domingo, 17 de enero de 2010

Raga Vartma Candrika - Visvanatha Cakravartin

Jagadananda Das

çré-çré gaura-vidhur jayati

räga-vartma-candrikä

prathamaù prakäçaù

çré-rüpa-väk-sudhäsvädé cakorebhyo namo namaù |

yeñäà kåpä-lavair vakñye räga-vartmani candrikäm ||1||

çrémad-bhakti-sudhämbhodher bindur yaù pürva-darçitaù |
tatra rägänugä bhaktiù saìkñiptätra vitanyate ||2||

vaidhé bhaktir bhavet çästraà bhaktau cet syät pravartakam |

rägänugä syäc ced bhaktau lobha eva pravartakaù ||3||

bhaktau pravåttir atra syät tac-cikérñä suniçcayä |

çästräl lobhät tac-cikérñü syätäà tad-adhikäriëau ||4||

tatra lobho lakñitaù svayaà çré-rüpa-gosvämi-caraëair eva—

tat tad-bhävädi mädhurye çrute dhér yad apekñate | nätra çästraà na yuktià ca tal lobhotpatti lakñaëam || [bha.ra.si.1.2.292]

vraja-lélä parikara-sthä çåìgärädi-bhäva-mädhurye çrute dhér idaà mama bhüyat iti lobhotpatti-käle çästra-yukty-apekñä na syät | satyäà ca tasyäà lobhatvasyaiväsiddheù | nahi kenacit çästra-dåñöyä lobhaù kriyate, näpi lobhanéya-vastu präptau svasya yogyäyogyatva-vicäraù ko’py udbhavati | kintu lobhanéya-vastuni çrute dåñöe vä svata eva lobha utpadyate ||5||

--o)0(o--

sa ca bhagavat-kåpä-hetuko’nurägi-bhakta-kåpä-hetukaç ceti dvividhaù | tatra bhakta-kåpä-hetuko dvividhaù präktana ädhunikaç ca | präktanaù—paurva-bhävika-tädåça-bhakta-kåpotthaù | ädhunikaù—etaj-janmävadhi-tädåça-bhakta-kåpotthaù | ädye sati lobhänantaraà tädåça-guru-caraëäçrayaëam | dvitéye guru-caraëäçrayänantaraà lobha-pravåttir bhavati | yad uktam—

kåñëa-tad-bhakta-käruëya-mätra-läbhaika-hetukä |
puñöi-märgatayä kaiçcid iyaà rägänugocyate || [bha.ra.si. 1.2.309] ||6||

—o)0(o—

tataç ca tädåça-lobhavato bhaktasya lobhanéya-tad-bhäva-präpty-upäya-jijïäsäyäà satyäà çästra-yukty-apekñä syät | çästra-vidhinaiva çästra-pratipädita-yuktyaiva ca tat-pradarçanät, nänyathä | yathä dugdhädiñu lobhe sati kathaà me dugdhädikaà bhaved iti tad-upäya-jijïäsäyäà tad-abhijïäpta-jana-kåtopadeça-väkyäpekñä syät | tataç ca gäà kréëätu bhavän ity ädi-tad-upadeça-väkyäd eva gavänayana-tad-ghäsa-pradäna-tad-dohana-prakaraëädikaà tata eva çikñen na tu svataù | yad uktam añöama-skandhe—

yathägnim edhasy amåtaà ca goñu

bhuvy annam ambüdyamane ca våttim |

yogair manuñyä adhiyanti hi tväà

guëeñu buddhyä kavayo vadanti || [bhä.pu. 8.6.12] ||7||

--o)0(o--

sa ca lobho räga-vartma-vartinäà bhaktänäà guru-padäçraya-lakñaëam ärabhya sväbhéñöa-vastu säkñät-präpti-samayam abhivyäpya—

yathä yathätmä parimåjyate’sau

mat-puëya-gäthä-çravaëäbhidhänaiù |

tathä tathä paçyati vastu sükñmaà

cakñur yathaiväïjana-samprayuktaà || [bhä.pu. 11.14.25]

iti bhagavad-ukter bhakti-hetukäntaù-karaëa-çuddhi-täratamyät prati dinam adhikädhiko bhavati ||8||

--o)0(o--

udbhüte tädåçe lobhe çästra-darçiteñu tat-tad-bhäva-präpty-upäyeñu äcärya-caitya-vapuñä sva-gatià vyanakti [bhä.pu. 11.29.6.] ity uddhavokteù keñucid guru-mukhät keñucid abhijïa-mahodayänurägi-bhakta-mukhät | abhijïäteñu keñucid bhakti-måñöa-citta-våttiñu svata eva sphuriteñu solläsam evätiçayena pravåttiù syät | yathä kämärthinäà kämopäyeñu ||9||

