Devoción
harekrsna
Jagadananda Das
Jagat (2003-05-26)
Hari Bhakti Vilasa: Gopala Bhatta Gosvami: 01 | 02 | 04 | 05 | 06
saptama-viläsaù
pauñpikaù
kumanäù sumanastvaà hi yäti yasya padäbjayoù |
sumano’rpaëa-mätreëa taà caitanya-prabhuà bhaje ||1||
çrémad-aìgäni tair bhaktyä samälipyänulepanaiù |
nivedyottama-puñpäëi tan-mudräà ca pradarçayet ||2||
vicitra-puñpa-pradäna-prakaraëa-likhana-sauñöhaväya nijeñöa-deva-rüpaà parmaa-guru-varaà çaraëaà yäti—kumanä iti | sumanasäà puñpäëäm arpaëa-mätreëa sumanastvam iti çleñeëa pädäbjayoù puñpavat saàsaktatayä priyatamatvam abhipretam ||1||
atha puñpäëi
närasiàhe—
puñpair araëya-sambhütais tathä nagara-sambhavaiù |
aparyuñita-niçchidraiù prokñitair jantu-varjitaiù |
ätmärämodbhavair väpi pütaiù sampüjayed dharim ||3||
tair likhitair bhaktyä prétyä abhakti-cchedena vä | tasya puñpa-nivedanasya mudräm | aparyuñitair niçchidraiç ca avidérëa-dalaiù | ätmanaù | ärämaù upavanaà tad-udbhavaiù ||2-3||
vämana-puräëe çré-prahläda-bali-saàväde—
täny eva supraçastäni kusumäni mahäsura |
yäni syur varëa-yuktäni rasa-gandha-yutäni ca ||4||
jäté çatäìgä sumanäù kundaà cäru-puöaà tathä |
väëaà ca campakäçokaà kara-véraà ca yüthikä ||5||
päribhadraà päöalä ca bakulaà giri-çäliné |
tilakaà jäsuvanajaà pétakaà tagaraà tathä ||6||
etäni supraçastäni kusumäny acyutärcane |
surabhéëi tathänyäni varjayitvä tu ketakém ||7||
çatäìgä çata-patrikä, cäru-puöaà karëikäraà, väëaà jhiëöé-bhedaù | päribhadraà palahadeti prasiddham | giri-çäliné çveta-küöajaà jäsuvanajaà javäkusumaà pétakaà piyaléti prasiddham | ketakém iti vana-ketakém ||5-7||
viñëu-dharmottare—
kuìkumasya ca puñpäëi bandhu-jévasya cäpy atha |
campakasya ca deyäni tathä bhücampakasya ca ||8||
péta-yüthika-jäny eva yäni vai népajäny api |
maïjaryaù sahakärasya tathä deyä janärdane ||9||
mallikä-kubja-kusumam atimukakam eva ca |
sarväç ca yüthikäjätyo mallikäjätya eva ca ||10||
yäç ca kubjakajäjätyaù kadamba-kusumäni ca |
ketaké päöalä-puñpaà käëva-puñpaà tathaiva ca ||11||
evam ädéni deyäni gandhavanti çubhäni ca |
kecid varëa-guëäd eva kecid gandha-guëäd atha ||12||
anuktäny api ramyäëi tathä deyäni känicit |
deçe deçe käle yäni puñpäëy anekaçaù ||13||
gandharvopapannäni täni deyäni nityaçaù ||14||
népaù kadamba-bhedaù | atimuktakaà mädhavé-latä | käëva-puñpaà kaëatuhuléti prasiddham | väsanté vasantodbhavä värñiké ca yä mallikä | tasyäù puñpam ity arthaù ||8-14||
kià ca tatraiva çré-vajra-märkaëòeya-saàväde—
madhye’nya-varëo yasya syät çuklasya kusumasya ca |
çubha-suklaà tu vijïeyaà keçava-priyam ||15||
skände—
väsanti mallikä-puñpaà tathä vai värñiké tu yä |
kusumbhaà yüthike dve ca tathä caivätimuktakam ||16||
ketakaà campakaà caiva mäña-våntakam eva ca |
purandhri-maïjaré-puñpaà cüta-puñpaà tathaiva ca ||17||
punandhriù puìgavéti prasiddhä | tasyä maïjaré puñpaà ca ||17||
bandhu-jévaka-puñpaà ca kusumaà kuìkumasya ca |
jäti-puñpäëi sarväëi kunda-puñpaà tathaiva ca ||18||
päöaläyäs tathä puñpaà nélam indévaraà tathä |
kumude çveta-rakte ca çveta-rakte tathämbuje ||19||
tatraivänyatra—
evam ädéni puñpäëi dätavyäni sadä hareù ||20||
mälaté tulasé padmaà ketaké maëi-puñpakam |
kadamba-kusumaà lakñméù kaustubhaà keçava-priyam ||21||
yathä lakñméù kaustubhaà ceti dåñöäntatvenodähåtam ||21||
kià ca—
kaëöakény api deyäni çukläni surabhéëi ca |
tathä raktäni deyäni jalajäni dvijottama ||22||
kaëöakéni kaëöaka-yuktäni ||22||
näradéye saptama-sähasre çré-bhagavan-närada-saàväde—
mälaté bakuläçoka-çephälé navamälikä |
ämraà ca tagaräkhyaà ca mallikä madhu-piëòikä ||23||
yüthikäñöapadaà kunda-kadamba-çikhi-piìgikam |
päöalä campakaà hådyaà lavaìgam atimuktakam ||24||
çephälé sehaléti prasiddhä | madhu madhuka-puñpam | piëòikä nandyävartaù | añöapadaà näga-keçaraà çikhé cükriyeti prasiddhä | piìgakaà haridrä-kusumam ||23-24||
ketakaà kuruvakaà bilvaà kahläraà väsakaà dvija |
païcaviàçati-puñpäëi lakñmé-tulya-priyäëi me ||25||
madéyä vanamälä ca puñpair ebhir mayä purä |
grathitä ca tathä tattvaiù païcaviàçatibhiù kramät ||26||
häréta-småtau ca—
tulasyau paìkaje jätyau ketakyau karavérakau |
çastäni daça-puñpäëi tathä raktotpaläni ca ||27||
atha sämänyato’khila-puñpa-mähätmyam
viñëu-dharmottare—
dänaà sumanasäà çreñöhaà tathaiva parikértitam |
alakñmyäù çamanaà mukhyaà paraà lakñmé-vivardhanam ||28||
dhanyaà yaçasyam äyuñyaà mäìgalyaà buddhi-vardhanam |
svargadaà ca tathä proktaà vahniñöoma-phala-pradam ||29||
na ratnena suvarëena na ca vittena bhüriëä |
tathä prasädam äyäti devaç cakra-gadädharaù ||30||
tatraivänyatra—
dharmärjita-dhana-krétair yaù kuryät keçavärcanam |
uddhariñyaty asandehaà sapta pürväs tathäparän ||31||
dharmeëa nyäyena arjitaà yad dhanaà, tena krétaiù kusumaiù | etena nyäyopätta-vittena puñpa-krayaëam api çastaà brähmaëäder iti bodhitam ||31||
ärämasthais tu kusumair yaù kuryät keçavärcanam |
etad eva samäpnoti nätra käryä vicäraëä ||32||
yathä kathaïcid ähåtya kusumaéh puïayan harim |
näkapåñöham aväpnoti na me’trästi vicäraëä ||33||
tathä räñörähåtaiù puñpair yaù kuryät keçavärcanam |
païcaviàçaty atétäàç ca païcaviàçaty-anägatän |
uddhared ätmano vaàçyän nätra käryä vicäraëä ||34||
nagare’pi vasan yas tu bhakiñyäçé çaàsita-vrataù |
araëyäd ähåtaiù puñpaiù patra-müla-phaläìkuraiù ||35||
yathopapannaiù satatam abhyarcayati keçavam ||36||
sarva-käma-prado devas tasya syän madhusüdanaù |
puàsas tasyäpy akämasya paraà sthänaà prakértitam |
yatra gatvä na çocanti tad viñëoù paramaà padam ||37||
tatraiva çré-vajra-märkaëòeya-saàväde—
akñamais tüpaväsänäà dhana-hénais tathä naraiù |
araëyäd ähåtaiù puñpaiù sampüjya madhusüdanam |
pürva-janmani sampräptaà räjyaà çåëu narädhipa ||38||
nåpo yayätir nahuño viçva-gandhaù karandhamaù ||
dilépo yuvanäçvaç ca çataparvä bhagérathaù ||39||
bhémaç casahadevaç ca mahäçélo mahämanuù |
devalaù kälakäkñaç ca kåtavéryo guëäkaraù ||40||
devarätaù kusumbhaç ca vinéto vikramo raghuù |
mahotsäho vétabhayo namitraù prabhäkaraù ||41||
anamitra ity ädäv a-kära-lopäbhävädikam ärñam ||41||
kapota-romä parjanyaç candrasenaù parantapaù |
bhémaseno dåòharathaù kuçanäbhaù pratardanaù ||42||
ete cänye ca bahavaù pürva-janmani keçavam |
püjayitvä kñitäv asyäà prpü räjyam akaëöakam ||43||
yakñatvam atha gändharvaà devatvaà ca tathaiva ca |
vidyädharatvaà nägatvaà ye gatä manujottamäù ||44||
bahutväc ca na te çakyä mayä vaktuà tavänagha |
tasmäd yatnaù sadä käryaù puruñaiù kusumärcane ||45||
araëya-jätaiù kusumaiù sadaiva
sa püjayitvä svayam ähåtais tu |
sarveçvaraà yat phalam äpnuvanti
räjendra tad varëayituà na çakyam ||46||
svayam ähåtya puñpäëi bhikñäçé keçavärcanam |
yaù karoti sa räjendra vaàçänäm uddharet çatam ||47||
viñëu-dharmottare—
puñpäëi tu sugandhéni manojïäni tu yaù pumän |
prayacchati håñékeçe sa bhägavata-mänavaù ||48||
närasiàhe—
tapaù-çéla-guëopete pätre vedasya pärage |
daça dattvä suvarëäni yat phalaà samaväpnuyät |
tat phalaà labhate martyo hareù kusuma-dänataù ||49||
tatraivägre—
mallikä-mälaté-jäté-ketakäçoka-campakaiù |
punnäga-näga-bakulaiù padmair utpala-jätibhiù ||50||
etair anyaiç ca kusumaiù praçastair acyutaà naraù |
arcan daça-suvarëasya pratyekaà phalam äpnuyät ||51||
evaà hi räjan narasiàha-mürteù
priyäëi puñpäëi taveritäni |
etaiç ca nityaà harim arcya bhaktyä
naro viçuddho harim eva yäti ||52||
skände—
svayam ähåtya yo dadyäd araëya-kusumäni ca |
sa räjyaà sphétam äpnoti loke nihata-kaëöakam ||53||
tatraiva çré-çivomä-saàväde—
yaiù kaiçcid iha puñpaiç ca jalajaiù sthalajair api |
sampüjya kathitair bhaktyä viñëu-loke mahéyate ||54||
kathitair vihitair ity arthaù | pürvoktair vä ||54||
viñëu-rahasye çré-märkaëòeyendradyumna-saàväde—
åtu-kälodbhavaiù puñpair yo’rcayed rukmiëé-patim |
sarvän kämän aväpnoti yän divyän yäàç ca mänuñän ||55||
atha puñpa-viçeña-mähätmyam
tathä ca närasiàhe—
puñpa-jäti-viçeñeëa bhavet puëyaà viçeñataù ||56||
kià ca—
evaà puñpa-viçeñeëa phalaà tad-adhikaà nåpa |
jïeyaà puñpäntareëäpi yathä syät tan nibodha me ||57||
evam iti droëa-puñpokti-prakäreëeti jïeyam | tat-puräëe droëa-puñpe tathaikasminn ity anantaram asya päöhät | ataù puñpäntareëeti droëa-puñpäd itareëäpéty arthaù | puñpäntarajïeneti päöhe antaraà bhedas taj-jïena ||57||
tatra droëa-puñpa-mähätmyam
närasiàha eva—
droëa-puñpe tathaikasmin mädhaväya nivedite |
dattvä daça suvarëäni yat phalaà tad aväpnuyät ||58||
jätyä mähätmyam
droëa-puñpa-sahasrebhyaù khädiraà vai viçiñyate |
çamé-puñpa-sahasrebhyo bilva-puñpaà viçiñyate ||59||
bilva-puñpa-sahasrebhyo baka-puñpäà viçiñyate |
baka-puñpa-sahasräd dhi nandyävartaà viçiñyate ||60||
nandyävarta-sahasräd dhi karavéraà viçiñyate |
karavérasya kusumät çveta-puñpam anuttamam ||61||
nandyävartaà piëòé-tagaram | karavéraà raktam agre çvetam ity ukteù ||61||
karavéra-çveta-kusumät päläçaà puñpam uttamam |
päläça-puñpa-sähasryät sevanté-puñpam uttamam ||62||
kuça-puñpa-sahasräëäà mälaté-puñpam uttamam |
