lunes, 18 de enero de 2010

Hasyarnava - Jadadisvara Bhattacarya

Fotos
Devoción
harekrsna

Jagadananda Das

Hasyarnava

Jadadisvara Bhattacarya

häsyärëava-prahasanam

jagadéçvara-bhaööäcäryeëa viracitam

"The Ocean of Laughter." A farce in two acts, by a pandit named Jagadisa. It is a severe but grossly indelicate satire upon the licentiousness of Brahmanas assuming the character of religious mendicants. According to Kali Kumar Datta Shastri (Bengal’s Contributions to Sanskrit Literature. Calcutta: Sanskrit College, 1974, p. 22), this work was composed in the mid-18^th century in Bengal.

Winternitz (298): "Here not only the priests, but also princes, doctors and astrologers are ridiculed. In the house of a harlot, we find a Saiva mendicant, his disciple, a quack, a police officer who reports with great satisfaction that the state should be in the hands of thieves, a military officer who overpowers a leech, etc. In act II, there appears a Brahmin who claims to have composed the Vedas and to have been in heaven, where he thrashed Lord Siva."

Of interest to Vaishnavas will be the apparently serious verses in the Vaishnava mood that are intended to cheat or deceive the gullible (2.10ff).

|| çréù ||

häsyärëava-prahasanam

(1)

prathamo'ìkaù

sveda-syandita-sändra-candana-cayaà dor-vallé-bandha-çramät

ürdhva-çväsa-pariskhalat-smara-kathaà sandañöa-danta-cchadam |

çétkäräïcita-locanaà sa-pulakaà bhränta-bhru nåtyat-karaà

pärvatyäà surataà mude rasavatäm ästäà mådäné-pateù ||1||

api ca—

svar-bhänuù sura-vartmanänusarati gräsäbhiläñäd asäv

indor indu-mukhi graseta kim uta bhräntyä bhavatyä mukham |

itthaà nätha-girä nabho'rpita-dåço vaktre bhavänyä bhåçaà

mäninyäù kåta-cumbanas tri-nayanaù städ iñöa-siddhyai satäm ||2||

nändy-ante sütradhäraù : alam ativistareëa, yasya—

häsya-prasphuöa-danta-mauktika-caya-cchäyä-manojïänanä

nänälaìkåti-satkåtä rasavatäà citta-pramoda-sthalau |

svacchandaà vara-varëiné rasavaté sémantinéva svayaà

ramyä çré-jagadéçvarasya kavitä sac-cittam änandayet ||3||

asti ca tasya kaver nija-kula-kamala-prakäçaka-dinakarasya tripura-hara-caraëa-praëäma-candramaù-prakäçita-kavitva-kairavasya mäà prati nideçaù—tvam iha surabhi-samayocitenäsmad-viracitena häsyärëava-nämnä prahasanena vidagdha-samudäyänäà hådayänandam utpädaya iti | avaçyam etat çäsanam anuñöheyam, yato vidagdha-jana-maëòitäyäà saàsadi rasavatyä väcä vilasituà nartituà ca mamäpi citte kautühalam asti | atas tat saìgétakam avatärayämi | (parikramyävalokya ca) aho kusuma-samaya-ramaëéyatä ceto harati | yataù—

caïcati candana-pavane

dhvanati ca madhumatta-madhuvrate madhuram |

küjati kokila-nikare

na harati surabhir manaù kasya ||4||

anyac ca—

uòòéyate skhalati guïjati kuïja-madhye

puñpäëi cumbati pariñvajate dvirephém |

ghürëan bhramaty api paräga-vidhüsaräìgo

bhåìgo’dya kià na kurute madhupäna-mattaù ||5||

tat katham atra lalanäà vinä vinodaù ? (parikramya nepathyäbhimukhaà paöhati )

bhåìgära-sakta-naliné-dala-sat-kaöäkñe

péyüña-raçmi-vadane madaneñu-tulye |

kandarpa-sarpa-paridañöa-sudhe vidagdhe

snigdhe priye tvaritam ägamanaà vidhehi ||6||

(praviçya) naöé : ajja-utta ! esambi de äsmäëiyoaeëa samäado, tä aëuggaha-baaëaà pasädé-karéadu |^¹