--o)0(o--

tac ca çästraà sarvopaniñat-sära-bhütaà yeñäm ahaà priya ätmä sutaç ca sakhä guruù suhådo daivam iñöam [bhä.pu. 3.25.38] ity-ädi-väkya-nicayäkara-çré-bhägavata-mahä-puräëam eva | tathä tat-pratipädita-bhakti-vivaraëa-caïcü-çré-bhakti-rasämåtärëavädikam api | tatratyaà väkya-trayaà, yathä—

kåñëaà smaran janaà cäsya preñöhaà nija-saméhitam |
tat-tat-kathä-rataç cäsau kuryäd väsaà vraje sadä ||

sevä sädhaka-rüpeëa siddha-rüpeëa cätra hi |
tad-bhäva-lipsunä käryä vraja-lokänusärataù ||

çravaëotkértanädéni vaidha-bhakty-uditäni tu |
yäny aìgäni ca täny atra vijïeyäni manéñibhiù || [bha.ra.si. 1.2.294-6] iti |

trikam atra kämänuga-pakñe eva vyäkhyäyate ||10||

--o)0(o--

prathamataù kåñëaà smaran iti smaraëasyätra rägänugäyaà mukhyatvaà rägasya mano-dharmatvät | preñöhaà nija-bhävocita-lélä-viläsinaà kåñëaà våndävanädhéçvaram | asya kåñëasya janaà ca kédåçaà nija-saméhitaà sväbhilañaëéyaà çré-våndavaneçvaré-lalitä-viçäkhä-çré-rüpa maïjary-ädikam | kåñëasyäpi nija-saméhitatve’pi taj-janasya ujjvala-bhävaika-niñöhätvät nija-saméhitatvädhikyam | vraje väsam iti asämarthye manasäpi | sädhaka-çaréreëa väsas tu uttara-çlokärthataù präpta eva | sädhaka-rüpeëa yathävasthita-dehena | siddha-rüpeëäntaç-cintitäbhéñöa-tat-säkñät-sevopayogi-dehena | tad-bhäva-lipsuna—tad-bhävaù sva-preñöha-kåñëa-viñayakaù sva-saméhita-kåñëa-janäçrayakaç ca yo bhäva ujjvaläkhyas taà labdhum icchatä | sevä—manasaivopasthäpitaiù säkñäd apy upasthäpitaiç ca samucita-dravyädibhiù paricaryä käryä |

tatra prakäram aha—vraja-lokänusärataù | sädhaka-rüpeëänugamyamänä ye vraja-lokäù çré-rüpa-gosvamy-ädayaù ye ca siddha-rüpeëänugamyamänä vraja-lokäù çré-rüpa-maïjary-ädayas, tad-anusarataù | tathaiva sädhaka-rüpeëänugamyamänä vraja-lokäù präpta-kåñëa-sambandhino janäç candrakanty-ädayaù daëòakäraëya-väsi-munayaç ca båhad-vämana-prasiddhäù çrutayaç ca yathä-sambhavaà jïeyäù | tad-anusäratas tat-tad-äcära-dåñöyety arthaù |

tad evaà väkya-dvayena smaraëaà vraja-väsaà coktvä çravaëädénäpy äha—çravaëotkértanädénéti | guru-padäçrayaëädéni tv äkñepa-labdhäni | täni vinä vraja-lokänugaty-ädikaà kim api na sidhyed ity ato manéñibhir iti manéñayä vimåçyaiva svéya-bhäva-samucitäny eva täni käryäëi, na tu tad-viruddhäni ||11||

--o)0(o--

täni cärcana-bhaktäv ahaìgrahopäsanä-mudrä-nyäsa-dvärakä-dhyäna-rukmiëy-ädi-püjädény ägama-çästra-vihitäny api naiva käryäëi | bhakti-märge’smin kiïcit kiïcit aìga-vaikalye’pi doñäbhäva-çravaëät | yad uktam—

yän ästhäya naro räjan na pramadyeta karhicit |

dhävan nimélya vä netre na skhalen na pated iha || [bhä.pu. 11.2.31] iti |

na hy aìgopakrame dhvaàso

mad-bhakter uddhaväëv api | [bhä.pu. 11.29.20] iti ca |

aìgi-vaikalye tv asty eva doñaù | yän çravaëotkértanädén bhagavad-dharmän äçritya ity ukteù |

