väsitam |

phalaà lakña-guëaà proktaà keçaväya niveditam ||329||

tulasé-gandha-miçraà tu yat kiàcit kurute hareù |

kalpa-koöi-sahasräëi préto bhavati keçavaù ||330||


kià ca, dvärakä-mähätmye märkaëòeyendradyumna-saàväde—

yaù punas tulasé-patraiù komalair maïjaré-yutaiù |

püjayet sütra-baddhais tu kåñëaà devaki-nandanam ||331||

yä gatir yoga-yuktänäà yä gatir yajïa-çélinäm |

yä gatir däna-çélänäà yä gatis tértha-sevinäm ||332||

yä gatir mätå-bhaktänäà dvädaçé-vedha-varjinäm |

kurvatäà jägaraà viñëor nåtyatäà gäyatäà phalam ||333||

vaiñëavänäà tu bhaktänäà yat phalaà veda-vädinäm |

paöhatäà vaiñëavaà çästraà vaiñëavebhyaç ca yacchatäm |

phalam etan mahépäla labhate nätra saàçayaù ||334||


kärttikädau phala-viçeñaù


tatra kärttike gäruòe

gaväm ayuta-dänena yat phalaà labhate khaga |

tulasé-patrakaikena tat phalaà kärttike småtam ||335||


skände çré-brahma-närada-saàväde—

tulasé-dala-lakñeëa kärttike yo’rcayed dharim |

patre patre muni-çreñöha mauktikaà labhate phalam ||336||


mauktikaà phalaà mokñam | mukteù phalaà bhaktià vä ||336||


tatraivägre—

tulasé-daläni puëyäni ye yacchanti janärdana |

kärttikaà sakalaà vatsa päpaà janmäyutaà dahet ||337||

iñövä kratu-çataiù puëyair dattvä ratnäny anekaçaù |

tulasé-dalena tat puëyaà kärttike keçavärcanät ||338||


teñäà päpaà dahet naçyati | yo yacchatéti vä päöhaù | tataç ca sa evätmano’nyasyäpi päpaà dahet | puëyair uttamair açvamedhädibhir ity arthaù | yat präpyate tat puëyaà syät ||337-338||

kià ca—

yaù punas tulaséà päpya kärttikaà sakalaà mune |

arcayed deva-deveçaà sa yäti paramäà gatim ||339||


pädme kärttika-mähätmye

maïjarébhiù sapaträbhir mäläbhiç cäpi keçavaù |

tulasyäù kärttike préto dadäti padam avyayam ||340||

atha mäghe


skände tatraiva—

snätvä mahä-nadé-toye komalais tulasé-dalaiù |

yo’rcayen mädhavaà mäghe kulänäà tärayec chatam ||341||

sukomalair dalair yas tu maïjarébhir janärdanam |

arcayen mägha-mäse tu kratünäà labhate phalam ||342||

atha cäturmäsye


skände

sampüjya tulasé-bhaktyä ghana-çyämaà janärdanam |

caturo värñikän mäsän açvamedhäyutaà labhet ||343||


tulasyä bhaktir mälädi-racanä, tathä ||343||

atha vaiçäkhe


pädme vaiçäkha-mähätmye çré-yama-brähmaëa-saàväde [5.98.9-10]

tulasé gaura-kåñëäkhyä tayäbhyarcya madhudviñam |

viçeñeëa tu vaiçäkhe naro näräyaëo bhavet ||344||

mädhavaà sakalaà mäsaà tulasyä yo'rcayen naraù |

trisandhyaà madhuhantäraà nästi tasya punar-bhavaù ||345||


näräyaëa iva bhavet | tat-särüpya-präptyä | punarbhavo janma-lakñaëaù saàsäro nästi | nitya-vaikuëöha-väsät ||344-345||