sütradhäraù : ärye, paçya—

äçäsu prasaranti kokila-kala-svänä nikuïjäntare

guïjanto bhramaräù samutkamanasaç cumbanti puñpävalém |

sparçotsärita-mallikä-parimalaù çrékhaëòa-väyur vahaty

evaà kaà na karoty ayaà smara-çaräkräntaà vasantodayaù ||7||

anyac ca—

håñöänya-puñöa-madhura-dhvanibhir navoòhäm

adhyäpayanti kila mädhavikä vratatyaù |

äliìgya cütam asakåt kalakaëöha-çabdaà

nütna-prasüna-pulakaà kusumägame’smin ||8||

naöé kiïcid anya-cittatäà näöayati |

sütradhäraù : ärye, kim iti anya-cittäsmi ?

naöé : ëa suëidaà ajja-utteëa ?^²

sütradhäraù : kià tat ?

naöé : ajja, ajjeva ëiyadäàta{u}ra-väsiëä aëaasiàdhuëä ëaraba{i}ëä maàòala-biäraëä kädabbä, teëa asma-cittahmi |^³

sütradhäraù : känte ! kim etat satyam ?

naöé : adha ià |

nepathye :

ghaöayata ghaöa-jälaà toya-çünyaà purastät

pathi tuña-nakha-lekhä kñipyatäà bho niyuktäù |

nija-pura-paricarcäà kartum eväyam utko

nåpatir anaya-sindhus türëam ägacchatéha ||9||

sütradhäraù (äkäçe karëaà dattvä äkarëya ca) :

nétir bhétimaté dig-antam abhajat kñipraà samaà sädhubhir

dhürtänäà paöunäparaà para-dhanäkåñöaà na keñäà manaù |

käntä kasya balän na kena ramitä räjye yadéye’dhunä

tasya kñauëipate`h samägatir iha sthätuà na yuktaà priye ||10||

tad ito’nyatra gacchävaù | (ity uktvä niñkräntau |)

(iti prastävanä |)

(tataù praviçati sänucaro narapatiù anayasindhuù |

räjä (svagatam) : aho durdaivam ! kusumaçara-çara-nikara-jarjara-çaréreëa rätrindivaà para-vanitä-nidhuvana-viléna-manasä kiyat-kälaà paura-paricarcä na kåtä | (prakäçam) aye cara-çreñöha ! ayathärtha-vädin ! rirüpyatäà tävat maëòalam |

caraù : jaà deo äëabedi |^⁴ (iti niñkramya samantäd avalokya ca punaù praviçya nåpa-karëa-samépe uccaiù) deo ! jäëidaà maàòala-rahassaà |^⁵

räjä : kathaya kathaya |

caraù : cira-älaà aviälaëäe maàòale sabbo jjeva babähäro alaà gado tti |^⁶

räjä (sa-krodhaà) : kutaù ?

caraù (saàskåtam äçritya) : deva ! yataù—

äliìgati nijäëganäà para-vadhüà hitvä janäù sämprataà

nécaù sévyati saty upänaham aho sad-brähmaëänäà gaëe |

vandante dvijam antyaje nivasati vréòä-vihénä janä

evaà maëòala-vaiparétyam adhikaà jätaà mahä-bhüpateù ||11||

api ca—

näréëäà nayane’ïjanaà na jaghane sindüra-bhä-maëòite

sémante na ca nüpurau pada-yuge yävo’pi naivekñaëe |

vakñoje maëi-maïjaré na caraëe käïcé kaöau nädhare

caityaà veça-viparyayaù pratigåhaà dåñöaù sakañöaà mayä ||12||

räjä (äkarëya ätma-gatam) : cira-kälävicäraëayä ayam avyavahäro jätaù pauräëäm | bhavatu, daëòaà vidhäsyämi | (prakäçam) aye, ähüyatäà kumati-varmäkhyo mantré |

caraù : jaà deo äëabedi |^⁷ (iti niñkramya tena saha punaù praviñöaù |)

(praviçya) kumativarmä (väma-päëinä nåpatià namaskåtya) : apåñöo’pi san prasphuöam äjïäpayatu mahäräja | kim anuñöheyam ?