çruti-småti-puräëädi-païcarätra-vidhià vinä |

aikäntiké harer bhaktir utpätäyaiva kalpate || ity ukteç ca |

lobhasya pravartakatve’pi nija-bhäva-pratiküläny uktäni sarväëi çästra-vihitänäù tyägänaucityam iti buddhyä yadi karoti, tadä dvärakä-pure mahiñé-jana-parijanatvaà präpnoti | yad uktam—

riraàsäà suñöhu kurvan yo vidhi-märgeëa sevate |
kevalenaiva sa tadä mahiñétvam iyät pure || [bha.ra.si. 1.2.303]

kevalenaiva kåtsnenaiva na tu nija-bhäva-pratikülan mahiné-püjadén käùçcit käùçcid aùçän parityajyety arthaù | nirëéte kevalam iti tri-liìgaà tv eka-kåtsnayoù ity amaraù | kevalena vidhi-märgeëa pure mahiñétvaà miçreëa mathuräyäm iti vyäkhyä nopapadyate | pure yathä mahiñétvaà tathä mathuräyäù kià-rüpatvam ? kubjä-parikaratvam iti cet kevala-vaidhé-bhakti-phaläd api miçra-vaidhé-bhakti-phalasya apakarñaù khalu anyäya eva | rämäniruddha-pradyumna-rukmiëyä sahito vibhuù iti gopäla-täpané-çruti-dåñöyä rukmiëé-pariëayo mathuräyäm ity ato rukmiëé-parikaratvam iti vyäkhyä tu na särvalaukiké | rädhä-kåñëopäsakaù kathaà kubjäà vä rukmiëéà vä präpnotéti dvitéyaç cänyäyaù | vastutas tu lobha-pravartitaù vidhi-märgeëa sevanam eva räga-märga ucyate | vidhi-pravartitaà vidhi-märgeëa sevanaà ca vidhi-märga iti | vidhi-vinä-bhütaù sevanaà tu çruti-småty-ädi-väkyäd utpäta-präpakam eva ||12||

--o)0(o--

(13)

atha rägänugäya aìgäny anyäni bhajanäni käni kédåçéni kià-svarüpäëi kathaà kartavyäni

akartavyäni vety apekñäyäm ucyate | sväbhéñöa-bhäva-mayäni sväbhéñöa-bhäva-sambandhéni, sväbhéñöa-bhävänuküläni sväbhéñöa-bhäväviruddhäni sväbhéñöa-bhäva-viruddhäni iti païca-vidhäni bhajanäni çästre dåçyante | tatra känicit sädhya-sädhana-rüpäëi känicit sädhyaà premäëaà prati upädäna-käraëäni känicit nimitta-käraëäni känicit bhajana-cihnäni känicid upakärakäëi känicit apakärakäëi känicit taöasthäni iti | etäni vibhajya darçyante ||13||

--o)0(o--

(14)

tatra däsya-sakhyädéni sväbhéñöa-bhäva-mayäni sädhya sädhana rüpäëi | guru-pädäçrayato

mantra-japa-dhyänädéni sädhyaà pratyupädana-käraëatväd bhäva-sambandhéni | japen nityam ananya-dhéù ity ädy-ukte nitya-kåtyäni, japyaù sväbhéñöa-saàsargé kåñëa-näma mahä-manuù iti gaëoddeça-dépikokteù siddha-rüpenänugamyamänänäm api mantra-japa-darçanät upädäna-käraëatvena bhäva-sambandhéni gäù sarvendriyäëi vindan eva san mama gopa-stré-jana-vallabho bhavaty abhéñöa-saàsargi kåñëa-näma eva mahä-manuù sarva-mantra-çreñöha ity añöädaçäkñaro daçäkñaraç ca mantra eva arthäd ukto bhavatéti gaëoddeça-dépikä-väkyärtho jïeyaù | svéya-bhävocita-näma-rüpa-guëa-lélädi-smaraëa-çravaëädéni upädäna-käraëatväd bhäva-sambandhéni | tathä hi—gétäni nämäni tad-arthakäni gäyan vilajjo vicared asaìgaù [bhä.pu. 11.2.39] iti | çåìvanti gäyanti gåëanty abhékñnaçaù smaranti nandanti tavehitaà janäù [bhä.pu. 1.8.36] ity ädy ukter abhékñna-kåtyäni |

atra rägänugäyäà yan mukhyasya tasyäpi smaraëasya kértanädhénatvam avaçyaà vaktavyam eva | kértanasyaiva etad yugädhikäratvät sarva-bhakti-märgeñu sarva-çästrais tasyaiva sarvotkarña-pratipädanäc ca | tapäàsi çraddhayä kåtvä premäòhyä jajïire vraje [u.né. 3.48] ity ujjvala-nélamaëy-ukter anugamyamänänäà çruténäà premäëaà prati tapasäà karaëatvävagamaät | kaläv asmin tapo’ntarasya vigétatvät—mad-arthaà yad vrataà tapaù [bhä.pu. 11.19.23] iti bhagavad-ukter ekädaçé-janmañöamy-ädi-vratäni tapo-rüpäëi iti nimitta-käraëäni naimittika-kåtyäni akaraëe pratyaväya-çravaëän nityäni | tatraivaikädaçé-vratasyänvaye govinda-smaraëaà nåëaà yad ekädaçy-upoñaëam iti småter upädäna-käraëa-smaraëasya läbhäd aàçena bhäva-sambandhitvam api vyatireke tu mätåhä pitåhä caiva bhratåhä guruhä tathä ity-ädi-skändädi-vacanebhyo guru-hantåtvädi-çravaëän nämäparädha-läbhaù brahmaghnasya suräpasya steyino guru-talpinaù iti viñëu-dharmottarokter anapäyi-päpa-viçeña-labhaç ca iti nindä-çravaëäd atyävaçyaka-kåtyatvam | kià bahuna—