vanamälä-sahasräddhi campakaà tu viçiñyate ||63||
vanamälä puñpa-viçeño mälaté-jäti-bhedaù ||63||
campakät puñpa-çatakäd açoka-puñpam uttamam |
açoka-puñpa-sähasryät sevanté-puñpam uttamam ||64||
kubja-puñpa-sahasräëäà mälaté-puñpam uttamam |
mälaté-puñpa-sähasryät tri-sandhyä-puñpam uttamam ||65||
tri-sandhyä-rakta-sähasryät tri-sandhyä-çvetakaà varam |
tri-sandhyä-çveta-sähasryät kunda-puñpaà viçiñyate ||66||
kunda-puñpa-sahasräd dhi çatapatraà viçiñyate |
çatapatra-sahasräd dhi mallikä-puñpam uttamam ||67||
mallikä-puñpa-sähasryäj jäté-puñpaà viçiñyate |
sarväsäà puñpa-jäténäà jäté-puñpam ihottamam ||68||
jäté-puñpa-sahasreëa yacchan mäläà suçobhanäm |
viñëave vidhivad bhaktyä tasya puëya-phalaà çåëu ||69||
kalpa-koöi-sahasräëi kalpa-koöi-çatäni ca |
vased viñëu-pure çrémän viñëu-tulya-paräkramaù ||70||
çeñäëäà puñpajäténäà yat phalaà vidhi-darçitam |
tat-phalasyänusäreëa viñëu-loke mahéyate ||71||
viñëu-dharmottare—
sarväsäà puñpa-jäténäà jätyaù çreñöhatamä matäù |
jäténäm api sarväsäà çuklä jätiù praçasyate ||72||
skände’pi brahma-närada-saàväde—mallikä ity ädi-çloka-trayam äste ||73||
kià ca tatraivänyatra—
jäté-puñpa-pradänena gandharvaiù saha modate |
jäté-puñpäñöakaà dattvä vahniñöoma-phalaà bhavet ||74||
jäté-puñpa-sahasreëa yatheñöäà gatim äpnuyät |
çvetadvépam aväpnoti lakña-püjä-vidhäyakaù ||75||
lakñaà jäté-puñpäëäm eva, tena püjäyäù vidhäyakaù ||75||
jäté-puñpa-kåtäà mäläà karpüra-paöa-väsitäm |
nivedya devadeväya yat phalaà präpnuyän naraù |
na tad varëayituà çakyam api varña-çatair api ||76||
karpürasya paöaù cürëa-gandhas tena väsitäm ||76||
mälatyä mähätmyam
skände çré-brahma-närada-saàväde—
varëänäà tu yathä vipras térthänäà jähnavé yathä |
suräëäà tu yathä viñëuù puñpäëäà mälaté tathä ||77||
mälatyä hi tathä devaà yo’rcayed garuòadhvajam |
janma-duùkha-jarärogair mukto’sau muktim äpnuyät ||78||
mälavatyä iti päöhe’pi mälavaty eva mälaté | muktià paramänanda-lakñaëäm ||78||
kärttike ca tasyä mähätmya-viçeñaù
tatraivänyatra—
yo’rcayen mälaté-puñpaiù kåñëaà tribhuvaneçvaram |
tenäptaà nästi sandehas tat-padaà durlabhaà hareù ||79||
mälaté-kalikä-mäläm éñad-vikasitäà hareù |
dattvä çirasi viprendra väjimedha-phalaà labhet ||80||
garuòe—
pakñéndra na çrutaà dåñöaà bhütaà vä na bhaviñyati |
mälatyä na samaà puñpaà dvädaçyä na samä tithiù ||81||
na samam ity atra na-kärasya adhunäpi nästéty arthaù ||81||
puñpeëaikena mälatyäù prétir yä keçavasya hi |
na sä kratu-sahasreëa bhavate närado’bravét ||82||
bhavate bhavati ity ädikam ärñam unneyam ||82||
yatra yatra khaga-çreñöha bhavate mälaté-vanam |
patre patre tathä tuñöo vasate tatra keçavaù ||83||
dåñövä tu mälaté-puñpaà vaiñëavena kare dhåtam |
préto bhavati daityäriù sutaà dåñövä yathä khagaù ||84||
puñpe puñpe khaga-çreñöha mälatyäù sumanohare |
akñayaà präpyate sthänaà däha-pralaya-varjitam ||85||
vallabhaà mälaté-puñpaà mädhavasya sadaiva hi |
helayä däpayet sthänaà svakéyaà garuòadhvajaù ||86||
datta-mätraà hareù puñpaà nirmälyaà bhavati kñaëät |
aho-rätraà prabhuktaà hi mälaté-kusumaà na hi ||87||
nirmälyam iti upabhuktatvenottäraëa-yogyam ity arthaù | nahi nirmälyaà bhavati | päöhäntaraà sugamam ||87||
viñëor aìgät paribhrañöaà mälaté-kusumaà khaga |
yo dhärayec ca çirasi sarva-dharma-phalaà labhet ||88||
adattvä keçave yas tu sva-mürdhnä mälatéà vahet |
sa naraù khaga-çärdüla sarva-dharma-cyuto bhavet ||89||
adattvä asamarpya ||89||
kärttike ca tasyä mähätmya-viçeñaù
tathä ca gäruòe—
suvarëa-dänaà go-dänaà bhümi-dänaà khageçvara |
vihäya kärttike mäsi mälatéà yaccha keçave ||90||
sarva-mäseñu pakñéndra mälaté keçava-priyä |
prabodhanyäà viçeñeëa açvamedhädi-däyiné ||91||
skände brahma-närada-saàväde—
mälaté-mälayä viñëuù püjito yena kärttike |
päpäkñara-kåtäà mäläà haöhät sauriù pramärjati ||92||
mäläà paìktià | saurir yamaù ||92||
pädme uttara-khaëòe kärttika-mähätmye—
mälaté-jätikä-puñpaiù svarëa-jätyä ca campakaiù |
püjito mädhavo dadyät kärttike vaiñëavaà padam ||93||
kamalasya mähätmyam
skände brahma-närada-saàväde—
çubhräçubhrair mahä-gandhaiù kusumaiù paìkajodbhavaiù |
adhokñajaà samabhyarcya naro yäti hareù padam ||94||
tatraivänyatra—
aho nañöä vinañöäs te patitäù kali-kandare |
yair närcito harir bhaktyä kamalair asitaiù sitaiù ||95||
padmenaikena deveçaà yo’rcayet kamalä-priyam |
varñäyuta-sahasrasya päpasya kurute kñayam ||96||
padmaiù padmälayä-bhartä püjitaù padma-hasta-bhåt |
dadäti vaiñëavän puträn bhaktim avyabhicariëém ||97||
apraëayenäpy arcitaù san | padma-hasta-bhåd iti yadyapi hastena padmaà bibhartéty arthaù ||96-97||
tatraiva çré-çivomä-saàväde—
padma-puñpäëi yo dadyät tasmäc chata-guëaà bhavet ||98|||
tasmäd iti prägvat | tatra pürvoktäà saurvarëa-puñpa-daçaka-phala-pradänät karavéra-puñpärpaëa-phaläd iti jïeyam ||98||
tatra varëa-viçeñeëa mähätmya-viçeñaù
tathä ca skände—
rakta-padma-pradänena rukma-mäñakado bhavet |
çataà dattvä ca dharmätmä vahniñöoma-phalaà labhet ||99||
sahasraà ca tathä dattvä sürya-loke mahéyate |
viñëu-lokam aväpnoti lakña-püjä-vidhäyakaù ||100||
svayam eva tathä lakñmér bhajate nätra saàçayaù |
rakta-padma-pradänäd dhi çvetasya dviguëaà phalam ||101||
rukma-mäñakada iti suvarëa-mäña-dana-phalaà präpnuyäd ity arthaù | çataà rakta-padmänäm | evam agre’pi svayam eva lakñmér bhajata iti säkñät sarva-sampattis tasya bhaved ity arthaù ||99-101||
taträpi kärttike viçeñaù
pädmottara-khaëòe kärttika-mähätmye—
kamalaiù kamaläkäntaù püjitaù karttike tu yaiù |
kamalä anugä teñäà janmäntara-çateñv api ||102||
evaà kamalä anugety api ||102||
skände ca çré-brahma-närada-saàväde—
kärttike närcito yais tu kamalaiù kamalekñaëaù |
janma-koöiñu viprendra na teñäà kamalä gåhe ||103||
nélotpalasya mähätmyam
viñëudharmottare—
dattvä nélotpalaà mukhyaà kusumaà kuìkumasya ca |
tulyaà phalam aväpnoti bandhu-jévasya ca dvijäù ||104||
suvarëa-daça-dänasya phalaà präpnoti mänavaù |
dattvä nélotpalaà viñëor nätra käryä vicäraëä ||105||
nélotpala-çataà dattvä vahniñöoma-phalaà labhet |
nélotpala-sahasreëa puëòarékam aväpnuyät |
lakña-püjäà naraù kåtvä räjasüya-phalaà labhet ||106||
kumudasya mähätmyam
viñëudharmottare—
rukma-mäñaka-dänasya phalaà kumudato bhavet |
kumudänäà çataà dattvä candra-loke mahéyate ||107||
sahasraà ca tathä dattvä yatheñöäà gatim äpnuyät |
açvamedham aväpnoti lakña-püjä-vidhäyakaù ||108||
raktotpala-prade viñëos tathä syäd dviguëaà phalam ||109||
kadambasya mähätmyam
skände brahma-närada-saàväde—
jäta-rüpa-nibhair viñëuà kadamba-kusumair mune |
ye’rcayanti ca govindaà na teñäà saurijaà bhayam ||110||
kadamba-kusumair hådyair ye’rcayanti janärdanam |
teñäà yamlayo naiva na jäyante kuyoniñu ||111||
kià ca—
na tathä ketaké-puñpair mälaté-kusumair na hi |
toñam äyäti deveçaù kadamba-kusumair yathä ||112||
dåñövä kadamba-puñpäëi préto bhavati mädhavaù |
kià punaù püjitas taiç ca sarva-käma-prado hariù ||113||
yathä padyälayäà präpya préto bhavati mädhavaù |
kadamba-kusumaà labdhvä tathä préëäti loka-kåt ||114||
sakåt kadamba-puñpeëa helayä harir arcitaù |
sapta janmäni deveças tasya lakñmér adürataù ||115||
kadamba-puñpa-gandhena keçavo vä suväsitaù |
janmäyutärjitas tena nihataù päpa-saïcayaù ||116||
loka-kåd api helayäpi | vä-çabdo yadi vety arthaù | kadamba-puñpasya gandha-mätreëäpi, yadi vä väsitas tathäpéty arthaù ||114-116||
äñäòhe viçeñaù
tatraiva—
ghanägame ghana-çyämaù kadamba-kusumärcitaù |
dadäti väïchitän kämän çata-janmäni sampadaù ||117||
kadamba-kusumair devaà ghana-varëaà ghanägame |
ye’rcayanti muni-çreñöha tair äptaà janmanaù phalam ||118||
sampadaç ca vibhütér dadäti | ghana-çyäma iti ghana-varëam iti ca kadamba-puñpa-bhüñaëena çobhätiçayo’bhipretaù ||118-119||
karavérasya mähätmyam
skände çré-çivomä-saàväde—
karavérair mahädevi yaù püjayati keçavam |
daça-sauvarëakaiù puñpair yat phalaà tad aväpnuyät ||119||
karavéraiù suraktaiç ca yo viñëuà sakåd arcayet |
gaväm ayuta-dänasya phalaà präpnoti mänavaù ||120||
tatraiva brahma-närada-saàväde—
ye’rcayanti surädhyakñaà karavéraiù sitäsitaiù |
caturyugäni viprendra préto bhavati keçavaù ||121||
sita-raktair mahä-puëyaiù kusumaiù karavérajaiù |
yo’cyutaà püjayed bhaktyä sa yäti garuòadhvajam ||122||
purandhri-puñpasya mähätmyam
purandhri-puñpair yaù kuryät püjäà madhuripor naraù |
tasya prasädam äyäti devaç cakra-gadädharaù ||123||
ramyäù purandhri-maïjaryo dayitäs tasya nityaçaù |
purandhri-puñpaà yo dadyäd ekam apy asya maëòale ||124||
tila-prastha-pradänasya phalaà präpnoty asaàçayam |
purandhri-maïjaré-puñpaiù sahasreëärcayed dharim ||125||
agniñöomam aväpnoti kulam uddharate tathä |
karpüra-paöa-väsena purandhrim adhiväsitäm ||126||
mahä-rajana-rakte ca tathä sütre niveçitäm |
mäläà puñpa-sahasreëa yaù prayacchati bhaktitaù ||127||
açvamedha-phalaà tasya nätra käryä vicäraëä |
çatena väjapeyasya phalam äpnoty asaàçayam |