atha tulasé-grahaëa-vidhiù


väyu-puräëe

asnätvä tulaséà chittvä ya püjäà kurute naraù |

so’parädhé bhavet satyaà tat sarvaà niñphalaà bhavet ||346||

taträdau mantraù |


skände

tulasyämåta-janmäsi sadä tvaà keçava-priye |

keçavärthaà vicinvämi varadä bhava çobhane ||347||


vicitväméty ärñaà vicinomi ||347||


tvad-aìga-sambhavaiù patraiù püjayämi yathä harim |

tathä kuru paviträìgi kalau mala-vinäçini ||348||


garuòe ca—

mokñaikaheto dharaëé-praçaste

viñëoù samas tasya guroù priyeti |

ärädhanärthaà vara-maïjarékaà

lunämi patraà tulasi kñamasva ||349||


ity uktvä tulaséà natvä citvä dakñiëa-päëinä |

paträëy ekaikaço nyasyet sat-pätre maïjarir api ||350||


ekaikaço dakñiëa-hastena citvä tathaiva sat-pätre uttama-bhäjane arpayen nidadhyät ||350||

tan-mähätmyaà ca


skände

mantreëänena yaù kuryäd gåhétvä tulasé-dalam |

püjanaà väsudevasya lakña-koöi-phalaà labhet ||351||


kià ca—

çälagräma-çilärcärthaà pratyahaà tulasé-kñitau |

tulaséà ye vicinvanti dhanyäs te kara-pallavä ||352|| iti |


kñitäv iti | påthivyäm eva | çré-tulasyäù sattvät | ataù kñitir api dhanyeti bhävaù ||352||


saìkränty-ädau niñiddho’pi tulasy-avacayaù småtau |

paraà çré-viñëu-bhaktes tu dvädaçyäm eva neñyate ||353||


saìkräntau pakñayor ante dvädaçyäà ravi-väsare | tulaséà ye vicinvanti ity ädi-vacanaiù småti-çästre niñiddho’pi paraà kevalaà dvädaçyäm eva tulasyä avacayo neñyate ||353||

atha tulasy-avacayana-niñedha-kälaù


viñëu-dharmottare

na chindyät tulaséà viprä dvädaçyäà vaiñëavaù kvacit ||354||


gäruòe

bhänu-väraà vinä dürvä tulaséà dvädaçéà vinä |

jévitasyävinäçäya na vicinvéta dharma-vit ||355||


jévitasyävinäçäyeti | anyathä äyuùkñayaù syäd ity arthaù ||355||


pädme ca çré-kåñëa-satyä-saàvädéya-kärttika-mähätmye—

dvädaçyäà tulasé-patraà dhätré-patraà ca kärttike |

lunäti sa naro gacchen nirayänati-garhitän ||356||


evaà dvädaçyäm eva niñedhäd amävasyädäv api tad-avacayo vihita iti jïeyam ||356||

ata evoktam—

devärthe tulasé-cchedo homärthe samidhäà tathä |

indu-kñaye na duñyeta garvärthe tu tåëasya ca ||357||


tad eväbhivyaïjayait—devärtha iti | samäsäntaù-praviñöenäpi chedena sahägre’py anvayaù ||357||

evaà kåtvä mahä-püjäm aìgopäìgädikaà prabhoù |

kramäd yathä-sampradäyaà tat-tat-sthäneñu püjayet ||358||


aìgäni çré-mürtau mantra-varëädi-nyäsa-sthänäni upäìgäni veëv-ädi-cihna-catuñkam | ädi-çabdena çré-mürti-nyasta-mantra-padäkñaräëi ävaraëäni ca | teñäà teñäà varëädénäà sthäneñu krameëa gandhädibhiù püjayet ||358||

athäìgopäìga-püjä


mantra-varëa-padäny ädau tat-tan-nyäsa-padeñu ca |

veëuà ca mäläà çrévatsaà kaustubhaà ca yathäspadam ||359||


tad eva vivicya darçayati—mantreti | tasya tasya nyäsa-sthäneñu yathäspadaà yathä-sthänam | ayam arthaù—pürvaà çré-mürtau yasminn aìge yan nyastam asti | tasmin tad eva krameëa püjayed iti | prayogaù—çré-mastake oà hréà namaù | laläöe oà kléà namaù ity ädi | çré-netra-dvaye kecid api püjäà kurvanti | oà hréà namaù ity ädiù | atra sarvatra nija-sampradäya-vyavahära evänusartavyaù | ata eva likhitaà—yathä-sampradäyam iti | veëv-ädéàç ca çré-mukhädau pürvavat püjayet | prayogaù—çré-mukha-veëave namaù ity ädiù ||359||