parama-padam äpanne harñe vä samupasthite |

naikädaçéà tyajed yas tu tasya dékñästi vaiñëavé |

viñëv-arpitäkhiläcäraù sa hi vaiñëava ucyate ||

iti skända-väkyäbhyäm ekädaçé-vratasya vaiñëava-lakñaëatvam eva nirdiñöam | kià ca vaiñëavänäà bhagavad-anivedita-bhojana-niñedhaù—vaiñëavo yadi bhuïjéta ekadäçyäà pramädataù ity atra bhagavän niveditännasyaiva bhojana-niñedho’vagamyate | kärttika-vratasya ca tapo’àçena nimittatvaà çravaëa-kértanädy-aàçena upädänatvam api | çré-rüpa-gosvami-caraëänäm asakåd uktau kärttika-devateti kärttika-devéty ürjjä-devéti urjjeçvaréti çravaëäd viçeñataù çré-våndavaneçvaré-präpakatvam avagamyate |

ambaréña-çuka-proktaà nityaà bhägavataà çåëu iti småteù kramena çré-bhägavata-çravaëäder nitya-kåtyatvam uktam | kathä imäs te kathitä mahéyasäm ity anantaraà

yas tüttama-çloka-guëanuvädaù

prastüyate nityam amaìgalaghnaù |

tam eva nityaà çåëuyäd abhékñnaà

kåñëe’maläà bhaktim abhépsamänaù || [bhä.pu. 12.3.15]

iti dvädaçokter daçama-skandha-sambandhi-sva-preñöha-çré-kåñëa-carita-çravaëäder yathä-yogyaà nitya-kåtyatvam abhékñëa-kåtyatvaà bhäva-sambandhitvaà ca |

nirmälya-tulasé-gandha-candana-mälä-väsanädi-dhäraëäni bhäva-sambandhéni | tulasé-käñöhä-mälä-gopécandanädi-tilaka-näma-mudrä-caraëa-cihnädi-dharaëäni vaiñëava-cihnäny anuküläni | tulasé-sevana-parikramaëa-praëämädény apy anuküläni | gaväçvätthä-dhatré-brähmaëädi-sammänäni tad-bhäväviruddhäni upakärakäëi | vaiñëava-sevä tüktä samasta-lakñaëavaté jïeyä | uktäny etäni sarväëi kartavyäni | yathaiva poñyät kåñëäd api sakäçät tat-poñakeñv ävartita-dugdha-dadhi-navanétädiñu vrajeçvaryä adhikaiväpekñä çré-kåñëaà sva-stanya-payaù pibantaà bubhükñum apy apahäya tadéya-dugdhottaraëärthaà gatatvät | tathaiva räga-vartmänugamana-rasäbhijïa-bhaktänäà poñyebhyaù çravaëa-kértanädibhyo’pi tat-poñakeñv eteñu sarveñu paramaiväpekñaëaà naivänucitam |

ahaìgrahopäsanä-nyäsa-mudrä-dvärakä-dhyäna-mahiñy-arcanädény apakärakäëi na kartavyäni | puräëäntara-kathä-çravaëädéni taöasthäni | atra bhakteù sac-cid-änanda-rüpatvän nirvikäratve’pi yad upädänatvädikaà tat khalu durvitarkyatväd eva bhakti-çästreñu tatra prema-viläsäù syur bhävaà snehädayas tu ñaö ity ädiñu viläsa-çabdena vyaïjitaà yathä rasa-çästre vibhävädi-çabdenätra khalu sukha-bodhärtham eva upädänädi-çabda eva prayukta iti kñantavyaà sadbhiù ||14||