lakña-püjäà tathä kåtvä sarva-jïänam aväpnuyät ||128||
tatheti samuccaye pakñäntare vä | mahä-rajana-raktaà sütre puñpa-sahasreëa niveçitäà grathitäà mäläà ca yaù prayacchati | çatena purandhri-puñpäëäm | evaà lakñaà ca | tena püjäm ||126-128||
agastya-puñpasya mähätmyam
skände brahma-närada-saàväde—
agastya-kusumair devaà ye’rcayanti janärdanam |
darçanät tasya devarñe narakägniù praçämyati ||129||
na tat karoti viprendra tapasä toñito hariù |
yat karoti håñékeço muni-puñpair alaìkåtaù ||130||
muni-puñpa-kåtäà mäläà ye yacchanti janärdane |
devendro’pi muni-çreñöha kampate tasya çaìkayä ||131||
kià ca tatraivänyatra—
muni-puñpa-kåtäà mäläà dåñövä kaëöhe vilambitäm |
préto bhavati daityärir daça-janmäni närada ||132||
agastya-våkña-sambhütaiù kusumair asitaiù sitaiù |
ye’rcayiñyanti deveçaà sampräptaà paramaà padam ||133||
he devarñe ! tasya darçanät teñäà darçanäd ity arthaù | kaëöhe ätmano bhaktasya vä ||129-132||
viñëu-rahasye—
agastya-sambhavaiù puñpaiù kiàçukaiù sumanoharaiù |
samabhyarcya håñékeçaà janma-duùkhäd vimucyate ||134||
kiàçukaiù paläça-puñpaiù | kià vä kiàçuka-puñpäkärair ity arthaù ||134||
tatra ca kärttike viçeñaù
skände tatraiva—
vihäya sarva-puñpäëi muni-puñpeëa keçavam |
kärttike yo’rcayed bhaktyä väjimedha-phalaà labhet ||135||
muni-puñpärcito viñëuù kärttike puruñottamaù |
dadäty abhimatän kämän çaçi-sürya-sthito yathä ||136||
yathä sürya-sthitaù çaçéti amäväsyäyäà yathä-viçeño bhavatéty arthaù | çaçéti hrasva-päöhenaika-padye yoga-viçeñaù | arthas tu sa eva | yad vä, çukla-raktägastya-puñpaiù püjitaù san çaçi-süryayoù sthita iva täbhyäm apy adhikaù puruñottamo bhavati | ataù çobhätiçayaà präpto’sau çyämasundaraù santuñöaù san abhimatän kämän dadätéty arthaù ||136||
gaväm ayuta-dänena yat phalaà präpyate mune |
muni-puñpeëa caikena kärttike tat phalaà småtam ||137||
pädme kärttika-mähätmye ca—
muni-puñpair yadi hariù püjitaù kärttike naraiù |
munénäm eva gatido jïäninäm ürdhva-retasäm ||138||
ketaké-puñpasya mähätmyam
skände tatraiva—
ketaké-puñpakeëaiva püjito garuòadhvajaù |
samäù sahasraà supréto jäyate madhusüdanaù ||139||
patrakaikeneti päöhe ekenäpi patreëety arthaù | tathäpi patra-çabdo’tra puñpa-patra-paraù | yad vä, ketaké-çabdena tat-puñpam | tasyaika-patreëa kvacic ca patraikenaiveti päöhaù ||139||
arcayitvä håñékeçaà kusumaiù ketadodbhavaiù |
puëyaà tad-bhavanaà yäti keçavasya ramälayam ||140||
kià ca—
suvarëa-ketaké-puñpaà yo dadäti janärdane |
suvarëa-dänajaà puëyaà labhate sa mahämune ||141||
suvarëavat yat ketaké-puñpam | etena çukläbhaà vanya-ketakaà vyavacchinnam ||141||
viçeñataç cäñäòhe
tatraiva—
keçavaù ketaké-puñpair mithunasthe diväkare |
yenärcitaù sakåd bhaktyä sa mukto narakärëavät ||142||
ketaké-puñpam ädäya mithunasthe diväkare |
yenärcito harir bhaktyä préto manvantaraà mune ||143||
çrävaëe mähätmya-viçeñaù
karkaräçigate sürye ketaké-patra-komalaiù |
ye’rcayiñyanti govindaà sampräpte dakñiëäyane ||144||
kåtvä päpa-sahasräëi mahä-päpa-çatäni ca |
te’pi yäsyanti viprendra yatra viñëuù çriyä saha ||145||
kärttike’pi mähätmya-viçeñaù
tatraiva—
kärttike ketaké-puñpaà dattaà yena kalau hareù |
dépa-dänaà ca devarñe tärite sva-kuläyutam ||146||
kundasya mähätmyam
skände tatraiva—
abyarcya kunda-kusumaiù keçavaà kalmañäpaham |
prayäti bhavanaà viñëor vanditaà muni-cäraëaiù ||147||
daçama-skandhe [BhP 10.30.11] –
apy eëapatny upagataù priyayeha gätrais
tanvan dåçäà sakhi sunirvåtim acyuto vaù |
käntäìga-saìga-kuca-kuìkuma-raïjitäyäù
kundasrajaù kulapater iha väti gandhaù ||148||
räsa-kréòäyäà antarhitasya çré-bhagavato’nveñaëe virahäkulänäà çré-vallavénäà vacanam—apéti nirdhäraëe praçne vä | bho eëa-patni he sakhi, vo yuñmäkaà dåçäà gätraiù çrélocanädy-avayavaiù sunirvåtià paramänandaà tanvan san priyayä çré-rädhayä sahäcyuta iha upagataù nikaöaà präptaù | tasya liìgam ähuù—känteti | kula-pateù çré-kåñëasya | evaà räsa-kréòäya çré-bhagavatä säkñäd-bhüñaëa-bhüta-kunda-mäläyä gåhétatvät | tayaiva ca bhagavad-upagama-vijïänät tat-priyatva-siddhyä mähätmya-viçeñaù saìgataù ||148||
tathä [BhP 10.35.20] --
kunda-däma-kåta-kautuka-veño
gopa-godhana-våto yamunäyäm |
nanda-sünur anaghe tava vatso
narma-daù praëayiëäà vijahära ||149||
tathä divasäntare täsäm eva çré-yaçodäà prati vacanaà—kundeti | kundasya dämnä mälayä kåtaù | kautukena paramotsähena | yad vä, kautukam utsavas tad-rüpo veço yena | evaà mähätmya-viçeñaù siddha eva ||149||
pävanté-kusumasya mähätmyam
viñëu-puräëe—
arcayitvä håñékeçaà pävanté-kusumair naraù |
håñöa-puñöa-gaëäkérëaà kärñëaà lokam aväpnuyät ||150||
pävanté kunda-bhedaù | håñöa-puñöair antar bahiù sukha-pürëaiù | gaëaiù pärñadair äkérëaà vyäptaà kärñëaà kåñëa-sambandhinaà | håñöa-puñta ity asamasta-päöhe narasya viçeñaëam | päöhäntaraà sugamam ||150||
karëikärasya mähätmyam
tatraiva –
karëikära-mayaiù puñpaiù käntaiù kanaka-suprabhaiù |
arcayitväcyutaà loke tasya loke mahéyate ||151||
daçama-skandhe [BhP 10.21.5] ca tatraiva --
barhäpéòaà naöa-vara-vapuù karëayoù karëikäraà
vibhrad-väsaù kanaka-kapiçaà vaijayantéà ca mäläm |
randhrän veëor adhara-sudhayä pürayan gopa-våndair
våndäraëyaà sva-pada-ramaëaà präviçad géta-kértiù ||152||
karëikäraà karëayor bibhrad iti—säkñät çré-bhagavad-veçe tasya varëanena mähätmya-bharaù siddha eva ||152||
rakta-çata-patrikäyä mähätmyam
skände tatraiva—
kuìkumäruëa-varëäòhyäà çata-patrikäm |
yo dadäti jagannäthe çvetadvépät paten nahi ||153||
sevanté-paläça-puñpayor mähätmyam
tatraiva—
sevanté-kusumaiù puñpaiù kiàçukaiù sumanoharaiù |
samabhyarcya håñékeçaà janma-duùkhäd vimucyate ||154||
kubjasya mähätmyam
tatraiva—
gandhäòhyair vimalair vanyaiù kusumaiù kubjakodbhavaiù |
bhaktyäbhyarcya håñékeçaà çvetadvépe vasen naraù ||155||
campakasya mähätmyam
skände tatraiva—
nélotpala-samaà dänaà campakasya janärdane ||156||
janärdane dänaà samarpaëam ||156||
tatraiva brahma-närada-saàväde—
varñä-käle tu deveçaà kusumaiç campakodbhavaiù |
ye’rcayanti narä bhaktyä saàsäre na punar gatiù ||157||
açoka-bakulayor mähätmyam
viñëu-rahasye tatraiva—
açoka-kusumai ramyair janma-çoka-bhayäpaham |
püjayitvä harià devaà yäti viñëum anäyam ||158||
anyac ca skände tatraiva—
bakuläçoka-kusume’rye’rcayanti jagat-patim |
te vasanti harer loke yävac candra-diväkarau ||159||
päöalasya mähätmyam
tatraiva—
ye’rcayet päöalä-puñpaiù sarva-päpa-haraà harim |
sa puëyätmä paraà sthänaà vaiñëavaà vrajate dhruvam ||160||
yaù punaù päöalä-puñpair vasante garuòadhvajam |
arcayet parayä bhaktyä mukti-bhägé bhaved dhi saù ||161||
tilakasya mähätmyam
viñëu-rahasye—
tilakasyojjvalaiù puñpaiù sampüjya madhusüdanam |
dhüta-päpmä nirätaìkaù kåñëasyänucaro bhavet ||162||
nirätaìkaù saàsärädi-bhaya-rahitaù ||162||
javäyä mähätmyam
viñëu-rahasye—
samujjvalair javä-puñpair abhyarcya jala-çäyinam |
supuëyäà gatim äpnoti véta-bhér véta-matsaraù ||163||
javäpuñpaiù pumän bhaktyä sampüjya puruñottamam |
uttamäà gatim äpnoti prasanne garuòadhvaje ||164||
samujjvalaiù çuklaiù | tat-püjayaiva prasanne sati | dvitéyänto vä päöhaù | puruñottamam iti viçeñaëam ||163-164||
aöarüñakasya mähätmyam
skände tatraiva—
aöarüñaka-puñpair yaù püjayet jagatäà patim |
sa puëyavän naro yäti viñëos tat paramäà gatim ||165||
kusumbhasya mähätmyam
tatraiva—
kusumbha-kusumair hådyair ye’rcayanti janärdanam |
teñäà mamälaye väsaù prasädäc cakrapäëitaù ||166||
mama brahmaëaù ||166||
mallikäyä mähätmyam
skände tatraiva—
mallikä-puñpa-jäténäà yüthikäyäs tathaiva ca |
tathä kubjaka-jäténäà phalasyärdhaà prakértitam ||167||
phalasya pürva-muktasya nélotpalärpaëa-phalasya | tatra tathaiva krama-päöhät ||167||
tatraiva çré-brahma-närada-saàväde—
sugandhair mallaikä-puñpair arcayitväcyutaà naraù |
sarva-päpa-vinirmukto viñëu-loke mahéyate ||168||
mallikä-kusumair devaà vasante garuòa-dhvajam |
yo’rcayet parayä bhaktyä dahet päpaà tridhärjitam ||169||
tridheti | mahä-pätakädi-bhedena käyikädi-bhedena vä ||169||
kumbhé-puñpasya mähätmyam
skände tatraiva—
kumbhé-puñpaà tu devarñe yaù prayacchej janärdane |
suvarëa-pala-mätraà tu puñpe puñpe bhaven mune ||170||
gokarëädénäà mähätmyam
viñëu-rahasye—
gokarëa-näga-karëäbhyäà tathä villätakena ca |
arcayitväcyutaà devaà devänäm adhipo bhavet ||171||
aïjalé-botaké-puñpaiù kuñmäëòa-timirodbhavaiù |
alaìkåtvä naraù kåñëaà kåtärtho hari-loka-bhäk ||172||
näga-karëaù hastikarëeti prasiddhaù | aïjalé çyäma-puñpaà | botaké botakavo iti prasiddhä | timirä triàtayeti prasiddhä ||171-172||
dürvädi-puñpäëäà mähätmyam
skände tatraiva—
gåha-dürväbhavaiù puñpais tathä käça-kuçodbhavaiù |
bhüdharaà samalaìkåtya viñëu-loke vrajen naraù ||173||
viñëu-rahasye ca—
çara-dürvämayaiù puñpais tathä käça-kuçodbhavaiù |
bhuvaneçam alaìkåtya viñëu-loke vrajen naraù ||174|| iti |
varëa-bhedena puñpäëäà phala-bhedaç ca darçitaù |
tathä teñäà ca sarveñäà mäläyä mahimädhikaù ||175||
çvetaiù puñpaiù samabhyarcya naro mokñam aväpnuyät ||176||