tataç ca müla-mantreëa kñiptvä puñpäïjali-trayam |

prärthyänujïäà bhagavato’rcayed ävåtti-devatä ||360||


ävåttiù ävaraëaà | tad-rüpä devatäù ||360||


täç ca pratyekam ävähya snänädi parikalpya ca |

püjayed gandha-puñpäbhyäà yathä-sthänaà yathä-kramam ||361||


tä ävaraëa-devatäù | täsäm eva snänädikaà parikalpya sampädya täù püjayet ||361||

athävaraëa-püjä


karëikäyäà catur-dikñu dyotamänän prabhoù sakhän |

vasudämaà sudämaà ca dämaà ca kiìkiëéà yajet ||362||


tad eva vivicya darçayati—karëikäyäm ity ädinä ürdvhayor ity antena | caturdikñu çré-bhagavataù pürvädi-dik-catuñöaye | prayogaù—oà vasudämäya namaù ity ädi ||362||


iti prathamävaraëam |


tad-bahiç cägni-koëädau keçareñv ägga-devatäù |

hådayädi-yutäù püjyäù sva-sva-varëädi-çobhitäù ||363||


agnikoëädäv iti koëa-catuñöaye prathamäìga-devatä-catuñöayam | antyäç ca caturdikñv eveti jïeyam | hådayädi-mantraiù hådayäya namaù | çirase svähä ity ädibhir yuktäù | prayogaù—hréà hådayäya namaù | namaù çirase svähä namaù ity ädiù | tad-varëädikaà coktaà krama-dépikäyäà [4.30]

muktendu-känta-kuvalaya-

hari-néla-hutäça-sabhäù pramadäù |

abhaya-vara-sphurita-karäù

prasanna-mukhyo’ìgadevatäù smaryäù || iti |

asyärthaù çukla-néla-rakta-varëäù stré-rüpäù abhaya-varakaräù pradhäna-devatä-svarüpä dhyeyä ity arthaù ||363||


iti dvitéyävaraëam |


tato bahiç ca pürvädi-dig-daleñv añöasu prabhoù |

mahiñé rukmiëé satyabhämä nägnajité kramät ||364||

sunandä mitravindä ca sampüjyätha sulakñaëä |

jämbavaté suçélä ca tat-tad-dravyädi-bhüñitä ||365||


mahiñéëäà dhyänaà likhati—tat tad iti | tena tena kamalädinä dravyeëa | ädi-çabdäd rüpa-bhüñaëädinä ca bhüñitäù | tac coktaà tatraiva [4.33]—

tapanéya-marakatäbhäù susita-

viciträmbarä dviças tv etäù |

påthu-kuca-bharälasäìgyä vividha-

maëi-prakara-vilasitäbharaëäù || iti |

asyärthaù—dviçaù yugmaçaù | krameëa käïcana-marakatavad-varëä ratna-pürita-sat-pätra-lakñita-väma-karä iti ||365||