räjä : mantrin ! ästhänocita-sthänaà vinä ciraà maëòala-carcä na kriyate |

mantré (sa-sambhramam) : deva, atraivästi parama-ramaëéyaà sthänam |

räjä : nivedaya nivedaya |

mantré : bandhuräyäù kuööinyäù präìgaëam |

räjä (säööa-häsam) : kumativarman ! mama cittena samam abhimantrya saàsadi praviñöavän asi, yato devyä galita-kuca-sparça-vimukhasya väräìgaëäliìganäya mamäpi abhiläñaù | yata udara-patita-stanéñu kutaù smarävasthitiù ? tathä ca—

uttuìga-stana-çaila-durga-viñame vämekñaëänäà hådi

sthitvä yatra baläd bhinatti hådayaà yünäà sutékñëaiù çaraiù |

tasmin manmatha-yuddha-mardana-vaçät pätaà prayäte stane

manye durga-paräjayäd apasared bhéruù sa puñpäyudhaù ||13||

mantré : tad upasarpävaù |

(räjä solläsaà mantriëä saha parikrämati |)

caraù (parikramya) : dea ! ettha jjeva pürado ghaëadara ghaëasära-surahi-caàdaëa-miaëäbhi-bibiha-kusuma-parimalo osaradu, tä edaà baàdhuräe maàdiraà takkemi | ido aëusaradu deo |^⁸

räjä (präìgaëam anusåtya sa-pramodaà) : idaà bandhuräyäù präìgaëaà, präptaà mayä tértha-çata-paryaöana-puëyam |

mantré : kva sä bandhurä kuööané ?

(tataù praviçati bhujaìga-çata-pariveñöitä bandhurä |)

bandhurä : aho accaréaà accaréaà ! ëaëu re bhujaàga ! aëaasadhuëaraba{i}ëo dhüttäëaà cakkabaööiëo samägamo baööadi, tä kadhaà täla-juala-jhillé-maddaëa-milidäià basaàta-samaam uddisia gédäià gäidu bilaàbéadi ?^⁹ (upasåtya bhujaìgäù saharñaà)

mahu-matta-mahubbada-räa-juto

kala-kaàöha-viläsiëi-gäëa-ruto |

jua-citta-biäraëa-paàcaçaro

tuha bhodu mahu bbahu-ppédi-aro ||14||^¹⁰

(iti punaù punar nähayati |)

räjä (äkarëya karëe svairam) : he kumativarman ! kiïcid iyaà prärthayate |

kumativarmä : nikhile jagati mahä-pätakino bhavanta eva, tat sarvän vihäya te çirasi bhaviñyati vajra-pätaù |

räjä : na jïäyate kim evaà bhaviñyati, tadä kià vidheyam ?

mantré : dainyaà prakaöékåtya atraiva upaväsa-trayaà vidheyam iti |

räjä (ätma-gatam) : alaà bhayena ! praëamya enäà pratärayämi | (prakäçam) mätar bandhure ! ayam ahaà praëamämi |

bandhurä : miaàkalehä de suppasammä bhodu |^¹¹

räjä (sa-harñam ätma-gatam) : nistérëo'smi mahä-pätaka-bhayät, na prärthitam anayä kiïcit | (prakäçam) kva sä mågäìkalekhä ?

(tataù praviçati viçeñälaìkåta-çaréra-latikä mågäìkalekhä |)

mågäìkalekhä (sa-smitam) : aàba, ko eño ?^¹²

bandhurä : putti, ëa äëäsi ? aëaasiàdhu-bhumissaro de daàçanatthé |^¹³

mågäìkalekhä (sa-smitam) : ido ahiaà kià puëaà ?^¹⁴

räjä (näyikäm avalokya) : aho äçcaryam asyäù—

saïjätendu-paräbhavaà parilasad yälola-neträïjanaà

bhränta-bhrü-latam aiëanäbhi-tilakaà çré-khaëòa-paträlakam |

bandhükädhara-sundaraà sura-muni-vyämohi-väkyämåtaà

trailokyädbhuta-paìkajaà varatanor äsyaà na kasya priyam ||15||

api ca—

asyä dhäma-sarovaraà bhuja-vise vaktäravinde bhraman

netra-bhrü-bhramare suyauvana-jale kastürikä-paìkile |

vakñoja-pratikumbhi-kumbha-dalana-krodhäd upetya drutaà

magnaç citta-mataìgajaù katham asäv utthäya niryäsyati ||16||

(punar bandhuräm anya-manaskäm avalokya) bandhure ! katham anya-hådayäsi ?