tathä ca skände viñëudharmottare ca—
kämän aväpnuyäl loke pétair devaà samarcayan |
çatrüëäm abhicäreñu tathä kåñëaiù prapüjayet ||177||
viñëu-rahasye ca—
svarëa-lakñädhikaà puñpaà mälä koöi-guëädhikä |
dattä bhavati kåñëäya narair bhakti-samanvitaiù ||178|| iti |
mallikäà tu divärätryor naktaà sampäka-yüthike |
nandyävartaà cärdha-rätre mälatéà prätar eva hi ||179||
itaräëi ca puñpäëi divä bhagavate’rpayet |
evaà kecic ca manyante püjä-vidhi bakaà tathä ||180||
kià ca—
praharaà tiñöhate jäté karavéram aharniçam |
jalajaà sapta-räträëi ñaë-mäsaà tu bakaà tathä ||181|| iti |
avacayottare käle jïeyam etad vicakñaëaiù ||182||
atha puñpa-maëòapädi
puñpäëäà maëòapaà chatraà vitänaà vaiñëavottamaù |
dolädikaà ca nirmäya çré-kåñëäya samarpayet ||183||
atha puñpa-maëòapädi-mähätmyam
viñëu-dharmottare—
kåñëa-veçmani yaù kuryät surüpaà puñpa-maëòapam |
sa puñpaka-vimänais tu koöibhiù kréòate divi ||184||
surüpaà sundaram ||184||
tatraiva skände ca—
kåtvä puñpa-gåhaà viñëoù puñpair vä tad-vitänakam |
phalena yogam äyäti räjasüyäçvamedhayoù ||185||
tatraiva skände ca—
keçavopari yaù kuryäc chatraà vä puñpa-maëòapam |
puñpais tan-maïcakaà väpi tasya puëyaà vadämy aham ||186||
maïcakaà paryaìkam ||186||
präptaiçvaryo mahäbhägaiù kréòä-rati-samanvitaiù |
nityaà tu modate svarge sa naro nätra saàçayaù ||187||
viçeñataù kärttike
skände çré-brahma-närada-saàväde—
mälaté-mälayä yena kärttike puñpa-maëòapam |
keçavasya gåhe cakre na mayä viditaà phalam ||188||
atha suvarëa-puñpädi-mähätmyam
svarëa-ratnädi-puñpaiç ca bhagavantaà samarcayet |
na ca nirmälyatäà yänti täni tan muhur arpayet ||189||
tat tasmät ||189||
tathä coktaà devyä—
na nirmälyaà hema-puñpam arpayed arpitaà sadä ||190||
viñëu-dharmottare skände ca—
kåtrimäëy anulepäni gandhenäti-sugandhinä |
dhüpena paöaväsena candanädy-anulepanaiù ||191||
svarëädi-puñpäëäm arpaëa-prakäraà likhati—kåtrimäëi iti | kåtrimäëi suvarëa-puñpädéni dhüpena paöa-väsena ca sugandhi-dravya-cürëena viçiñöäni ||191||
atha svarëa-puñpädi-mähätmyam
skände—
svarëa-puñpärcito yasya gåhe tiñöhati keçavaù |
tasyaiva päda-rajasä çudhyati kñiti-maëòalam ||192||
suvarëa-puñpair abhyarcya räjasüya-phalaà labhet |
ratnair devam athäbhyarcya räjä bhavati bhütale ||193||
svarëa-puñpair arcitaù abhiñiktaù | evaà puñpa-präcuryam uktam | päöhäntaraà sugamam | tasyaivety aträyaà bhävaù | yasya päda-rajo-mätreëa jagat pavitraà syät tasya svargädi-phaläntaraà kiyan mätram ? çré-çré-bhagavat-pärñada-vara eväsäv iti ||192|| ratnaiù ratnamaya-puñpaiù ||193||
tatraiva çré-çivomä-saàväde—
puñpajätiñu sarväsu sauvarëaà puñpam uttamam ||194|| iti |
evam uktair anuktaiç ca çobhäòhyair vä sugandhibhiù |
sampüjyo bhagavän puñpair na niñiddhais tu duùkhadaiù ||195||
anuktaiù çästrokta-vyatiriktaiù | yadi ca täni çobhävanti sugandhéni vä bhavanti | tadä taiç ca sampüjya ity arthaù | çästreëa niñiddhais tu na sampüjya | yato duùkhadaiù ||195||
atha niñiddhäni puñpäëi
tatra sämänyato viñëu-dharmottare—
çmaçäna-caitya-drumajaà bhümau väpi nipätitam |
kalikä ca na dätavyä devadevasya cakriëaù ||196||
caitya-drumo näma baddha-vedika-talaù püjyo våkñaù ||196||
çuklänya-varëa-kusumaà na deyaà ca tathä bhavet |
sugandhi çuklaà deyaà syäj jätaà kaëöakino drumät ||197||
dattvä kaëöaki-sad-bhütam anuktaà paribhüyate |
anukta-rakta-kusumäd asaubhägyam aväpnuyät ||198||
anuktaà pürvoktäditarat ||198||
ugra-gandhi tathä dattvä nityam udvegam äpnuyät |
agandhi dattvä väpnoti hy açubhaà paramaà naraù ||199||
tatraiva tåtéya-khaëòe—
ugra-gandhény agandhéni kusumäni na däpayet |
anyäyatana-jätäni kaëöakéni tathaiva ca ||200||
raktäni yäni dharmajïäç caitya-våkñodbhaväni ca |
yäni çmaçäna-jätäni tathä cäkälajäni ca |
dänaà vivarjayed yatnät puñpäëäm apy agandhinäm ||201||
dharmajïä iti päöhe he dharmajïä iti tatratyänäà sambodhanam ||201||
näradéye räkñasé-çapathe—
pärakyärämajätaiç ca kusumair arcayet surän |
tena päpena lipyeyaà yady etad anåtaà vade ||202||
jïäna-mäläyäm—
kalikäbhis tathä nejyaà vinä campakajaiù çubhaiù |
çuñkair na püjayed viñëuà patraiù puñpaiù phalair api ||203|| iti |
jäti-yüthyos tathä mallé-nava-mälikayor api |
kalikäbhir harer bhaktaiù saurabhyät kaiçcid iñyate ||204||
aträpavädaù
viñëu-rahasye—
na çuñkaiù püjayed viñëuà kusumair na mahé-gataiù |
näviçérëa-dalaiù kliñöair na caiväçu-vikäçitaiù ||205||
äçu-vikäçitaiù baläd vikäçitaiù ||205||
pädme—
kéöa-koñopa-biddhäni çérëa-paryuñitäni ca |
varjayed ürëanäbhena väsitaà yadi çobhanam ||206||
kéöasya koña-rüpäväsena apaviddhäni düñitäni puñpäëi çérëäni paryuñitäni ca | yadyapi çobhanam uttamam | apaviträëi ced gandhavanty api puñpäëi varjayet || 206||
gandhavanty apaviträëi ugra-gandhéni varjayet ||207||
gandha-hénam api grähyaà pavitraà yat kuçädikam ||208||
vaihäyasa-païcarätre—
catuñpatha-çiväväsa-çmaçänävani-madhyataù |
sugandhi-phala-puñpäëi näda-détärcane hareù ||209||
catuñpathäder avanir bhümis tan-madhyän na gåhëéyät ||209||
skände çré-brahma-närada-saàväde—
na viçérëa-dalaiù çliñöair näçubhair nävikäçibhiù |
püti-gandhy-ugra-gandhéni amla-gandhäni varjayet ||210||
viçérëa-dalädibhiù puñpair na püjä käryeti çeñaù | çliñöaiù anyo’nya-saàlagnaiù ||210||
kéöa-koñopabiddhäni çérëa-paryuñitäni ca |
bhagna-patraà ca na grähyaà kåmi-duñöaà na cäharet ||211||
varjayed ürëanäbhena väsitaà yadi çobhanam |
sthalasthaà noddharet puñpaà chedayej jalajaà na tu |
yäni spåñöäni cäspåçyair lokäyuktaiç ca varjayet ||212||
noddharet mülato notpäöayet | loke ayuktair nindyaiç ca spåñöäni puñpäëi varjayet ||212||
aträpavädaù
jïäna-mäläyäm—
na paryuñita-doño’sti jalajotpala-campake |
tulasy-agastya-bakule bilve gaìgä-jale tathä ||213||
viñëu-dharmottare ca—
na gåhe karavérasthaiù kusumair arcayed dharim |
patitair mukulair mlänaiù çväsair vä jantu-düñitaiù |
äghätair aìga-saàspåñöair düñitaiç caiva närcayet ||214||
gåhe yaù karavéraù çveta-puñpo rakta-puñpaç ca | tat-sthais tadéyair ity arthaù | ata evoktaà värähe—bandhüka-karavére ca na gåhe ropayet kvacit iti | çväsair jantubhir vädüñitair ity arthaù | aìgena svéya-hasta-vyatiriktena gätreëa saàspåñöaiù düñitaiç ca ninditaih ||214||
atha viçeñato niñiddhäni
viñëu-dharmottare tåtéya-käëòe ca—
krakarasya ca puñpäëi tathä dustürakasya ca |
kåñëaà ca küöajaà cärkaà naiva deyaà janärdane ||215||
krakarasya karavérasya ||215||
kià cänyatra—
närkaà nomattakaà jhiëöià tathaiva giri-karëikäm |
na kaëöakärikä-puñpam acyutäya nivedayet ||216||
küöajaà çälmalé-puñpaà çiréñaà ca janärdane |
niveditaà bhayaà cograà niùsattvaà ca prayacchati ||217||
niùsattvam iti päöhe niùsattvatäm ity arthaù ||217||
skände tatraiva—
ye’rcayanti trilokeçam arka-puñpair janärdanam |
tebhyaù kruddho bhayaà duùkhaà
krodhaà viñëuù prayacchati ||218||
unmattakena ye müòhäù püjayanti trivikramam |
unmädaà däruëaà tebhyo dadäti garuòadhvajaù ||219||
käïcanävayavaiù puñpair ye’rcayanty asura-dviñam |
däridryaà duùkha-bahulaà teñäà viñëuù prayacchati ||220||
giri-karëikayä viñëuà ye’rcayanty abudhä naräù |
teñäà kula-kñayaà ghoraà kurute madhusüdanaù ||221|| iti |
atha puñpa-grahaëa-kälädi
madhyähne snänam äcarya samähåtaiù |
naiva sampüjayed viñëuà yan niñiddhäni täny api ||222||
api-çabdaù pürva-niñiddhäpekñayä samuccaye | täni madhyähna-snänäntaram ähåtäni kusumäni ||222||
tathä ca skände tatraiva—
snänaà kåtvä tu yat kiàcit puñpaà gåhëanti vai naräù |
devatäs tan na gåhëanti pitaraù khalu vai dvija |
åñayas tan na gåhëanti bhasmébhavati käñöhavat ||223|| iti |
khalv iti samuccaye | pitaraç ca na gåhëanti | bhasmébhavati viphalaà syäd ity arthaù ||223||
kusumänäm aläbhe tu cauryädänaà na duñyati |
devatärthaà tu kusumam asteyaà manur abravét ||224||
dharmärjita-dhana-krétair [ùBV 7.34] ity ädi-viñëudharmottarädi-vacanair nyäyopärjitäni kusumäni deva-püjäyäà vihitäni | tatra dhanädy-abhäve kià kartavyam ? tatra likhati—kusumänäm iti | cauryeëa ädänaà grahaëaà asteyam iti cauryeëänétam api coritaà na bhavati | ata evoktaà viñëudharmottare—yathä kathaàcid ähåtya kusumair arcayed dharim iti ||224||
tathä kaurme çré-vyäsa-gétäyäm—
puñpe çäkodake käñöhe tathä müle phale tåëe |
adattädänam asteyaà manuù präha prajäpatiù ||225||
gåhétavyäni puñpäëi devärcana-vidhau dvijäù |
naikasmäd eva niyatam ananujïäpya kevalam ||226|| iti |
adattasyäpy ädänam ||225|| kià ca tatraiva viçeñam äha—grahétavyänéti | evaà bhagavad-artham eva çäkädénäm ädänam aduñöam iti jïeyam | svärthe tu doña eva |
tåëaà käñöhaà phalaà puñpaà prakäçaà vai hared budhaù |
dharmärthaà kevalaà vipro hy anyathä patito bhavet || iti |
ataeva tatraiva—
tåëaà vä yadi vä çäkaà mülaà vä jalam eva vä |
parasyäpaharan jantur narakaà pratipadyate || iti ||226||
vihiteñu niñiddhänäà vihitäläbhato matam |
kusumänäm upädänaà niñiddhänäà na karhicit ||227||
vihita-pratiñiddhais tu nihitäläbhato’rcayet ||228||