—o)0(o—

dvitéya-prakäçaù

nanu,

na hänià na glänià na nija-gåha-kåtyaà vyasanitaà

na ghoraà nodghürëaà na kila kadanaà vetti kim api |

varäìgébhiù sväìgékåta-suhåd-anaìgäbhir abhito

harir våndaraëye parama niçam uccair viharati ||

ity ädibhya eva çré-våndavaneçvary-ädi-prema-viläsa-mugdhasya çré-vrajendra-sünor na kväpi anyaträvadhäna-sambhava ity avaséyate | tathä sati nänä-dig-deça-vartibhir ananta-rägänugéya-bhaktaiù kriyamäëaà paricaryädikaà kena svékartavyaà vijïäpti-stava-paöhädikaà ca kena çrotavyam | tad-aàçena paramätmä naiväàçäàçinor aikyäd iti cet samädhir ayaà samyag ädhir eva tadåça-kåñëänurägi-bhaktänäm | tarhi kä gatiù? säkñät çrémad-uddhavoktir eva | sä ca yathä—

mantreñu mäà vä upahüya yat tvam

akuëöhitäkhaëòa-sadätma-bodhaù |

påccheù prabho mugdha iväpramattas

tan no mano mohayatéva deva || [bhä.pu. 3.4.17]

asyärthaù-mantreñu jaräsandha-vadha-räjasüyädy-artha-gamana-vicärädiñu prastuteñu mäà vai niçcitam upahüya yat påccheù--uddhava tvam atra kià kartavyaà, tad brühi ity apåcchaù | akuëöhitaù kalädinä akhaëòaù paripürëaù sadä särvadika eva ätmano bodhaù saàvic-chaktir yasya sa mugdha iva yathänyo mugdho janaù påcchati tathety arthaù | tat tava yugapad eva maugdhyaà särvajïyaà ca mohayatéva mohayaty eva | atra mugdha iva tvaà na tu mugdha iti | mohayatéva na tu mohayatéti vyäkhyäyäà saìgaty-abhävät | asaìgatyeñu karmaëy anéhasya bhävo’bhävasyety ädi-väkyeñu madhye etad-väkyasyopanyäso vyarthaù syäd ity atas tathä na vyäkhyeyam | tataç ca dvärakä-léläyäà saty api särvajïye yathä maugdhyaà tathaiva våndävana-léläyäm api saty api maugdhye särvajïyaà tasyäcintya-çakti-siddham eva mantavyam | ata eva varëitaà çré-lélä-çuka-caraëaiù—särvajïyatve ca maugdhye ca särvabhaumam idaà mahaù iti ||1||

atra särvajïatvaà mahaiçvaryam eva na tu mädhuryam | mädhuryaà khalu tad eva yad aiçvarya-vinäbhüta-kevala-nara-lélätvena maugdhyam iti sthüla-dhiyo bruvate ||2||

mädhuryädikaà nirüpyate | mahaiçvaryasya dyotane vädyotane ca nara-lélätvänatikramo mädhuryam | yathä pütanä-präëa-häritve’pi stana-cüñaëa-lakñaëa-nara-bala-lélätvam eva | mahä-kaöhora-çakaöa-sphoöane’py ati-sukumära-caraëa-traimäsikyottäna-çäyi-bäla-lélätvam | mahä-dérgha-dämäçakya-bandhatve’pi mätå-bhéti-vaiklavyam | brahma-baladevädi-mohane’pi särvajïatve’pi vatsa-caraëa-lélätvam | tathä aiçvarya-sattva eva tasyädyotane dadhi-payaç-cauryaà gopa-stré-lämpaöyädikam | aiçvarya-rahita-kevala-nara-lélätvena maugdhyam eva mädhuryam ity ukteù kréòä-capala-präkåta-nara-bälakeñv api maugdhyaà mädhuryam iti tathä na nirväcyam ||3||

aiçvaryaà tu nara-lélätvasyänapekñitatve sati éçvaratväviñkäraù | yathä mätä-pitarau prati aiçvaryaà darçayitvä—

etad väà darçitaà rüpaà präg-janma-smaraëäya me |

nänyathä mad-bhavaà jïänaà martya-liìgena jäyate || [bhä.pu 10.3.44] ity uktam |

yathärjunaà prati-paçya me yogam aiçvaram ity uktvä aiçvaryaà darçitam | vraje’pi brahmäëaà prati maïju-mahimä-darçane paraù sahasra-catur-bhujatvädikam apéti ||4||

atha bhakta-niñöhäm aiçvarya-jïänam | ata eva yuväà na naù sutau säkñät pradhäna-puruñeçvarau [bhä.pu. 10.65.18] ity ädi vasudevokteù | sakheti matvä prasabhaà yad uktam [gétä 11.41] ity arjunokteç ca éçvaro’yam ity anusandhäne’pi håt-kampä-janaka sambhrama-gandhasyänudgamät svéya-bhävasyäti-sthairyam eva yad utpädayati tan mädhurya-jïänam | yathä—