iti tåtéyävaraëam |


pürvädy-añöa-dalägreñu vasudevaà ca devakém |

çré-nandaà çré-yaçodäà ca balabhadraà subhadrikäm ||366||

gopän gopéç ca tad-bhäva-trapayä dürataù sthitäù |

vicitra-rüpa-veçädi-çobhamänän imän yajet ||367||


pürvaà pürva-dik-sthitam | tad-ädiñu añöasu dalägreñu vasudevädén añöau yajet püjayed iti dväbhyäm anvayaù | kramäd ity agre likhitatvät sarvatraiva sambandhanéyam | tatra gopa-gopénäà bahutve’pi gaëatväbhipräyeëa dvitvaà jïeyam | nanu bhagavataù priyatamänäà bhagavaténäà çré-gopénäà caturthävaraëe püjanaà nopayujyate | bhagavaty antäntika eva täsäm avasthity-upapatteù | tatra likhati—tad-bhäveti | tena tena anirväcanéyena parama-gopyena vä bhävena prema-viçeñeëa yä trapä, tayä dürataù sthitäù | atyanta-sannikarñeëa nija-bhävasya prakäçe sati sabhä-madhye kulavaténäà täsäà parama-lajjotpattyä çré-yaçodädi-saìgopekñayä ca taträvasthänaà yuktam eveti bhävaù | etad api sakäma-püjä-viñayakam evety ämikam agre vyaktaà bhävi | iti imän vasudevädén pumän striyety eka-çeñatvam | rüpädikaà ca teñäà dhyänärthaà tatraivoktam [4.35-39] |

jïäna-mudräbhaya-karau pitarau péta-päëòurau |

divya-mälyämbarälepa-bhüñaëe mätarau punaù ||

dhärayantyau ca varadaà päyasäpürëa-pätrakam |

aruëäçyämale hära-maëi-kuëòala-maëòite ||

balaù çaìkhendu-dhavalo musalaà läìgalaà dadhat |

hälälolo néla-väsä helävän eka-kuëòalaù ||

kaläya-çyämalä bhadrä subhadrä bhadra-bhüñaëä |

varäbhaya-yutä péta-vasanä rüòha-yauvanä ||

veëu-véëä-vetra-yañöi-çaìkha-çåìgädi-päëayaù |

gopä gopyaç ca vividha-prabhåtätta-karämbujäù |

mandärädéàç ca tad-bähye püjayet kalpa-pädapän || iti |

eñäm ayam arthaù—pitarau vasudeva-nandau | mätarau çré-devaké-yaçode | hälä mädhvé | helä lélä | präbhåtam upäyanam iti ||366-367|||


iti caturthävaraëam |


tad-bahiç caturasänta-pürvädyäçä-catuñöaye |

santänaà pärijätaà ca kalpa-drumam athärcayet ||368||

haricandanam apy evaà divya-våkñän abhéñöadän |

karëikäyäà ca sampüjya mandäraà deva-påñöhataù ||369||


karëikäyäm devasya bhagavataù påñöhe mandäraà ca | ca-çabdät divya-våkñam abhéñöadam ädau sampüjya paçcät tebhyo väsudevädibhyo bahiç caturasräbhyantare pürvädi dik-catuñöaye santänädén krameëärcayet | evaà likhita-prakäreëa abhéñöa-däyakän divya-våkñän païcärcayet ||369||

iti païcamävaraëam |


tad bahiç cäñöa-dik-pälän sva-sva-dikñv eva püjayet |

tat-tad-béjädhipatyästra-vähana-svajanänvitän ||370||


dikpälän indrädén añöa | sva-sva-dikñu indrädénäà nija-nijäsu caturasrasya pürvädy-añöa-dikñu | tasya tasya indrädeù béjäni béjäkñaräëi ädhipatyäni devädipatitvädéni | asträëi vajrädény äyudhäni | vähanäni airävatädéni | svajanäù särathyädi-pariväräs tair anvitän ||370||


tat-tad-varëän divya-veçänanaà taà ca tathärcayet |

niråty-ambu-payor madhye brahmäëaà cendra-rudrayoù ||371||


dhyänärthaà teñäà varëädikaà likhati—tat tad iti pädenaikena | sa prasiddhaù kapiçädi-varëo yeñäà, tän | divyaù vicitra-maëi-gaëa-kiraëa-prasphuraëädi-mayo veçaù bhüñaëaà yeñäà tän | adhunä adha-ürdhva-dig-dvaya-pälayoù püjäsanniveçaà likhati anantam iti | tathä tenaiva prakäreëeti—béjädinä varëädinä cänvitam ity arthaù | anantaà niråteù ambupasya varuëasya ca madhye arcayet | brahmäëaà ca indra-rudrayor madhye tathaivärcayet | tatra béjäkñaräëi—läà väà mäà kñäà räà yäà säà häà hréà äà iti | |371||