nanu viñëudharmottare tåtéya-khaëòe anyäyatana-jätäni puñpäëi niñiddhäni | skändädau ca kaëöakyädéni vihitäni santi, tathä vämana-puräëädau bandhüka-javä-puñpayor niñedhaù çrüyate | te cätra viñëudharmottarädau vihite eva ity evam ädi-virodhe kathaà vyavahartavyam ? tatra likhati—vihiteñv iti | çästrair vihiteñu kusumeñu madhye niñiddhänäà kusumänäm upädänaà grahaëaà vihitänäm aläbhato hetoù aläbhe vä sati mataà budhaiù | vihitänäà läbhe sati ca täni niñiddhäni, na grähyäëy eva | yäni ca kevalaà sarvatra niñiddhäny eva | teñäà kadäcid apy upädänaà na matam ity arthaù ||227-228||
niñiddha-puñpa-saìgraha-çlokau
kliñöaà paryuñitaà ca bhümi-patitaà chidraà ca kéöänvitaà
yat keçopahataà ca gandha-rahitaà yac cogra-gandhänvitam |
haste yad vidhåtaà praëäma-samaye yad väma-haste kåtaà
yac cäntar-jaladhau tam arcana-vidhau puñpaà ca tad varjayet ||229||
bhaìktvä yad viöapädikaà kñitiruhaà cotpäöya yac cähåtaà
yac cäkramya samähåtaà tad akhilaà puñpaà bhavaty äsuram |
cauryäkåñöam anukti-duñöam açuci-spåñöaà yad aprokñitaà
yac cäghrätam adho’mbare vinihitaà krétaà ca tad varjayet ||230||
paträëi cäpayed ürvädy-aìkurän api bhaktitaù |
kintu çré-tulasé-patraà sarvatraiva viçeñataù ||231||
atha paträëi
viñëudharmottare—
puñpäbhävena yo dadyäd atra dürväìkurän api |
so’pi puëyam aväpnoti puñpa-dänasya vai dvijäù ||232||
puñpäbhäve hi deyäni paträëy api janärdane |
paträbhäve payo deyaà tena puëyam aväpnuyät ||233||
nivedya bhaktyä madhusüdanäya
druma-cchadaà väpy atha sat-prasünam |
dürväìkuraà vä salilaà dvijendräù
präpnoti tat-tan-manasä yathecchati ||234||
drumasya chadaà patram | prasünaà puñpam ||234||
tatraiva tåtéya-käëòe—
bhåìga-räjasya bilvasya baka-puñpasya ca dvijäù |
jabämra-béja-püräëäà paträëi vinivedayet ||235||
eteñäm api caikasya patra-dänaà mahä-phalam |
paträëi sa-sugandhéni pallaväni mådüni ca |
tena puëyam aväpnoti puñpa-däna-samudbhavam ||236||
teñäà madhye ekasya kasyacit pallaväni ca nivedayed iti pürveëänvayaù ||236||
närasiàhe—
paträëy api supuëyäni hari-préti-karäëi ca |
pravakñyämi nåpa-çreñöha çåëuñva gadato mama |
apämärgaà tu prathamà bhåìga-räjaà tataù param ||237||
paraà çreñöham ||237||
tatas tamäla-patraà ca tataç ca çami-patrakam |
dürvä-patraà tataù çreñöhaà tato’pi kuça-patrakam ||238||
tasmäd ämalakaà çreñöhaà tato bilvasya patrakam |
bilva-paträd api hares tulasé-patram uttamam ||239||
eteñäà ca yathä-labdhaiù patrair yaç cärcayed dharim |
sarva-päpa-vinirmukto viñëu-loke mahéyate ||240||
vämane—
bilva-patraà samé-patraà bhåìgarajasya ca |
tamälämalaké-patraà çastaà keçava-püjane ||241||
teñäà na santi puñpäëi praçastäny arcane vibhoù |
pallaväny api teñäà syuù çastäny arcä-vidhau hareù ||242||
ägneye—
ketaké-puñpa-patraà ca bhågaräjasya patrakam |
tulasé käla-tulasé sadyas tuñöi-karaà hareù ||243||
bilva-patraà çamé-patraà patraà bhåìgarajasya ca |
tamäla-patrasya hareù sadyas tuñöi-karaà bhavet ||244||
ketakyäù puñpasya patram | bhåìgaräja-bhåìgarajayor aväntara-bhedo jïeyaù ||243-4||
skände çré-brahma-närada-saàväde—
çamé-patraiç ca yo devaà püjayaty asura-dviñam |
yama-märgo mahä-ghoro nistérëas tena närada ||245||
kumbhé-patreëa devarñe ye’rcayanti janärdanam |
koöi-janmärjitaà päpaà dahate garuòa-dhvajaù ||246||
sakåd abhyarcya govindaà bilva-patreëa mänavaù |
harir dadyät phalaà tasmai sarva-yajïaiù sudurlabham ||247||
bilva-patreëa ye devaà kärttike kali-vardhana |
püjayanti mahä-bhaktyä muktis teñäà mayoditä ||248||
märukaà ketaké-patraà tathä damanakaà mune |
datta-mätraà hareù prétià karoti çata-värñikém ||249||
damanaikena deveçaà sampräpte madhu-mädhave |
go-sahasrasya tu mune sampüjya labhate phalam ||250||
deveçam arcayantv iti çeñaù | päöhäntaraà sugamam ||250||
dürväìkuraà harer yas tu püjä-käle prayacchati |
püjä-phalaà çata-guëaà samyag äpnoti mänavaù ||251||
maïjaréà sahakärasya keçave yadi närada |
ye yacchanti mahä-bhägäs te koöi-phala-bhäginaù ||252||
kià ca—
çaktyä dürväìkuraiù pumbhiù püjito madhusüdanaù |
dadäti hi phalaà nünaà yajïa-dänädi-durlabham ||253||
tatraiva çré-çivomä-saàväde—
bilva-patrair akhaëòaiç ca sakåd devaà prapüjya vai |
sarva-päpa-vinirmuko mama loke sa tiñöhati ||254||
viñëu-rahasye ca—
sakåd abhyarcya govindaà bilva-patreëa mänavaù |
mukti-bhägé nirätaìkaù knasyänucaro bhavet ||255||
viñëu-dharme ca—
maruko damanaç caiva sadyas tuñöikaro hareù ||256||
kià ca—
puñpaà vä yadi vä patraà phalaà neñöam adhomukham |
duùkhadaà tat samäkhyätaà yathotpannaà tathärpaëam ||257||
tathä jïäna-mäläyäm—
puñpaà vä yadi vä patraà phalaà neñöam adhomukham |
duùkhadaà tat samäkhyätaà yathotpannaà tathärpaëam ||258||
atha tulasy-arpaëa-nityatä
pädme—
tulasé na yeñäà hari-püjanärthaà
sampadyate mädhava-puñya-väsare |
dhig yauvanaà jévanam artha-santatià
teñäà sukhaà neha ca dåçyate pare ||259||
çré-tulasé-patraà sarvatraiva viçeñato’rpayed iti likhitam | tatra tulasy-arpaëasya nityatäm ädau likhati | tulaséty ädinä | ärñatväc chando-bhaìgaù soòhavyaù | evam agre’pi | mädhavaù vaiçäkha-mäsaù çré-kåñëo vä | tasya puëya-väsaraù akñaya-tåtéyädiù | ekädaçy-ädir vä | tasminn api | pare ca para-loke sukhaà nirvåtir na dåçyate çästravidbhiù kaiçcid vä | yad vä, teñäm iti taiù ||259||
gäruòe çré-bhagavad-uktau—
tulaséà präpya yo nityaà na karoti mamärcanam |
tasyähaà pratigåhëämi na püjäà çatavärñikém ||260||
präpya änéya ity arthaù ||260||
båhan-näradéye ca yajïadhvajäkhyänänte—
yad gåhe nästi tulasé çälagräma-çilärcane |
çmaçäna-sadåçaà vidyät tad-gåhaà çubha-varjitam ||261||
ata evoktam—
tulaséà vinä yä kriyate na püjä
snänaà na tad yat tulaséà vinä kåtam |
bhuktaà na tad yat tulaséà vinä kåtaà
pétaà na tad yat tulaséà vinä kåtam ||262||
väyu-puräëe—
tulasé-rahitäà püjäà na gåhëäti sadä hariù |
käñöhaà vä sparçayet tatra no cet tan nämato yajet ||263||
tulasé-dalam ädäya yo’nyaà devaà prapüjayet |
brahmahä sa hi goghnaç ca sa eva guru-talpagaù ||264||
ata evoktaà gäruòe naivedya-prasaìge—
tulasé-dala-saàmiçraà harer yacchec ca tat sadä ||265|| iti |
bhagavad-durlabhäyäs tu tulasyä mahimädbhutaù |
sarva-çästreñu vikhyätaù saàkñepeëeha likhyate ||266||
adbhutaù anirvacanéyaù | ato vistareëa likhitum açakya iti bhävaù ||266||
atha tulasé-mähätmyam
tatra svataù paramottamatä
skände—
sarvauñadhi-rasanaiva purä hy amåta-manthane |
sarva-sattvopakäräya viñëunä tulasé kåtä ||267||
ata eva—
na vipra-sadåçaà pätraà na dänaà surabhé-samam |
na ca gaìgä-samaà térthaà na patraà tulasé-samam ||268||
na vipra-sadåçam ity ädi trayaà dåñöäntatve sädhya-sannidhau siddha-nirdeço dåñöänta iti nyäyät | evam agre’py ühyam ||268||
ata eva ca viñëu-rahasye—
abhinna-paträà haritäà hådya-maïjari-saàyutäm |
kñérodärëava-sambhütäà tulaséà däpayed dhareù ||269||
çré-bhagavad-durlabhatä
näradéye—
tävad garjanti puñpäëi mälaty-ädéni bhüsura |
yävan na präpyate puëyä tulasé kåñëa-vallabhä ||270||
viñëu-rahasye—
kåñëä väpy athaväkåñëä tulasé kåñëa-vallabhä |
sitä väpy athavä kåñëä dvädaçé vallabhä hareù ||271||
tävad garjanti ratnäni kaustubhädény aharniçam |
yävan na präpyate kåñëä tulasé-patra-maïjaré ||272||
garjanti garvaà vahantéty arthaù | akåñëä kåñëetarä harid-varëety arthaù | kåñëeti—tasyäà préti-viçeñät parama-snigdhatvena çyämatä-präpter vä ||270-272||
agastya-saàhitäyäm—
pürvam ugra-tapaù kåtvä varaà vavre manasviné |
tulasé sarva-puñpebhyaù patrebhyo vallabhä tataù ||273||
pädme vaiçäkha-mähätmye çré-yama-brähmaëa-saàväde—
sarväsäà patra-jäténäà tulasé keçava-priyä ||274||
kià ca—
sarvathä sarva-käleñu tulasé viñëu-vallabhä ||275||
tatraivottara-khaëòe kärttika-mähätmye çré-näradoktau—
tulasé-dala-püjäyä mayä vaktuà na çakyate |
atyanta-vallabhä sä hi çälagrämäbhidhe harau ||276||
çälagrämäbhidhe çré-çälagräma-çilä-saàjïake | çré-våndä-bhaktyaiva | tad-rüpeëävatérëatvät tad-äkhyäyikä tatraiva vistérëästi ||276||
pätivratyena våndäsau harim ärädhya karmaëä |
pürva-janmany asau lebhe kåñëa-saàyogam uttamam ||277||
tatraiva çré-våndopäkhyänänte—
satyaà préti-karaà väkyaà kopas tasyäs tu tämasaù |
bhäva-dvayaà harau jätaà yat tad varëa-dvayaà hy abhüt |
çyämäpi tulasé viñëoù priyä gauré viçeñataù ||278||
dvärakä-mähätmye ca çré-märkaëòeyendradyumna-saàväde—
yathä lakñméù priyä viñëos tulasé ca tato’dhikä ||279||
skände—
yoginäà viratau väïchä käminäà ca yathä ratau |
puñpeñv api ca sarveñu tulasyäà ca tathä hareù ||280||
nirasya mälaté-puñpaà muktvä puñpaà saroruham |
gåhëäti tulaséà çuñkäm api paryuñitäà hariù ||281||
ata eva caturtha-skandhe [BhP 4.8.55] çré-dhruvaà prati çré-näradopadeçe—
salilaiù çucibhir mälyair vanyair müla-phalädibhiù |
çastäìkuräàçukaiç cärcet tulasyä priyayä prabhum ||282||
vanyaiù çastair aìkurair dürväìkurädibhir anyair balkalädibhiù | priyayeti—prabhor arcane tasyä ävaçyakatvam | kià vä sarva-nairapekñyeëa tayaiva tat-santoñaëam abhipretam ||282||
räsa-kréòäyäà ca daçama-skandhe [BhP 10.30.7] çré-gopénäà bhagavad-anveñaëe—