bandhurä : deo, miaàkalehäà mammaha-taàtaà ajjhäbaëatthaà bésmabhaàòaà uajjhäo ägamissadi, edeëa asmahiaäsmi |^¹⁵

räjä (sa-harñäà) : asmäkaà kula-purohitaù sa eva |

nepathye :

dinopaväsé tu niçämiñäçé

jaöädharaù san kulaöäbhiläñé |

ayaà kañäyämbara-cäru-daëòaù

çaöhägraëéù sarpati viçvabhaëòaù ||17||

(tataù praviçati viçvabhaëòaù kalahäìkureëa chätreëa anugamyamänaù |)

viçvabhaëòaù (parikramya samantäd avalokya ca) : aho abhinava-kusuma-kälo vartate | api ca—

kusumaçara-sakho vinodi-bandhur

vividha-viläsa-kaläpamäna-dhämä |

madayati hådayäny ayaà janänäà

surabhir iväsava-saïcayaù sugandhiù ||18||

(punaù chätram avalokya paöhati |)

äkäçe prasaranti täla-yugala-svänäù sa-jhillé-raväù

sarväçä-mukharé dhvanaty avirataà mandaà mådaìga-dhvaniù |

karpüräguru-gandha-bandhur anilo vyäpnoti sarvä diço

gehe kasya mahotsavo’dya niyataà vatsa drutaà jïäyatäm ||19||

(parikramya) kalahäìkuraù : bhaavaà, baàdhuräe kuööinée ëilae mahussabo baööadi |^¹⁶

viçvabhaëòaù (sa-harñam) : vatsa, pürva-saàvatsare bhojayituà tayä nimantritä vayaà, tad ayam avasaraù | (iti parikramya bandhuräyäù präìgaëaà praviñöaù |)

bandhurä : uajjhäo ! edaà bhaggäsaëaà, ubabisadu ajjo |^¹⁷

viçvabhaëòaù (näöyena upaviçya sa-sambhramam) : mätar bandhure, praëamämi |

bandhurä : putta, maaëa-samudda-saàtaraëaà bhodu |^¹⁸

viçvabhaëòaù (näyikäm avalokya) :

madana-payonidhi-taraëaà bhavati tadä pévara-kuca-kumbho me |

yady avalambitum asyä labhyata evaiëaneträyäù ||20||

näyikä sa-smitam avalokayati |

räjä (svagatam) : mahä-mahopadhyäyo viçvabhaëòaù | kulaöäkulärcitäyä bandhuräyä labdhäçérvädaù pärçvataù samupaviñöaù çubhäçérvädaà saìgrahétum | (prakäçam) bhagavan, praëamämi |

viçvabhaëòaù : bho kalahäìkura, drutaà dehi räjïe äçérvädam |

kalahäìkuraù (säööa-häsaà çakräçana-måkñitaà dürväkñatam ädäya saàskåtam äçritya uccaiù) : netre puñpodayo bhavatu bhavatäm | api ca—

çatror våddhir bhayo våddhir våddhir vyädher åëainasäm |

durgater durmater våddhiù santu te sapta våddhayaù ||21||

(iti paöhitvä räja-çirasi dürväkñatam arpayati |)

räjä : ko’yaà duñöa-baöuù ?

viçvabhaëòaù : ayam avidito bhavatä ?

nija-vaàça-dhümaketur bhåçam agha-setuù pramäda-caya-hetuù |

para-vitta-haraëa-çüraù kumatiù kalahaìkuraù krüraù ||22||

(punar bandhuräm avalokya) bho vatsa, kalahäìkura !