iti ñañöhävaraëam |


tato bahiç cäñöa-dikñu mauli-sthänätma-lakñaëän |

bhagavat-pärñadäàs tatra varëäyudha-vibhüñaëän ||372||

vajraà çaktià ca daëòaà ca khaòga-päçäìkuçän kramät |

yajed gadäà triçülaà cakräbje tv adha-ürdhvayoù ||373||


mauli-sthäni ätmana ätmano lakñaëäni äyudha-cihnäni yeñäà vajrädénäà | tän yajed iti—dväbhyäm anvayaù teñäà tädåça-mürtimattvädau hetuù—bhagavat-pärñadän iti | tän eva vivicya likhati—vajram iti | añöa-dikñu vajrädén añöa | cakraà padmaà ceti dve adha-ürdhve ca kramäd yajet | varëädikaà caiñäà tatraivoktam |

arcyä bahir nija-sulakñita-maula-yuktäù

sva-sväyudha-bhaya-samudyata-päëi-padmaù || [Kd 4.43]

kanaka-rajata-toyadäbhra-campä-

ruëahima-néla-javä-praväla-bhäsaù kramataù || [Kd 4.44] iti |

tan-mähätmyaà ca


viñëu-dharmottare

çaìkhaà cakraà gadäà padma tomaraà muñalaà halam |

anyad väpi hareù çastraà småtvä päpät pramucyate ||374||


anyat vajrädikaà småtväpi, kià punaù püjayitvä ity arthaù ||374||


iti saptamävaraëam |


sarvänanda-pradaà hy etat saptävaraëa-püjanam |

açakto’ìgendra-vajrädyam ävåti-trayam arcayet ||375||


açaktaù saptamävaraëa-püjane asamarthaç cet | aìgendra-vajra-yuktam ävaraëa-trayaà püjayet | etad api pürvavat sakäma-japädbhipräyeëaiva ||375||


édåk caikäntibhir jïeyaà tat-tat-kämavatäà matam |

anyathä gokule kåñëa-deve tat-tad-asmabhavät ||376||


nanu çré-bhägavatädy-ukty-anusäreëa tathätraiva pürva-likhita-dhyänänusäreëa ca çré-våndävane gopa-gopy-ädi-parivåtasya çré-gopäla-devasyävaraëa-püjäyäà kathaà çré-rukmiëy-ädyäù çré-vasudevädayaç ca saìgaccheran, ekänti-matena parama-virodhäpatteù ? satyam | ayaà cävaraëa-püjä-vidhiù käma-paräëäà çatru-jayädi-käma-siddhy-abhipräyeëaiveti likhati--édåk ceti | etal-likhita-prakärakam ävaraëa-püjanaà tat-tat-kämavatäà jayadaà pradhane’bhayadaà vipine ity ägamokta-vividha-käma-paräëäm eva mataà sammatam iti ekäntibhir jïeyam | anyathä tat-tat-käma-vyatirekeëa çré-bhagavati çré-kåñëe taträpi gokule te te rukmiëy-ädayo na sambhavantéty arthaù ||376||