kaccit tulasi kalyäëi govinda-caraëa-priye |
saha tväli-kulair bibhrad dåñöas te 'ti-priyo ïcyutaù ||283||
ali-kulaiù saha tvä tväà bibhrat dadhänaù ||283||
ata eva skände—
yat phalaà sarva-puñpeñu sarva-patreñu närada |
tulasé-dala-mätreëa präpyate keçavärcane ||284||
tat präpyate ||284||
pädme vaiçäkha-mähätmye [5.98.6] tatraiva—
tyaktvä tu mälaté-puñpaà muktvä ca saraséruham |
gåhétvä tulasé-patraà bhaktyä mädhavam arcayet |
tasya puëya-phalaà vaktum alaà çeño'pi no bhavet ||285||
alaà samartho na syät ||285||
tatraiva çré-mägha-mähätmye devahüti-vikuëòala-saàväde—
maëi-käïcana-puñpäëi tathä muktä-mayäni ca |
tulasé-patra-dänasya kaläà närhanti ñoòaçém ||286||
muktä-mayäni ca puñpäëi | tulasé-patrasya çré-kåñëäya kasmaicid vänyasmai yad dänaà tasya ||286||
agastya-saàhitäyäà—
nélotpala-sahasreëa trisandhyaà yo’rcayed dharim |
phalaà varña-çatenäpi tadéyaà naiva labhyate ||287||
tenäpi varña-çatenäpi | tadéyaà tulasé-sambandhi tat-prakaraëät | phalaà naiva labhyate ||287||
vidvat sarveñu puñpeñu paìkajaà çreñöham ucyate |
tat puñpeñv api tan-mälyaà koöi-koöi-guëaà bhavet ||288||
viñëoù çirasi vinyastam ekaà çré-tulasé-dalam |
ananta-phaladaà vidvan mantroccäraëa-pürvakam ||289||
kià ca—
varëäçrametaräëäà ca püjäyäç caiva sädhanam |
apekñitärthadaà nänyat jagaty asti tapodhana ||290||
ata eva näradéye [2.38.26]—
varjyaà paryuñitaà toyaà varjyaà paryuñitaà dalam |
na varjyaà tulasé-patram na varjyaà jähnavé-jalam ||291||
paryuñitam api tulasé-patraà na varjyam | etena çuñkaà paryuñitaà yadéti skändoktyä çré-tulasé-patra-cürëam api samarpitam | evaà vaiñëavänäà tac-cürëa-saìgrahaù sa-müla eva jïeyaù ||291||
atha çré-bhagavad-arpaëena päpa-häritvam
pädme—
çrémat-tulasyärcayate sakåd dharià
patraiù sugandhair vimalair akhaëòitaiù |
yas tasya päpaà paöa-saàsthitaà prabhur
nirékñayitvä måjate svayaà yamaù ||292||
evaà sväbhävikaà çré-tulasyä mähätmyaà likhitvädhunä çrémac-caraëäbja-viñayaka-samarpaëa-mähätmyaà likhan taträdäv akhila-päpäpahäritvaà vilikhati—çrémad ity ädinä | prabhuù päpänäà niyantäpi nirékñya märjayatéti märjanasya samyaktväya nirékñaëaà | kià vä guhyatväd itas tato’valokanam iti jïeyam ||292||
skände—
tulasé-dala-lakñeëa yo’rcayed dvärakä-priyam |
janmäyuta-sahasräëäà päpasya kurute kñayam ||293||
brähme—
liìgam abhyarcitaà dåñövä pratimäà keçavasya ca |
tulasé-patra-nikarair mucyate brahma-hatyayä ||294||
tulasé-patra-nikarair abhyarcitäm ||294||
nityam abhyarcayed yo vai tulasyä harim éçvaram |
mahäpäpäni naçyanti kià punaç copapätakam ||295||
anyatra ca—
guhyäni yäni päpäni anäkhyeyäni mänavaiù |
näçayet täni tulasé dattä mädhava-mürdhani ||296||
harer guhaà yadä yas tu tulasé-dala-vipruñaiù |
trisandhyaà prokñayed bhaktyä mahä-päpaiù pramucyate ||297||
tulasé-dalasya vipruñair jala-bindubhiù ||297||
ata eva skände avanté-khaëòe—
kià kariñyati saàruñöo yamo’pi saha kiìkaraiù |
tulasé-dalena deveçaù püjito yena duùkhahä ||298||
agastya-saàhitäyäà ca—
na tasya naraka-kleço yo’rcayet tulasé-dalaiù |
päpiñöho väpy apäpiñöhaù satyaà satyaà na saàçayaù ||299||
atha vairi-näçakatvam
purä krauïca-vadhärthäya komalais tulasé-dalaiù |
arcayitvä håñékeçaà sväminä nihato ripuù ||300||
kvacic ca tulasé-dala-komalair iti päöhaù | arthas tathaiva | sväminä kärttikeyena ||300||
sarva-sampat-pradatvam
agastya-saàhitäyäà ca—
mälyäni tanvate lakñméà kusumäntaritäny api |
tulasyäù svayam änéya nirmitäni tapodhana ||301||
kusumair antaritäni | madhye madhye’nya-puñpair grathitänéty arthaù | tulasyä mälyäni samarpitäni santi | lakñméà sampadaà tanvate vistärayantéti jïeyam | patraà puñpaà phalaà caiva çré-tulasyä samarpitam iti tat-saàhitäyäà nirantara-pürva-çlokaiù samarpaëasya prakåtatvät | yad vä, bhagavad-arthaà nirmitäny api lakñméà tanvate | astu tävat samarpaëädi ||301||
parama-puëya-janakatvam
skände—
kåñëa-mürdhani vinyastä tulasé-patra-maïjaré |
suvarëa-koöi-puëyänäà phalaà yacchaty ato’dhikam ||302||
tértha-yäträdibhir aho käla-kñepeëa kià janäù |
ye’rcayanti harer bimbaà tulasé-dala-komalaiù ||303||
bimbaà çré-mürtim ||303||
agastya-saàhitäyäà ca—
puñpäntarair antaritaà nirmitaà tulasé-dalaiù |
mälyaà malayajäliptaà dadyät çré-räma-mürdhani ||304||
kià tasya bahubhir yajïaiù sampürëa-vara-dakñiëaiù |
kià tértha-sevayä dänair ugreëa tapasäpi vä ||305||
väcaà niyamya cätmänaà mano viñëau nidhäya ca |
yo’rcayet tulasé-mälyair yajïa-koöi-phalaà bhavet ||306||
bhavändha-küpa-magnänäm etad uddhära-käraëam ||307||
ätmänaà ca dehaà niyamya ||306|| etat tulasé-mälyair viñëv-arcanam ||307||
gäruòe—
yasyärämodbhavaiù patrais tulasé-sambhavair hariù |
püjyate khaga-çärdüla tridaçaà puëyam äpnuyän ||308||
tridaçaà puëyam iti | sa äräma-kartä trayodaçaà puëya-bhägaà präpnuyät | püjakas tu dvädaça bhägän ity arthaù ||308||
anyatra ca—
tulasé-dala-mälyena viñëu-püjäà karoti yaù |
patre patre’çvamedhänäà daçänäà labhate phalam ||309||
ata eva viñëu-rahasye skände ca—
gåhétvä tulasé-patraà bhaktyä viñëuà samarcayet |
arcitaà tena sakalaà sad eväsura-mänuñam ||310||
sa-deväsura-mänuñaà jagad iti çeñaù | yad vä, sakalaà viçvam ||310||
kià ca käçé-khaëòe—
çälagräma-çilä yena püjitä tulasé-dalaiù |
sa-pärijäta-mäläbhiù püjyate sura-sadmani ||311||
sarvärtha-sädhakatvam
skände—
samaïjaré-dalair yuktaà tulasé-sambhavaiù kñitau |
kurvanti püjanaà viñëos te kåtärthäù kalau naräù ||312||
agastya-saàhitäyäà—
patraà puñpaà phalaà caiva çré-tulasyäù samarpitam |
rämäya mukti-märgasya dyotakaà sarva-siddhim ||313||
sarva-siddhidaà sarvärtha-siddha-däyakam ||313||
mukti-pradatvam
pädme devahüti-vikuëòala-saàväde—
tulasé-maïjarébhir yaù kuryäd dhari-harärcanam |
na sa garbha-gåhaà yäti mukti-bhägé bhaven naraù ||314||
garbha-rüpaà gåham ||314||
gäruòe—
tävad bhramati saàsäre vimüòhaù kali-vartmani |
yävan närädhayed devaà tulasébhiù prayatnataù ||315||
tatraiva bhagavad-uktau—
tulasé-patram ädäya yaù karoti mamärcanam |
na punar yonim äyäti mukti-bhägé bhaven naraù ||316||
kalir vartma yasya tasmin | präyaù päpa-mayatvät saàsärasya ||315-316||
agastya-saàhitäyäà—
tulasé-patram ädäya yo’rcayed rämam anvaham |
sa yäti çäçvataà brahma punar ävåtti-durlabham ||317||
punar-ävåtti-durlabham iti apunar-ävåttikam ity arthaù ||317||
püjäyogyaiù phalaiù patraiù püpair vä yo’rcayed dharim |
sa mätur garbha-väsädi duùkhaà naiva labhet kvacit ||318||
vaikuëöha-loka-präpakatvam
pädme tatraiva—
äropya tulaséà vaiçya sampüjya tad-dalair harim |
vasanti modamänäs te yatra devaç caturbhujaù ||319||
tatraivänyatra—
tulasé kåñëa-gauräbhä tayäbhyarcya janärdanam |
naro yäti tanuà tyaktvä vaiñëavéà çäçvaté gatim ||320||
gatià gamyaà sthänam ity arthaù ||320||
viñëu-rahasye—
kåñëaà kåñëa-tulasyä hi yo bhaktyä püjayen naraù |
sa yäti bhuvanaà çubhraà yatra viñëuù çriyä saha ||321||
çubhraà nirmalam ||321||
båhan-näradéye çré-yama-bhägératha-saàväde—
yo’rcayed dhari-pädäbjaà tulasé-komala-cchadaiù |
na tasya punar ävåttir brahma-lokät kadäcana ||322||
brahma sac-cid-änandam | tat-svarüpa-lokät vaikuëöhät | tathä ca tåtéya-skandhe—brahma-lokaù sanätanaù iti |
gäruòe—
kåñëärcanärthaà bhikñüëäà yacchanti tulasé-dalam |
anyeñäm api bhaktänäà yänti tat paramaà padam ||323||
ata eva hari-bhakti-sudhodaye vaiñëavaà vipraà prati yamadütänäm uktau—
sukåté duñkåté väpi tulasyä yo’rcayed dharim |
tasyänte hi vayaà neçä viñëudütaiù sa néyate ||324||
ata evoktaà skände—
yo’bhyasyet paramätmänaà tyakta-sarvaiñaëo muniù |
tulasyä yo’rcayed viñëuà jagataù sammatäv ubhau ||325||
tyaktäù sarvä eñaëäù puträdi-spåhä-trayaà yena saù | eñaëäs tisraç ca çrutyoktäù—putraiñaëäç ca vittaiñanäç ca lokaiñaëäç ca iti ||325||
çré-bhagavat-préëanatvam
brähme—
tulasé-dala-gandhena mälaté-kusumena ca |
kapiläkñéra-dänena sadyas tuñyati keçavaù ||326||
pädme kärttika-mähätmye våndopäkhyänänte—
ity evaà vallabhä viñëoù pürva-janman athädhunä |
préyate püjito hy asyä dalair daitya-baläntakaù ||327||
skände—
suvarëa-maëi-puñpais tu préto bhavati näcyutaù |
tulasé-dala-bhägena yathä préyeta keçavaù ||328||
ata eva tatraiva brahma-närada-saàväde—
patraà puñpaà phalaà toyaà tulasé-gandha-väsitam |
phalaà lakña-guëaà proktaà keçaväya niveditam ||329||
tulasé-gandha-miçraà tu yat kiàcit kurute hareù |
kalpa-koöi-sahasräëi préto bhavati keçavaù ||330||
kià ca, dvärakä-mähätmye märkaëòeyendradyumna-saàväde—
yaù punas tulasé-patraiù komalair maïjaré-yutaiù |
püjayet sütra-baddhais tu kåñëaà devaki-nandanam ||331||
yä gatir yoga-yuktänäà yä gatir yajïa-çélinäm |
yä gatir däna-çélänäà yä gatis tértha-sevinäm ||332||
yä gatir mätå-bhaktänäà dvädaçé-vedha-varjinäm |
kurvatäà jägaraà viñëor nåtyatäà gäyatäà phalam ||333||
vaiñëavänäà tu bhaktänäà yat phalaà veda-vädinäm |
paöhatäà vaiñëavaà çästraà vaiñëavebhyaç ca yacchatäm |
phalam etan mahépäla labhate nätra saàçayaù ||334||
kärttikädau phala-viçeñaù
tatra kärttike gäruòe—