vandinas tam upadeva-gaëä ye

vädya-géta-balibhiù parivavruù |

vatsalo vraja-gaväà yad aga-dhro

vandyamäna-caraëaù pathi våddhaiù || [bhä.pu. 10.35.21] iti ca yugala-gétokteù |

goñöhaà prati gavänayana-samaye brahmendra-näradädibhiù kåtasya kåñëa-stuti-géta-vadyaà püjopahära-pradäna-pürvaka-caraëa-vandanasya dåñöatve’pi çrédäma-subalädénaà sakhya-bhävasyäçaithilyam | tasya tasya çrutatve’pi vrajäbalänäà madhura-bhävasyäçaithilyam | tathaiva vraja-räja-kåta-tad-äçväsana-väkyair vrajeçvaryä api nästi vätsalya-çaithilya-gandho’pi pratyuta dhanyaivähaà yasyäyaà mama putraù parameçvara iti manasy abhinandane putra-bhävasya däròhyam eva | yathä prakåtyä eva mätuù putrasya påthvéçvaratve sati tat putra-prabhävaù sphéta evävabhäti | evaà dhanyä eva vayaà yeñäà sakhä ca parameçvara iti yäsäà preyän parameçvara iti sakhänäà preyasénäà ca sva-svabhäva-däròhyam eva jïeyam | kià ca saàyoge sati aiçvarya-jïänaà na samyag avabhäsate saàyogasya çaityät candra-täpa-tulyatvät virahe tv aiçvarya-jïänaà saàyag avabhäsate virahasyauñëyät sürya-täpa-tulyatvät | tad api håt-kampä sambhrama-darädy-abhävan naiçvarya-jïänam | yad uktam—

mågayur iva kapéndraà vivyadhe lubdha-dharmä

striyam akåta virüpäà stré-jitaù käma-yänäm |

balim api balim attväveñöayad dhväìkña-vad yas

tad alam asita-sakhyair dustyajas tat-kathärthaù || [bhä.pu. 10.47.17] iti |

atra vrajaukasäà govardhana-dhäraëät pürvaà kåñëa éçvara iti jïänaà näsét | govardhana-dhäraëa-varuëa-loka-gamanänantaraà tu kåñëo’yam éçvara eveti jïäne’py ukta-prakäreëa çuddhaà mädhurya-jïänam eva pürëam | varuëa-väkyenoddhava-väkyena ca säkñäd éçvara-jïäne’pi yuväà na naù sutäv iti vasudeva-väkyavat vrajeçvarasya na me putraù kåñëa iti manasy api manäg api noktiù çrüyate iti tasmäd vrajasthänäà sarvathaiva çuddham eva mädhurya-jïänaà pürëaà purasthänäà tv aiçvarya-jïäna-miçraà mädhurya-jïänaà pürëam ||5||

nanu, pure vasudeva-nandanaù çré-kåñëo’yam éçvara eva iti nara-lélätve’pi jänäty eva yathä tathaiva nanda-nandanaù kåñëaù svam éçvaratvena vraje jänäti na vä ? yadi jänäti tadä däma-bandhanädi-léläyäà mätå-bhéti hetukäçru-pätädikaà na ghaöate | tadädikam anukaraëam eveti vyäkhyä tu manda-maténäm eva na tv abhijna-bhaktänäm | tathä vyäkhyänasyäbhijïatva-sammatatve—

gopy ädade tvayi kåtägasi däma tävad

yä te daçäçru-kaliläïjana-sambhramäkñam |

vaktraà ninéya bhaya-bhävanayä sthitasya

sä mäà vimohayati bhér api yad bibheti || [bhä.pu. 1.8.31]

ity uktavatyäà kuntyäà moho naiva varëyeta | tathä hi bhér api yad bibheti ity uktyaiva kuntyä atraiçvarya-jïänaà vyakté-bhütaà bhaya-bhävanayä sthitasya ity antar-bhayasya ca tayä satyatvam eväbhimatam | anukaraëa-mätratve jïäte tasya moho na sambhaved iti jïeyam | yadi ca svayam éçvaratvena na jänäti tadä tasya nitya-jïänänanda-ghanasya nitya jïänävaraëaà kena kåtam iti | atrocyate, yathä saàsära-bandhe nipätya duùkham evänubhävayituà mäyä-våttir avidyä jévanaà jïänam ävåëoti yathä ca mahä-madhura-çré-kåñëa-lélä-sukham anubhävayituà guëätétänäà çré-kåñëa-pariväräëäà vrajeçvary-ädénäà jïänaà cic-chakti-våttir yoga-mäyaivävåëoti tathaiva çré-kåñëam änanda-svarüpam apy änandätiçayam anubhävayituà cic-chakti-sära-våttiù premaiva tasya jïänam ävåëoti | premëas tu tat-svarüpa-çaktitvät tena tasya vyäpter na dosaù | yathä hy avidyä-sva-våttyä mamatayä jévaà duùkhayitum eva badhnäti; tathä daëòanéya-janasya gätra-bandhanaà rajjü-nigaòädinä mänanéya-janasyäpi gätra-bandhanam anargha-sugandha-sükñma-kaïcukoñëéñädinä; ity avidyädhéno jévo duùkhé; premadhénaù çré-kåñëo’tisukhé | kåñëasya premävaraëa-svarüpaù sukha-viçeña-bhoga eva mantavyaù, yathä bhåìgasya kamala-koñävaraëa-rüpaù | ata evoktaà näpaiñi nätha hådayämburuhät sva-puàsäm [bhä.pu. 3.9.5] iti, praëaya-raçanayä dhåtäìghri-padmaù [bhä.pu. 11.2.55] iti ca |