pralambita-payodharä kñata-rajä vikäräspadaà

sadä vigata-haàsakä timira-lupta-tärä-ruciù |

tiraskåta-niçäkarä gata-vayä iyaà bandhurä

sadä sapadi dåçyatäà jaladharägama-çrér iva ||23||

vatsa, vandanéyataräà bandhuräm upasåtya namaskuru |

kalahäìkuraù (saharñolläsaà parikramya bandhuräyäç caraëa-dvaya-madhya-bhägato daëòavat praëamya punar ürdhva-jaghanam älokya sa-hasta-tälam uccair vihasya saàskåtam äçritya) : bho mahä-mahopädhyäya ! äçcaryam asyä bandhuräyä adho-mukhe çmaçru-çreëé | api ca—

stanau tuìgau nipatitau käma-saìgräma-marditau |

purastäd avalokyäsyä bhagaà çuñkaà bhayäd iva ||24||

bandhurä (sa-smitaà) : ëaööo baöuo, satthakaà khalahäàkurähidhäëo imassa |^¹⁹

viçvabhaëòaù (näyikäm avalokya) : aho taruëyä bhäva-prakarñaù |

svairaà sasmitam ékñate kñaëam alaà vyäjåmbhate vepate

romäïcaà tanute muhuù stana-taöe vyälambate nämbaram |

äliìgaty aparäà tanoti cikuraà pratyuttaraà yäcate

keyaà käma-kalä-viläsa-vasatir lolekñaëä bhäviné ||25||

api ca—

khelat khaïjana-netrayä parilasat-svarëäravindäsyayä

pénottuìga-nirantara-stana-bhara-vyälola-san-madhyayä |

sphéta-sphéta-nitambayä kñaëam api vyälokitaç cänayä

kià na syäd vaçinäà varaù smara-haraù smäraiù çarair jarjaraù ||26||

bandhurä : uajjhäo ! eñä miaàkalehä me putté mammaha-taàtaà paöhiduà susajjidä baööadi |^²⁰

viçvabhaëòaù (vihasya) : asmäkam adhyäpana-çünyaà mandiram eva vartate |

mågäìkalekhä : aàba ! eso buòòha-säddulo bia galida-ëakha-dasaëo jaä-jéëa-paàjaro adihadabbéòo ahaëisaà maà biòaàbedi |^²¹

kalahäìkuraù (sa-krodhaà) : äù pämari ! gaëie ! para-putta-bitta-häriëi ! amhäëaà uajjhäaà diööhä ëa kuru kubba-basa{i}ëaà, jassa ëihuaëaaëurattä bamhaëé ëattaàdibaà biaòòhäëäà öhäëe baàdha-ëibahaà sikkhaaàté ajjabi bhama{i} a{i}siëeheëa uajjhäa-purado baihabba-maàòaëaà kadua ëiccaà aëumaraëatthaà susajjidä bhodi taà buòòhaà jappesi ? abia, ajjabi uajjhäo lajjäulo basaëaà palihalia jaëaëaàke saaëaà kuëa{i} | eëaà hadabbéòaà jappesi ?^²²

(iti krodhaà näöayati |)

mågäìkalekhä (vihasya) : dhaëä sä bahmaëé, sisso bi dhaëo, tahä uajjhäo |^²³

bandhurä : putti ! edaà ëa bhaëidabbaà maàdadamaà | uajjhäaà ëa äëäsi, buòòhobi maaëa-kamala-paäso diëaëäho ajja bésabhaàòo dhuttäëaà uajjhäo |^²⁴

viçvabhaëòaù (äkarëya ätmagatam) : aho äçcaryam |

präptä prasphuöa-käça-puñpa-padavé keçais tathaiva bhruvä

samyag locana-pakñmaëä ca jarasä jérëä ca dantävalé |

çuñkaà manmatha-mandiraà nipatitau çuñkätiçuñkau stanau

etasyäù sutaräà tathäpi vacane jägarti puñpäyudhaù ||27||

bhavatu, eñäpi kva yäsyati ? (prakäçam) bandhure, jaräturä vepamänä dåçyase |

bandhurä : saccaà, pübba-aëuratta-siëehäëaà biaòòhäëaà guëaà susmaraàté aëaàga-jvaräulä kkhu ahaà |^²⁵

viçvabhaëòaù (vihasya) : bho mahäräja ! madana-jvaräturä bandhurä |

räjä : tat kathaà nähüyate äturäntaka-suto mahä-vaidyo vyädhisindhuù ?

viçvabhaëòaù : api na jïäyate äturäntaka-suto'sau ? kià cäsya guëä na jïäyante ?

räjä : bhavatäpi na viditaà tasya upacära-vacanam ?