gaväm ayuta-dänena yat phalaà labhate khaga |
tulasé-patrakaikena tat phalaà kärttike småtam ||335||
skände çré-brahma-närada-saàväde—
tulasé-dala-lakñeëa kärttike yo’rcayed dharim |
patre patre muni-çreñöha mauktikaà labhate phalam ||336||
mauktikaà phalaà mokñam | mukteù phalaà bhaktià vä ||336||
tatraivägre—
tulasé-daläni puëyäni ye yacchanti janärdana |
kärttikaà sakalaà vatsa päpaà janmäyutaà dahet ||337||
iñövä kratu-çataiù puëyair dattvä ratnäny anekaçaù |
tulasé-dalena tat puëyaà kärttike keçavärcanät ||338||
teñäà päpaà dahet naçyati | yo yacchatéti vä päöhaù | tataç ca sa evätmano’nyasyäpi päpaà dahet | puëyair uttamair açvamedhädibhir ity arthaù | yat präpyate tat puëyaà syät ||337-338||
kià ca—
yaù punas tulaséà päpya kärttikaà sakalaà mune |
arcayed deva-deveçaà sa yäti paramäà gatim ||339||
pädme kärttika-mähätmye—
maïjarébhiù sapaträbhir mäläbhiç cäpi keçavaù |
tulasyäù kärttike préto dadäti padam avyayam ||340||
atha mäghe
skände tatraiva—
snätvä mahä-nadé-toye komalais tulasé-dalaiù |
yo’rcayen mädhavaà mäghe kulänäà tärayec chatam ||341||
sukomalair dalair yas tu maïjarébhir janärdanam |
arcayen mägha-mäse tu kratünäà labhate phalam ||342||
atha cäturmäsye
skände—
sampüjya tulasé-bhaktyä ghana-çyämaà janärdanam |
caturo värñikän mäsän açvamedhäyutaà labhet ||343||
tulasyä bhaktir mälädi-racanä, tathä ||343||
atha vaiçäkhe
pädme vaiçäkha-mähätmye çré-yama-brähmaëa-saàväde [5.98.9-10]
tulasé gaura-kåñëäkhyä tayäbhyarcya madhudviñam |
viçeñeëa tu vaiçäkhe naro näräyaëo bhavet ||344||
mädhavaà sakalaà mäsaà tulasyä yo'rcayen naraù |
trisandhyaà madhuhantäraà nästi tasya punar-bhavaù ||345||
näräyaëa iva bhavet | tat-särüpya-präptyä | punarbhavo janma-lakñaëaù saàsäro nästi | nitya-vaikuëöha-väsät ||344-345||
atha tulasé-grahaëa-vidhiù
väyu-puräëe—
asnätvä tulaséà chittvä ya püjäà kurute naraù |
so’parädhé bhavet satyaà tat sarvaà niñphalaà bhavet ||346||
taträdau mantraù |
skände—
tulasyämåta-janmäsi sadä tvaà keçava-priye |
keçavärthaà vicinvämi varadä bhava çobhane ||347||
vicitväméty ärñaà vicinomi ||347||
tvad-aìga-sambhavaiù patraiù püjayämi yathä harim |
tathä kuru paviträìgi kalau mala-vinäçini ||348||
garuòe ca—
mokñaikaheto dharaëé-praçaste
viñëoù samas tasya guroù priyeti |
ärädhanärthaà vara-maïjarékaà
lunämi patraà tulasi kñamasva ||349||
ity uktvä tulaséà natvä citvä dakñiëa-päëinä |
paträëy ekaikaço nyasyet sat-pätre maïjarir api ||350||
ekaikaço dakñiëa-hastena citvä tathaiva sat-pätre uttama-bhäjane arpayen nidadhyät ||350||
tan-mähätmyaà ca
skände—
mantreëänena yaù kuryäd gåhétvä tulasé-dalam |
püjanaà väsudevasya lakña-koöi-phalaà labhet ||351||
kià ca—
çälagräma-çilärcärthaà pratyahaà tulasé-kñitau |
tulaséà ye vicinvanti dhanyäs te kara-pallavä ||352|| iti |
kñitäv iti | påthivyäm eva | çré-tulasyäù sattvät | ataù kñitir api dhanyeti bhävaù ||352||
saìkränty-ädau niñiddho’pi tulasy-avacayaù småtau |
paraà çré-viñëu-bhaktes tu dvädaçyäm eva neñyate ||353||
saìkräntau pakñayor ante dvädaçyäà ravi-väsare | tulaséà ye vicinvanti ity ädi-vacanaiù småti-çästre niñiddho’pi paraà kevalaà dvädaçyäm eva tulasyä avacayo neñyate ||353||
atha tulasy-avacayana-niñedha-kälaù
viñëu-dharmottare—
na chindyät tulaséà viprä dvädaçyäà vaiñëavaù kvacit ||354||
gäruòe—
bhänu-väraà vinä dürvä tulaséà dvädaçéà vinä |
jévitasyävinäçäya na vicinvéta dharma-vit ||355||
jévitasyävinäçäyeti | anyathä äyuùkñayaù syäd ity arthaù ||355||
pädme ca çré-kåñëa-satyä-saàvädéya-kärttika-mähätmye—
dvädaçyäà tulasé-patraà dhätré-patraà ca kärttike |
lunäti sa naro gacchen nirayänati-garhitän ||356||
evaà dvädaçyäm eva niñedhäd amävasyädäv api tad-avacayo vihita iti jïeyam ||356||
ata evoktam—
devärthe tulasé-cchedo homärthe samidhäà tathä |
indu-kñaye na duñyeta garvärthe tu tåëasya ca ||357||
tad eväbhivyaïjayait—devärtha iti | samäsäntaù-praviñöenäpi chedena sahägre’py anvayaù ||357||
evaà kåtvä mahä-püjäm aìgopäìgädikaà prabhoù |
kramäd yathä-sampradäyaà tat-tat-sthäneñu püjayet ||358||
aìgäni çré-mürtau mantra-varëädi-nyäsa-sthänäni upäìgäni veëv-ädi-cihna-catuñkam | ädi-çabdena çré-mürti-nyasta-mantra-padäkñaräëi ävaraëäni ca | teñäà teñäà varëädénäà sthäneñu krameëa gandhädibhiù püjayet ||358||
athäìgopäìga-püjä
mantra-varëa-padäny ädau tat-tan-nyäsa-padeñu ca |
veëuà ca mäläà çrévatsaà kaustubhaà ca yathäspadam ||359||
tad eva vivicya darçayati—mantreti | tasya tasya nyäsa-sthäneñu yathäspadaà yathä-sthänam | ayam arthaù—pürvaà çré-mürtau yasminn aìge yan nyastam asti | tasmin tad eva krameëa püjayed iti | prayogaù—çré-mastake oà hréà namaù | laläöe oà kléà namaù ity ädi | çré-netra-dvaye kecid api püjäà kurvanti | oà hréà namaù ity ädiù | atra sarvatra nija-sampradäya-vyavahära evänusartavyaù | ata eva likhitaà—yathä-sampradäyam iti | veëv-ädéàç ca çré-mukhädau pürvavat püjayet | prayogaù—çré-mukha-veëave namaù ity ädiù ||359||
tataç ca müla-mantreëa kñiptvä puñpäïjali-trayam |
prärthyänujïäà bhagavato’rcayed ävåtti-devatä ||360||
ävåttiù ävaraëaà | tad-rüpä devatäù ||360||
täç ca pratyekam ävähya snänädi parikalpya ca |
püjayed gandha-puñpäbhyäà yathä-sthänaà yathä-kramam ||361||
tä ävaraëa-devatäù | täsäm eva snänädikaà parikalpya sampädya täù püjayet ||361||
athävaraëa-püjä
karëikäyäà catur-dikñu dyotamänän prabhoù sakhän |
vasudämaà sudämaà ca dämaà ca kiìkiëéà yajet ||362||
tad eva vivicya darçayati—karëikäyäm ity ädinä ürdvhayor ity antena | caturdikñu çré-bhagavataù pürvädi-dik-catuñöaye | prayogaù—oà vasudämäya namaù ity ädi ||362||
iti prathamävaraëam |
tad-bahiç cägni-koëädau keçareñv ägga-devatäù |
hådayädi-yutäù püjyäù sva-sva-varëädi-çobhitäù ||363||
agnikoëädäv iti koëa-catuñöaye prathamäìga-devatä-catuñöayam | antyäç ca caturdikñv eveti jïeyam | hådayädi-mantraiù hådayäya namaù | çirase svähä ity ädibhir yuktäù | prayogaù—hréà hådayäya namaù | namaù çirase svähä namaù ity ädiù | tad-varëädikaà coktaà krama-dépikäyäà [4.30]—
muktendu-känta-kuvalaya-
hari-néla-hutäça-sabhäù pramadäù |
abhaya-vara-sphurita-karäù
prasanna-mukhyo’ìgadevatäù smaryäù || iti |
asyärthaù çukla-néla-rakta-varëäù stré-rüpäù abhaya-varakaräù pradhäna-devatä-svarüpä dhyeyä ity arthaù ||363||
iti dvitéyävaraëam |
tato bahiç ca pürvädi-dig-daleñv añöasu prabhoù |
mahiñé rukmiëé satyabhämä nägnajité kramät ||364||
sunandä mitravindä ca sampüjyätha sulakñaëä |
jämbavaté suçélä ca tat-tad-dravyädi-bhüñitä ||365||
mahiñéëäà dhyänaà likhati—tat tad iti | tena tena kamalädinä dravyeëa | ädi-çabdäd rüpa-bhüñaëädinä ca bhüñitäù | tac coktaà tatraiva [4.33]—
tapanéya-marakatäbhäù susita-
viciträmbarä dviças tv etäù |
påthu-kuca-bharälasäìgyä vividha-
maëi-prakara-vilasitäbharaëäù || iti |
asyärthaù—dviçaù yugmaçaù | krameëa käïcana-marakatavad-varëä ratna-pürita-sat-pätra-lakñita-väma-karä iti ||365||
iti tåtéyävaraëam |
pürvädy-añöa-dalägreñu vasudevaà ca devakém |
çré-nandaà çré-yaçodäà ca balabhadraà subhadrikäm ||366||
gopän gopéç ca tad-bhäva-trapayä dürataù sthitäù |
vicitra-rüpa-veçädi-çobhamänän imän yajet ||367||
pürvaà pürva-dik-sthitam | tad-ädiñu añöasu dalägreñu vasudevädén añöau yajet püjayed iti dväbhyäm anvayaù | kramäd ity agre likhitatvät sarvatraiva sambandhanéyam | tatra gopa-gopénäà bahutve’pi gaëatväbhipräyeëa dvitvaà jïeyam | nanu bhagavataù priyatamänäà bhagavaténäà çré-gopénäà caturthävaraëe püjanaà nopayujyate | bhagavaty antäntika eva täsäm avasthity-upapatteù | tatra likhati—tad-bhäveti | tena tena anirväcanéyena parama-gopyena vä bhävena prema-viçeñeëa yä trapä, tayä dürataù sthitäù | atyanta-sannikarñeëa nija-bhävasya prakäçe sati sabhä-madhye kulavaténäà täsäà parama-lajjotpattyä çré-yaçodädi-saìgopekñayä ca taträvasthänaà yuktam eveti bhävaù | etad api sakäma-püjä-viñayakam evety ämikam agre vyaktaà bhävi | iti imän vasudevädén pumän striyety eka-çeñatvam | rüpädikaà ca teñäà dhyänärthaà tatraivoktam [4.35-39] |
jïäna-mudräbhaya-karau pitarau péta-päëòurau |
divya-mälyämbarälepa-bhüñaëe mätarau punaù ||
dhärayantyau ca varadaà päyasäpürëa-pätrakam |
aruëäçyämale hära-maëi-kuëòala-maëòite ||
balaù çaìkhendu-dhavalo musalaà läìgalaà dadhat |
hälälolo néla-väsä helävän eka-kuëòalaù ||
kaläya-çyämalä bhadrä subhadrä bhadra-bhüñaëä |
varäbhaya-yutä péta-vasanä rüòha-yauvanä ||
veëu-véëä-vetra-yañöi-çaìkha-çåìgädi-päëayaù |
gopä gopyaç ca vividha-prabhåtätta-karämbujäù |
mandärädéàç ca tad-bähye püjayet kalpa-pädapän || iti |
eñäm ayam arthaù—pitarau vasudeva-nandau | mätarau çré-devaké-yaçode | hälä mädhvé | helä lélä | präbhåtam upäyanam iti ||366-367|||
iti caturthävaraëam |
tad-bahiç caturasänta-pürvädyäçä-catuñöaye |
santänaà pärijätaà ca kalpa-drumam athärcayet ||368||
haricandanam apy evaà divya-våkñän abhéñöadän |
karëikäyäà ca sampüjya mandäraà deva-påñöhataù ||369||