ekäntibhis tu rädhädyä yathä-dhyänaà prabhoù priyäù |

prathamävaraëe püjyäù käle kåñëäntikaà gatäù ||377||


nanu tarhi ekäntibhiù katham ävaraëa-püjä käryä ? tatra likhati—ekäntibhir iti caturbhiù | yathädhyayanaà pürvaà likhati dhyänänusäreëa krama-dépikäyäà bhagavad-dhyänänantaram eva gopénäà dhyänokteù | gopé-gopa-paçünäà bahiù smaret ity ädinä | yac ca tatra gobhir mukhämbuja-viléna-vilocanäbhiù ity ädi-çloka-ñaökena gavädibhyo gopebhya gopa-bälakebhyaç ca paçcäd bhagavad-dhyäne gopyo nirdiñöä iti tac ca bähya-krameëohyam | anyathä pürväpara-virodhäpatter iti dik | käla iti sadä lajjayä präyo dürato vartamänä api püjotsava-samayaà präpya kåñëasyäntikaà präptäù | ata eva prathamävaraëe püjyäù | evaà käma-paräëäà tat-tat-püjä-vidhir apy anumata ity ühyam | püjyä iti sarvatränuvartata eva | vibhakty-ädi-vyatyayena yathä-sambhavaà sambandhanéyam ||377||


tato gopa-kumäräç ca tad-vayasyäs tato bahiù |

nando yaçodä-rohiëyau gopä gopyaç ca tat-samäù ||378||


tasya çré-kåñëasya vayasyä gopa-kumäräù | tat-samäù çré-nanda-yaçodäbhyäà saha samäna-vayaskä ity arthaù | tatra nanda-samäù gopäù | yaçodä-samä gopyaù iti ||378||


tataç ca vatsä gävaç ca våñäraëya-mågädayaù |

tato brahmädayo deväù präptä néräjanotsave ||379||

rämaù kadäcit kåñëasya kadäcin mätur antike |

çré-näradaç ca parito bhraman harña-bharäkulaù ||380||


kadäcit kåñëasyäntike püjyaù | mätuù rohiëyäù ||380||


evaà yad-dhyäna-püjädäv ekäntibhyaù prarocate |

kåñëäya rocate’tyantaà tad eva ca satäà matam ||381||


nanv evaà tantroktädi-krameëa svacchanda-püjä-vidhir ayaà çästra-paräëäà satäà sammataù kathaà syät ? tatra likhati—evam iti | dhyäna-püjädau viñaye yad ekantibhyaù prakarñeëa rocate tad eva bhagavate’tyantaà rocate | ataù satäà tad eva sammatam ity arthaù ||381||


tathä ca tåtéya-skandhe [BhP 3.24.31] çré-kardama-stutau—

täny eva te 'bhirüpäëi rüpäëi bhagavaàs tava |

yäni yäni ca rocante sva-janänäm arüpiëaù ||382||


[BhP 3.9.11]

yad-yad-dhiyä ta urugäya vibhävayanti

tat-tad-vapuù praëayase sad-anugrahäya ||383||


tad eva pramäëayati—täny eveti | çré-kapila-devaà prati çré-kardamasya vacanam idam—he bhagavan ! tava rüpäëi avatäräù caturbhujatva-dvibhujatvädy-äkärä vä çukla-kåñëädi-varëä vä saundaryäëi vä, svajanänäm ekänta-bhaktänäà tebhyo yäni yäni rocane, täny eva te tava abhirüpäëi yogyänéty arthaù | parama-bhakta-vätsalya-bharät | yad vä, sammatänéty arthaù | yad vä, täny eva rüpäëi te tubhyaà rocante | tataù abhirüpäëi täny eva parama-manoharäëi | anyat samänam | arüpiëa iti—ädye pakñe na vidyate rüpé avatäré yasmät tasya paramävatäriëa ity arthaù | dvitéya-tåtéya-pakña-dvaye a-käro viñëus tad-rüpiëaù | ataç caturbhujatva-çyäma-varëatvädim ata ity arthaù | caturthe na vidyate rüpé saundaryavän anyo yasmät | tasya sahaja-parama-saundaryavata ity arthaù | tathä bhütasyäpi tava, ataù çuklädi-varëa-viçiñöasyäsya çré-kapilävatärasya mahyaà rocanäd evaà tvayävatérëam iti çré-kardamäbhipräyaù | yad vä, rüpyate dåçyate säkñät kriyate bhagavän yais täni rüpäëi çravaëädéni navadhäbhakty-aìgäni yäni yädåçäni | arüpiëaù rüpaù nirüpaëaà tadvän rüpé | tad-vyatiriktasya anirvacanéya-mähätmyasya ity arthaù | paraà pürvavad eva, ato mama gåha-tyägädinä agre çravaëädi-bhakty-eka-niñöhatva-bubhüñä tubhyaà rocate eveti tad-abhipräyo jïeyaù | evam ekäntibhyo yad rocate | tad eva bhagavate rocate iti siddham ||382-383||


