domingo, 17 de enero de 2010

Gayatri-vyakhya - Jiva Gosvamin

Fotos
Devoción
harekrsna

Aprakrita dasa

Advaita Acarya

Jagadananda Das

Gayatri-vyakhya

Jiva Gosvamin

Description

The source verses were taken from chapter 216 of the Agni Purana. Jiva has written a brief commentary on it.

This file has been proofread and corrected by Robert Gafrik. 2003-10-30

gäyatré-vyäkhyä

(agni-puräëäntargatä, 216 adhyäye)

gäyaty ukthäni çästräëi bhargaà präëäàs tathaiva ca |

tataù småteyaà gäyatré sävitré yata eva ca |

prakäçiné sä savitur väg-rüpatvät sarasvaté ||1||

çré-çré-jéva-gosvämi-kåtä vivåtiù—

çré-rädhä-ramaëo jayati |

sanätana-samo yasya jyäyän çrémän sanätanaù |

çré-vallabho’nujaù so’sau çré-rüpo jéva-sad-gatiù ||

athägneya-sthä gäyatré-vyäkhyä vivriyate | ukthäni praëavätmaka-manträn | çästräëi sarvän api vedän | bhargaà vakñyamäëaà viñëu-rüpaà tejaù | präëän sarva-jéva-hetün tad-vibhütéàç ca | yato yasmäd gäyati prakäçayati tato gäyatré småtä | yasmäd eva ca trayémayasya savituù prakäçiné prädurbhävayitré tasmät såjet savitäram iti sävitré ca | väg-rüpatvät sarasvaté ca sä ||1||

taj-jyotiù paraà brahma bhargas tejo yataù småtam |

bhargaù syäd bhräjata iti bahulaà chandaséritam ||2||

atho geyeñu mukhyatväd bhargam eva vivåëoti—taj-jyotir iti | yo’yaà bhargaù sa eva tat prasiddhaà paraà brahma | yato bharga eva tejaù småtaù sva-prakäça-jyoté-rüpatayä nirdiñöaù | kayä niruktyä tasya bhargasya tejastvaà taträha—bhargaù syäd bhräjata iti | kathaà sidhyati ? taträha—bahulaà chandaséti | bhagavatä päëininä éritaà sütritam ity arthaù ||2||

vareëyaà sarva-tejobhyaù çreñöhaà vai paramaà padam ||3||

atha tasya mantroktaà vareëyatvaà sädhayati—vareëyam ity ardhena | sa ca bhargo vareëyaà yat paramaà padaà sarvasyäthäçraya-rüpaà vastu | vareëyaà näma kià vastu ? taträha sarva-tejobhyaù çreñöhaà yat tad evety arthaù | sarveñäà tejasäà prakäçänäà prakäçakatvena sva-prakäça-rüpam iti bhävaù ||3||

svargäpavarga-kämair vä varaëéyaà sadaiva hi ||4||

evaà bhargasya vareëya-padena rüòhyä çreñöhatvaà darçayitvä yoga-våttyä sarva-prärthanéyatvaà darçayati svarga ity ardhena—spañöam ||4||

våëoter varaëärthatväj jägrat-svapna-vivarjitam ||5-6||

tatra tad-artha-sampädaka-dhätv-artham api hetutvena nirdiçati våëoter varaëärthatväd iti spañöam ||5|| atha paramatva-jïäpanäya punar varam eva viçinañöi jägrat-svapna-vivarjitam iti | turéyävasthäd api jévät param ity arthaù ||6||

nityaà çuddhaà buddham ekaà nityaà bhargam adhéçvaram |

ahaà brahma paraà jyotir dhyäyemahi vimuktaye ||7||

tad eva bharga-vareëyayoù padayor arthaà darçayitvä väkyasya prayojanam äha—nityam iti | ahaà bhargaà dhyäyemahi, tatra bhargasya viçeñaëäni nitya-çuddham ity ädéni | aham ity asya viçeñaëaà brahmeti | tatra nityaà sadaiva çuddhaà na tu jévavat saàsäritvävastham ity arthaù | evaà buddhaà sadaiva bodha-yuktam ity arthaù | ekaà na tu jévavad anekam | adhéçvaraà sarva-çakti-yuktam | ahaà brahma paraà jyotir iti nädevo devam arcayed iti nyäyena svasya tädätmya-bhävanä darçitä | dhyäyemahi na kevalo'ham eva dhyäyeyaà kintu sarve’pi vayaà jévä dhyäyemety arthaù | kim-arthaà dhyäyasi ? taträha vimuktaye | saàsära-mukti-pürvaka-tat-präptaye | tad etan-mate bharga-çabdasyäd-antatve puàstve ca siddhe mantro’py evam eva vyäkhyeyam | supäà sulug ity ädinä chändasa-sütreëa dvitéyayaika-vacanasyämaù sutvädeçäd evaà tatra ya ity eva vakñyate, na tu ya ity anena savitur äkarñaù kriyate | dhyeyaù sadä savitå-maëòala-madhya-vartéti vidhänät | atas tad bhargopadeçäd iti nyäyäc ca ||7||