kià ca, yathaivävidyayä sva-täratamyena jïänävaraëa-täratamyät jévasya païca-vidha-kleça-täratamyaà vidhéyate tathaiva premëäpi sva-täratamyena jïänaiçvaryädy-ävaraëa-täratamyät sva-viñayäçrayayor ananta-prakäraà sukha-täratamyaà vidhéyate iti | tatra kevala-prema-çré-yaçodädi-niñöhäù sva-viñayäçrayau mamatä-raçanayä nibaddhya paraspara-vaçébhütau vidhäya jïänaiçvaryädikam ävåtya yathädhikaà sukhayati na tathä deväkyädi-niñöho jïänaiçvarya-miçra iti | tasmät täsäà vrajeçvary-ädénäà sannidhau tad-vätsalyädi-prema-mugdhaù çré-kåñëaù svam éçvaratvena naiva jänäti | yat tu nänä-dänava-davänalädy-utpätägama-käle tasya särvajïyaà dåñöaà tat khalu tat-tat-prema-parijana-pälana-prayojanikayä lélä-çaktyaiva sphuritaà jïeyam |

kià ca, maugdhya-samaye’pi tasya sädhaka-bhakta-paricaryädi-grahaëe särvajïyam acintya-çakti-siddham iti prak pratipäditam | tad evaà vidhi-märga-raga-märgayor viveka aiçvarya-mädhuryayor viveka aiçvarya-jïäna-mädhurya-jïänayor vivekaç ca darçitaù | svakéyä-parakéyätvayor vivekas tu ujjvala-nélamaëi-vyäkhyäyäà vistärita eva | atra vidhi-märgeëa rädhä-kåñëayor bhajane mahä-vaikuëöha-stha-goloke khalv avivikta-svakéyä-parakéyä-bhävam aiçvarya-jïänaà präpnoti | madhura-bhäva-lobhitve sati vidhi-märgeëa bhajane dvärakäyäà çré-rädhä-satyabhämayor aikyät satyabhämä-parikaratvena svakéyä-bhävam aiçvarya-jïäna-miçra-mädhurya-jïänaà präpnoti | raga-märgeëa bhajane vraja-bhümau çré-rädhä-parikaratvena parakéyä-bhävaà çuddha-mädhurya-jïänaà präpnoti | yadyapi çré-rädhikä çré-kåñëasya svarüpa-bhütä hlädiné çaktiù tasyä api çré-kåñëa eva tad api tayor lélä-sahitayor evopäsyätvaà na tu lélä-rahitayoù | léläyäà tu tayor vraja-bhümau kväpy ärña-çästre dämpatyaà na pratipäditam iti çré-rädhä hi prakaöäprakaöa-prakaçayoù parakéyaiva iti sarvärtha-niñkarña-saìkñepaù ||6||

atha rägänugä-bhakti-majjanasyänartha-nivåtti-niñöhä-rucy-äsakty-antaraà prema-bhümikärüòhasya säkñät-sväbhéñöa-präpti-prakäraù pradarçyate | yathojjvala-nélamaëau—

tad-bhäva-baddha-rägä ye janäs te sädhane ratäù |

tad-yogyam anurägaughaà präpyotkaëöhänusärataù |

tä ekaço’thavä dvi-träù käle käle vraje’bhavan || [u.né. 3.48-9]

anurägaughaà rägänugä-bhajanautkaëöhyaà na tv anuräga-sthäyinaà sädhaka-dehe’nurägotpatty-asambhavät | vraje’bhavann iti avatära-samaye nitya-priyädyä yathä ävirbhavanti tathaiva gopikä-garbhe sädhana-siddhä api avirbhavanti | tataç ca nitya-siddhädi-gopénäà mahä-bhävavaténäà saìga-mahimnä darçana-çravaëa-kértanädibhiù sneha-mäna-praëaya-rägänuräga-mahä-bhävä api tatra gopikä-dehe utpadyante | pürva-janmäni sädhaka-dehe teñäm utpatty-asambhavät | ata eva vraje kåñëa-preyasénäm asädhäraëäni lakñaëäni | yad uktam—