tato’ñöa-nämabhiù kåñëaà puñpäïjalibhir arcayet |

kuryät tair eva vä püjäm açakto’khiladaiù prabhoù ||384||


tatas tad-ävaraëa-püjänantaram | añöabhir näma-mantraiù kåñëaà puñpäïjalibhiù püjayet | çré-kåñëäya puñpäïjalià dadyäd ity arthaù | tathä ca krama-dépikäyäm [4.46] ävaraëa-püjänantaram —

ity arcayitvä jala-gandha-puñpaiù

kåñëäñöakenäpy atha kåñëa-püjäm |

kuryäd budha iti |

asyärthaù—iti pürvokta-prakäreëävaraëäni jalädibhiù püjayitvä | athänantaraà puñpa-püjäà puñpaiù kåñëa-püjäà kuryäd ity arthaù |kåñëa-püjäm iti kvacit päöhaù tathäpi sa evärthaù | jala-gandha-puñpair ity asya pürveëaiva sambandhät | ato bhinnopakramäyärtha-çabda-prayoga iti | atra ca kecin manyante—pratyekaà nämaikaù puñpäïjalir ity evam añöa-nämabhir añöa-puñpäïjalén dadyäd iti | kecic ca sarvänte trén puñpäïjalén iti | tatra ca yathä-sampradäyaà vyavahäraù | adhunä pürva-likhita-tat-tad-bhagavat-püjä-vidhävaty antäsamarthaà pratipakñäntaraà likhati—kuryäd iti | açaktaç cet tarhi prabhoù çré-kåñëasya püjäà kuryät | taiù nämäñöaka-deya-puñpäïjaibhir eva | yad vä, tair añöa-nämabhiù tat-kértanair evety arthaù | tävan-mätreëaiväçeña-püjä-phalaà saàsidhyed eveti likhati—akhiladair iti tathä ca krama-dépikäyäm [4.49]

ebhir eväthavä püjä kartavyä kaàsa-vairiëaù |

saàsära-sägarottértyai sarva-kämäptaye budhaiù || iti |

kecic ca manyante—atyantäsamartho hy ävaraëa-püjä-parivartena tair eva püjayet | ävaraëa-püjä-prasaìgoktatväd iti | tathä kaàsa-vairiëaù püjä kartavyety uktatväd ebhir eveti nirdhäräc ca paramäçaktasya tair eva sarvä püjä sampadyetety avagamyate iti dik ||384||


çré-kåñëo väsudevaç ca tathä näräyaëaù småtaù |

devaké-nandanaç caiva yadu-çreñöhas tathaiva ca ||385||

värñëeyaç cäsuräkränta-bhära-häré tathä paraù |

dharma-saàsthäpakaç ceti caturthantari namo-yutaù ||386||


täni nämäny eva likhati—çré-kåñëa iti dväbhyäm | nama iti çabdena yutaiù tair nämabhiù püjäà kuryät iti pürveëaivänvayaù | evaà çré-kåñëävatära-sambandhi-nämnäm agre lekhyena mähätmya-viçeñeëäçeñä püjä svataù sampadyate eveti bhävaù | prayogaù—çré-kåñëäya namaù ity ädi ||385-386||


iti çré-gopäla-bhaööa-vilikhite çré-bhagavad-bhakti-viläse

pauñpiko näma saptamo viläsaù |






Página PRINCIPAL
OBRAS y AUTORES CLÁSICOS
Agradecimientos
Cuadro General

Disculpen las Molestias





HINDUISMO (3270)SC | 1º Sri Garga-Samhita





No hay comentarios:

Correo Vaishnava

Mi foto
Spain
Correo Devocional

Archivo del blog