taj jyotir bhagavän viñëur jagaj-janmädi-käraëam ||8||

tathaiva tad ity asya mantra-gata-padasya vyäkhyäà viçiñya darçayati—taj jyotir ity ardhena bharga-pada-väcyaà taj-jyotir eva tat-padena pürvam uktam ity arthaù | tac ca bhagavän viñëur eva, tad eva ca vedäntena darçitaà jagaj-janmädi-käraëam ity arthaù | mantre ca praëavädi tad ity antasya dhémahéty antenänvaya eva käryaù | svayaà praëavärtha-rüpaà käraëät käryasyänanyatväd iti bhür-ädi-rüpaà ca tat tattvaà savitur devasya vareëyaà bhargo dhémahéti ||8||

çivaà kecit paöhanti sma çakti-rüpaà vadanti ca |

kecit süryaà kecid agnià daivatäny agni-hotriëaù |

agny-ädi-rüpé viñëur hi vedädau brahma géyate ||9||

athätra vipratipadyamänän svamata-sätkaroti—çivaà kecid iti särdhena sphuöam ||9||

tat padaà paramaà viñëor devasya savituù småtam ||10||

tad evam eva viñëu-savitroù käraëa-käryayos tayos tädätmyenäbhedam api darçayati tat padam ity ardhena | atra viñëor iti viçvätmakam ity arthaù | tad iti sa bharga ity arthaù ||10||

dadhäter vä dhémahéti manasä dhärayemahi ||11||

dhémahéty asya dhätv-antara-prakräntatvena tattvena tam evärthaà yojayati dadhäter ity ardhena spañöam ||11||

no’smäkaà yac ca bhargas tat sarveñäà präëinäà dhiyaù |

codayät prerayet buddhér bhoktèëäà sarva-karmasu |

dåñöädåñöa-vipäkeñu viñëuù süryägni-rüpa-bhäk ||12||

atra mantra-çabdaà yojayati—no’smäkam iti särdhena | atra yac ceti tad iti ca pürva-sütreëa sor luko sädhitaà bharga ity anenaiva tad ity asya sambandhaç ca darçitaù | codayät prerayät ity anayoù pürva-siddhäntena draòhayati—viñëuù süryägni-rüpa-bhäg iti ||12||

éçvara-prerito gacchet svargaà vä çubhram eva vä ||13||

atra hetum äha—éçvara ity ardhena | éçvaraù pürvokta-viñëu-rüpaù ||13||

éçäväsyam idaà sarvaà mahad-ädi-jagad dhariù |

svargädyaiù kréòate devo yo haàsaù puruñaù prabhuù ||14||

tad eva çrutväntareëa pramäëayati—éçäväsyam iti | tasyeçasya harir iti nämäntareëa viñëutvam eva sthäpayati harir ity ardhakena svargädyair ity ardhena haàsaù paramätmä tad-rüpaù puruñaù ||14||

dhyänena puruño’yaà ca drañöavyaù sürya-maëòale |

satyaà sadä-çivaà brahma viñëor yat paramaà padam ||15||

tasya vareëyatva-paräkäñöhäà darçayitum äha—dhyäneneti | dhyänena—dhyeyaù sadä savitå-maëòalam-madhya-vartéty ädy uddiñöena | nanv evaà cet tarhi éçitavyasya sürya-maëòalasya näçe tasyaiçvarya-näçaù syät, taträha—satyam iti | viñëor yat mahä-vaikuëöha-lakñaëaà paramaà padaà tat satyaà käla-trayävyabhicäri | sadä-çivaà täpa-traya-rahitaà ca | brahma båhattvät båàhaëatväc ca yad brahmocyate tad-rüpam evety arthaù ||15||

devasya savitur devo vareëyaà hi turéyakam ||16||

nanu tasmin mahä-vaikuëöhe savitr-antaryämiëo’smäd vilakñaëa eva näräyaëaù, sa ca nitya eva | savitr-antaryämino’sya tu kédåktvam ? taträha—devasyety ardhena | devasya dyotamänasya savitur yo devaù dhyeyaù sadä ity ädiñu nirdiñöaù | so’pi vareëyaà türéyaà samañöi-gataà jägrat-svapnädy-atétaà samädhy-avasthäyäm eva gamyaà, yat padaà bharga-saàjïakaà sa ekadhä bhavatéty ädi çruteù | sarväçraya-rüpaà yad vastu tad-rüpam eva | mahä-pralaye mahä-vaikuëöhe eva mahä-näräyaëenaikébhüya sthäyitväd iti bhävaù ||16||

yo’säv äditya-puruñaù so’säv aham uttamam |

janänäà çubha-karmädén pravartayati yaù sadä ||17||

atha tat-sämyäd ity artham ahaìgrahopäsanä-rüpaà tripadäyä asyäç caturthasyä ajapä näma dhyeyasyärtham äha—so’säv iti padena spañöam ||17||

ity agni-puräëa-stha-gäyatré-vyäkhyäyä vivåtiù çré-jéva-kåtä samäptä |