karëikäyäm devasya bhagavataù påñöhe mandäraà ca | ca-çabdät divya-våkñam abhéñöadam ädau sampüjya paçcät tebhyo väsudevädibhyo bahiç caturasräbhyantare pürvädi dik-catuñöaye santänädén krameëärcayet | evaà likhita-prakäreëa abhéñöa-däyakän divya-våkñän païcärcayet ||369||
iti païcamävaraëam |
tad bahiç cäñöa-dik-pälän sva-sva-dikñv eva püjayet |
tat-tad-béjädhipatyästra-vähana-svajanänvitän ||370||
dikpälän indrädén añöa | sva-sva-dikñu indrädénäà nija-nijäsu caturasrasya pürvädy-añöa-dikñu | tasya tasya indrädeù béjäni béjäkñaräëi ädhipatyäni devädipatitvädéni | asträëi vajrädény äyudhäni | vähanäni airävatädéni | svajanäù särathyädi-pariväräs tair anvitän ||370||
tat-tad-varëän divya-veçänanaà taà ca tathärcayet |
niråty-ambu-payor madhye brahmäëaà cendra-rudrayoù ||371||
dhyänärthaà teñäà varëädikaà likhati—tat tad iti pädenaikena | sa prasiddhaù kapiçädi-varëo yeñäà, tän | divyaù vicitra-maëi-gaëa-kiraëa-prasphuraëädi-mayo veçaù bhüñaëaà yeñäà tän | adhunä adha-ürdhva-dig-dvaya-pälayoù püjäsanniveçaà likhati anantam iti | tathä tenaiva prakäreëeti—béjädinä varëädinä cänvitam ity arthaù | anantaà niråteù ambupasya varuëasya ca madhye arcayet | brahmäëaà ca indra-rudrayor madhye tathaivärcayet | tatra béjäkñaräëi—läà väà mäà kñäà räà yäà säà häà hréà äà iti | |371||
iti ñañöhävaraëam |
tato bahiç cäñöa-dikñu mauli-sthänätma-lakñaëän |
bhagavat-pärñadäàs tatra varëäyudha-vibhüñaëän ||372||
vajraà çaktià ca daëòaà ca khaòga-päçäìkuçän kramät |
yajed gadäà triçülaà cakräbje tv adha-ürdhvayoù ||373||
mauli-sthäni ätmana ätmano lakñaëäni äyudha-cihnäni yeñäà vajrädénäà | tän yajed iti—dväbhyäm anvayaù teñäà tädåça-mürtimattvädau hetuù—bhagavat-pärñadän iti | tän eva vivicya likhati—vajram iti | añöa-dikñu vajrädén añöa | cakraà padmaà ceti dve adha-ürdhve ca kramäd yajet | varëädikaà caiñäà tatraivoktam |
arcyä bahir nija-sulakñita-maula-yuktäù
sva-sväyudha-bhaya-samudyata-päëi-padmaù || [Kd 4.43]
kanaka-rajata-toyadäbhra-campä-
ruëahima-néla-javä-praväla-bhäsaù kramataù || [Kd 4.44] iti |
tan-mähätmyaà ca
viñëu-dharmottare—
çaìkhaà cakraà gadäà padma tomaraà muñalaà halam |
anyad väpi hareù çastraà småtvä päpät pramucyate ||374||
anyat vajrädikaà småtväpi, kià punaù püjayitvä ity arthaù ||374||
iti saptamävaraëam |
sarvänanda-pradaà hy etat saptävaraëa-püjanam |
açakto’ìgendra-vajrädyam ävåti-trayam arcayet ||375||
açaktaù saptamävaraëa-püjane asamarthaç cet | aìgendra-vajra-yuktam ävaraëa-trayaà püjayet | etad api pürvavat sakäma-japädbhipräyeëaiva ||375||
édåk caikäntibhir jïeyaà tat-tat-kämavatäà matam |
anyathä gokule kåñëa-deve tat-tad-asmabhavät ||376||
nanu çré-bhägavatädy-ukty-anusäreëa tathätraiva pürva-likhita-dhyänänusäreëa ca çré-våndävane gopa-gopy-ädi-parivåtasya çré-gopäla-devasyävaraëa-püjäyäà kathaà çré-rukmiëy-ädyäù çré-vasudevädayaç ca saìgaccheran, ekänti-matena parama-virodhäpatteù ? satyam | ayaà cävaraëa-püjä-vidhiù käma-paräëäà çatru-jayädi-käma-siddhy-abhipräyeëaiveti likhati--édåk ceti | etal-likhita-prakärakam ävaraëa-püjanaà tat-tat-kämavatäà jayadaà pradhane’bhayadaà vipine ity ägamokta-vividha-käma-paräëäm eva mataà sammatam iti ekäntibhir jïeyam | anyathä tat-tat-käma-vyatirekeëa çré-bhagavati çré-kåñëe taträpi gokule te te rukmiëy-ädayo na sambhavantéty arthaù ||376||
ekäntibhis tu rädhädyä yathä-dhyänaà prabhoù priyäù |
prathamävaraëe püjyäù käle kåñëäntikaà gatäù ||377||
nanu tarhi ekäntibhiù katham ävaraëa-püjä käryä ? tatra likhati—ekäntibhir iti caturbhiù | yathädhyayanaà pürvaà likhati dhyänänusäreëa krama-dépikäyäà bhagavad-dhyänänantaram eva gopénäà dhyänokteù | gopé-gopa-paçünäà bahiù smaret ity ädinä | yac ca tatra gobhir mukhämbuja-viléna-vilocanäbhiù ity ädi-çloka-ñaökena gavädibhyo gopebhya gopa-bälakebhyaç ca paçcäd bhagavad-dhyäne gopyo nirdiñöä iti tac ca bähya-krameëohyam | anyathä pürväpara-virodhäpatter iti dik | käla iti sadä lajjayä präyo dürato vartamänä api püjotsava-samayaà präpya kåñëasyäntikaà präptäù | ata eva prathamävaraëe püjyäù | evaà käma-paräëäà tat-tat-püjä-vidhir apy anumata ity ühyam | püjyä iti sarvatränuvartata eva | vibhakty-ädi-vyatyayena yathä-sambhavaà sambandhanéyam ||377||
tato gopa-kumäräç ca tad-vayasyäs tato bahiù |
nando yaçodä-rohiëyau gopä gopyaç ca tat-samäù ||378||
tasya çré-kåñëasya vayasyä gopa-kumäräù | tat-samäù çré-nanda-yaçodäbhyäà saha samäna-vayaskä ity arthaù | tatra nanda-samäù gopäù | yaçodä-samä gopyaù iti ||378||
tataç ca vatsä gävaç ca våñäraëya-mågädayaù |
tato brahmädayo deväù präptä néräjanotsave ||379||
rämaù kadäcit kåñëasya kadäcin mätur antike |
çré-näradaç ca parito bhraman harña-bharäkulaù ||380||
kadäcit kåñëasyäntike püjyaù | mätuù rohiëyäù ||380||
evaà yad-dhyäna-püjädäv ekäntibhyaù prarocate |
kåñëäya rocate’tyantaà tad eva ca satäà matam ||381||
nanv evaà tantroktädi-krameëa svacchanda-püjä-vidhir ayaà çästra-paräëäà satäà sammataù kathaà syät ? tatra likhati—evam iti | dhyäna-püjädau viñaye yad ekantibhyaù prakarñeëa rocate tad eva bhagavate’tyantaà rocate | ataù satäà tad eva sammatam ity arthaù ||381||
tathä ca tåtéya-skandhe [BhP 3.24.31] çré-kardama-stutau—
täny eva te 'bhirüpäëi rüpäëi bhagavaàs tava |
yäni yäni ca rocante sva-janänäm arüpiëaù ||382||
[BhP 3.9.11]
yad-yad-dhiyä ta urugäya vibhävayanti
tat-tad-vapuù praëayase sad-anugrahäya ||383||
tad eva pramäëayati—täny eveti | çré-kapila-devaà prati çré-kardamasya vacanam idam—he bhagavan ! tava rüpäëi avatäräù caturbhujatva-dvibhujatvädy-äkärä vä çukla-kåñëädi-varëä vä saundaryäëi vä, svajanänäm ekänta-bhaktänäà tebhyo yäni yäni rocane, täny eva te tava abhirüpäëi yogyänéty arthaù | parama-bhakta-vätsalya-bharät | yad vä, sammatänéty arthaù | yad vä, täny eva rüpäëi te tubhyaà rocante | tataù abhirüpäëi täny eva parama-manoharäëi | anyat samänam | arüpiëa iti—ädye pakñe na vidyate rüpé avatäré yasmät tasya paramävatäriëa ity arthaù | dvitéya-tåtéya-pakña-dvaye a-käro viñëus tad-rüpiëaù | ataç caturbhujatva-çyäma-varëatvädim ata ity arthaù | caturthe na vidyate rüpé saundaryavän anyo yasmät | tasya sahaja-parama-saundaryavata ity arthaù | tathä bhütasyäpi tava, ataù çuklädi-varëa-viçiñöasyäsya çré-kapilävatärasya mahyaà rocanäd evaà tvayävatérëam iti çré-kardamäbhipräyaù | yad vä, rüpyate dåçyate säkñät kriyate bhagavän yais täni rüpäëi çravaëädéni navadhäbhakty-aìgäni yäni yädåçäni | arüpiëaù rüpaù nirüpaëaà tadvän rüpé | tad-vyatiriktasya anirvacanéya-mähätmyasya ity arthaù | paraà pürvavad eva, ato mama gåha-tyägädinä agre çravaëädi-bhakty-eka-niñöhatva-bubhüñä tubhyaà rocate eveti tad-abhipräyo jïeyaù | evam ekäntibhyo yad rocate | tad eva bhagavate rocate iti siddham ||382-383||
tato’ñöa-nämabhiù kåñëaà puñpäïjalibhir arcayet |
kuryät tair eva vä püjäm açakto’khiladaiù prabhoù ||384||
tatas tad-ävaraëa-püjänantaram | añöabhir näma-mantraiù kåñëaà puñpäïjalibhiù püjayet | çré-kåñëäya puñpäïjalià dadyäd ity arthaù | tathä ca krama-dépikäyäm [4.46] ävaraëa-püjänantaram —
ity arcayitvä jala-gandha-puñpaiù
kåñëäñöakenäpy atha kåñëa-püjäm |
kuryäd budha iti |
asyärthaù—iti pürvokta-prakäreëävaraëäni jalädibhiù püjayitvä | athänantaraà puñpa-püjäà puñpaiù kåñëa-püjäà kuryäd ity arthaù |kåñëa-püjäm iti kvacit päöhaù tathäpi sa evärthaù | jala-gandha-puñpair ity asya pürveëaiva sambandhät | ato bhinnopakramäyärtha-çabda-prayoga iti | atra ca kecin manyante—pratyekaà nämaikaù puñpäïjalir ity evam añöa-nämabhir añöa-puñpäïjalén dadyäd iti | kecic ca sarvänte trén puñpäïjalén iti | tatra ca yathä-sampradäyaà vyavahäraù | adhunä pürva-likhita-tat-tad-bhagavat-püjä-vidhävaty antäsamarthaà pratipakñäntaraà likhati—kuryäd iti | açaktaç cet tarhi prabhoù çré-kåñëasya püjäà kuryät | taiù nämäñöaka-deya-puñpäïjaibhir eva | yad vä, tair añöa-nämabhiù tat-kértanair evety arthaù | tävan-mätreëaiväçeña-püjä-phalaà saàsidhyed eveti likhati—akhiladair iti tathä ca krama-dépikäyäm [4.49]
ebhir eväthavä püjä kartavyä kaàsa-vairiëaù |
saàsära-sägarottértyai sarva-kämäptaye budhaiù || iti |
kecic ca manyante—atyantäsamartho hy ävaraëa-püjä-parivartena tair eva püjayet | ävaraëa-püjä-prasaìgoktatväd iti | tathä kaàsa-vairiëaù püjä kartavyety uktatväd ebhir eveti nirdhäräc ca paramäçaktasya tair eva sarvä püjä sampadyetety avagamyate iti dik ||384||
çré-kåñëo väsudevaç ca tathä näräyaëaù småtaù |
devaké-nandanaç caiva yadu-çreñöhas tathaiva ca ||385||
värñëeyaç cäsuräkränta-bhära-häré tathä paraù |
dharma-saàsthäpakaç ceti caturthantari namo-yutaù ||386||
täni nämäny eva likhati—çré-kåñëa iti dväbhyäm | nama iti çabdena yutaiù tair nämabhiù püjäà kuryät iti pürveëaivänvayaù | evaà çré-kåñëävatära-sambandhi-nämnäm agre lekhyena mähätmya-viçeñeëäçeñä püjä svataù sampadyate eveti bhävaù | prayogaù—çré-kåñëäya namaù ity ädi ||385-386||
iti çré-gopäla-bhaööa-vilikhite çré-bhagavad-bhakti-viläse
pauñpiko näma saptamo viläsaù |
No hay comentarios:
Publicar un comentario