gopénäà paramänanda äséd govinda-darçane |

kñaëaà yuga-çatam iva yäsäà yena vinäbhavat || [bhä.pu. 10.19.16] iti |

truöir yugäyate tväm apaçyatäm [bhä.pu. 10.31.15] ity ädi ca |

kñaëasya yuga-çatäyamänatvaà mahä-bhäva lakñaëam | nanu, prema-bhümikärüòhasya sädhakasya deha-bhaìge saty eva prakaöa-prakäçe gopé-garbhäj janmanä vinä eva gopikä-deha-präptau satyäà tatraiva nitya-siddha-gopikä-saìgodbhütänäà snehadénäà bhävänäà präptiù syäd ity evaà kià na brüñe | maivam | gopé-garbhäj janmanä vinä iyaà sakhé kasya putré kasya vadhüù kasya stré ity ädi nara-lélätä vyavahäro na sidhyet | tarhy aprakaöa-prakäça eva janmästéti cen, naivaà | prapaïcägocarasya våndävanéya-prakäçasya sädhakänäà präpaïcika-lokänäà ca praveça-darçanena siddhänäm eva praveça-darçanena jïäpität kevala-siddha-bhümitvät snehädayo bhäväs tatra sva-sva-sädhanair api türëaà na phalanti, ato yogamäyayä jäta-premäëo bhaktäs te prapaïca-gocare våndävana-prakäçe eva çré-kåñëävatära-samaye néyante tatrotpatty-anantaraà çré-kåñëäìga-saìgät pürvam eva tat-tad-bhäva-siddhy-artham | tatra sädhaka-bhaktänäà karmi-prabhåténäà siddha-bhaktänäà ca praveça-darçanenaivanubhüyate sädhaka-bhümitvaà siddha-bhümitvaà ca |

nanu, tarhy etävantaà kälaà taiù paramotkaëöhair bhaktaiù kva sthätavyam | tatrocyate sädhaka-deha-bhaìga-samaye eva tasmai premavate bhaktäya cira-samaya-vidhåta-säkñät-seväbhiläña-mahotkaëöhayä bhägavata-kåpayaiva sa-parikarasya svasya darçanaà tad-abhilañaëéya-sevädikaà ca labdha-snehädi-prema-bhedayäpi sakåd déyate eva yathä näradäyaiva | cid-änandamayé gopikä-tanuç ca déyate | saiva tanur yoga-mäyayä våndavanéya-prakaöa-prakäçe kåñëa-parivära-prädurbhäva-samaye gopé-garbhad udbhävyate | nätra käla-vilamba-gandho’pi | prakaöa-léläyä api vicchedäbhävat | yasminn eva brahmäëòe tadänéà våndavanéya-lélänäà präkaöyaà tatraiväsyäm eva vraja-bhümau ataù sädhaka-premi-bhakta-deha-bhaìga-sama-käle’pi sa-parikara-çré-kåñëa-prädurbhävaù sadaivästi iti bho bho mahänurägi-sotkaëöha-bhaktäù ! mä bhaiñöa susthiräs tiñöhata svasty evästi bhavadbhya iti ||7||

lélä-viläsena bhakti-maïjaré-lolupaline |

maugdhya-särvajïya-nidhaye gokulananda te namaù ||

dadämi buddhi-yogaà taà yena mäm upayänti te |

ity uväca prabho tasmäd etad eväham arthaye ||

gopé-kucälaìkåtasya tava gopendra-nandana |

däsyaà yathä bhaved evaà buddhi-yogaà prayaccha me ||

ye tu rägänugä-bhaktiù sarvathaiva sarvadaiva çästra-vidhim atikränta eva iti bruväte ye çästra-vidhim utsåjya yajante çraddhayänvitaù | iti vidhi-hénam asåñöännam [gétä 17.13] ity ädi-gétokter gräham arhanto muhur utpätam anubhütavanto’nubhavanto’nubhaviñyanti cety alam ati vistarena ||8||

hanta rägänugä-vartma durdarçam vibudhair api |

paricinvantu sudhiyo bhaktäç candrikayänayä ||9||

iti mahämahopadhyäya-çrémad-viçvanätha-cakravarti-mahäçaya-viracita-

räga-vartma-candrikä samäpta |

--o)0(o--

Página PRINCIPAL
OBRAS y AUTORES CLÁSICOS
Agradecimientos
Cuadro General

Disculpen las Molestias

Conceptos Hinduistas (1428)SC

Category:Hindu (mythology) (3256)SC | Category:Hindu mythology (3270)SC | Categoría:Mitología hindú (3288)SC (indice) | Categoría:Mitología hindú (videos) (3289)SC | Conceptos Hinduista (A - G) SK y SC (videos) (3294)SC