netre taptä çaläkä jaöhara-guru-gade çlépadaà chittir aìghrer

açmaryäà näsikäyäà vaòiçam atiçitaà tapta-tailaà ca çüle |

håd-roge yantra-däru-dvaya-niviòataraà bandhanaà muñka-deçe'py

etai ramyopacärair nayati pitå-vanaà rogiëaà kaà na cäçu ||28||

api ca—

käse dhümas tuñäëäà balavati maruti sveda-bhedopaväsä

vahner mändye ca piñöaà sa-piçitam aniçaà väri-pänaà kaphärtä |

pittärtäväranälaà tirkaöur api jala-droëikä sannipäte

kià brümo vyädhisindhor guëam iha sutaräm eka-vaktreëa samyak ||29||

nepathye :

pänéya-sthüla-päde katham api dharayä dhärite säìkuraughe

hasta-nyastäïcalägra-pracalita-pavanair värayan makñikälém |

käsät kaëöha-svänoghaiù sapadi mukharayan diì-mukhaà vyoma-véthém

apy eña vyädhisindhuù praviçati sarujäm antako räja-vaidyaù ||30||

vyädhisindhuù (praviçya çanaiù parikramya sa-garvam) :

vaidyo’haà vyädhi-vargäëäm

äçrayo’py ayaço-nidhiù |

mayä cikitsitaù sadye

märkaëòeyo na jévati ||31||

api ca—

sarvauñadhäni tiñöhantu

cikitsäpi ca tiñöhatu |

mama darçanato rogé

kila präëair vimucyate ||32||

vyädhisindhuù (upasåtya) : bho bho mahä-mahopädhyäya ! ayam ahaà namaskaromi |

viçvabhaëòaù : kalahäìkura ! dehi bhiñaje çubhäçérvädam |

kalahäìkuraù (hastam udyamya uccaiù) :

svalpäyur bhava sämprataà cira-ripur mä jéva daëòa-dvayaà

vakñas te khara-kaëöako niviçatäà bhogé gale cumbatu |

anyeñäm aparädhatas tava çiro räjïä ca saàyamyatäà

hä-bhakto bhava sarvadä tava gåhe vahniù sadä nåtyatu ||33||

vyädhisindhuù : are pämara baöo ! mäm avakñipasi ?

viçvabhaëòaù (vihasya) : bho vyädhisindho, tava pituù äturäntakasya antakälaya-präptasya kuçalam ?

vyädhisindhuù : kutaù kuçalaà bhavad-darçanaà vinä ? (näyikäm avalokya)

kasya na lubdhaà hådayaà käïcana-rucinä kuca-dvayenäsyäù |

älokya hema-kumbhau na bhavati bhuvi kasya vä lobhaù ||34||

viçvabhaëòaù : bho mahä-vaidya ! kaïcit cikitsä-praçno mäà mukharayati |

vyädhisindhuù (sa-garvam) :

piëòäya taëòula-tila-pracayaà nidhäya

päëau khanitram api cäru-citärtham eva |

vaidyo’smi rogi-jana-bändhava-sampradäyaiù

prañöavya eva hådayeñu vimucya mohät ||35||

viçvabhaëòaù (vihasya) : mahä-vaidyo’si | (punaù sa-harñaà) mahä-vaidya, pracurata-çåìgära-rasa-prägalbhyät çleñmäturä bandhurä | tat kriyatäm asyä upacäraù |

vyädhisindhuù : sutapta-kaöu-tailena katham asyä gude nasyaà na déyate ? tad alaà vilambena |

bandhurä (vihasya ätma-gatam) : eso buòòhi-rahido vejjo | (prakäçam) bhaavaà, bhaggeëa pucchidabbo mahä-vejjo |^²⁶

viçvabhaëòaù (äkäçam avalokya) : äù, sahasrävadhänena mayä vismåtaù praçnaù | (vihasya) vatsa kalahäìkura, smäraya vaidya-praçnam |

kalahäìkuraù (prasphuöam) : mahä-vejja ! miaàkalehäe pa{u}racaàdaëa-kuàkuma-katthuriä-parilebaëeëa gätta-kaàòuaëaà samupapaëëaà | tä ettha kià kädabbaà tä bhaëa |^²⁷

bandhurä (smitaà kåtvä ätma-gatam) : jadhä uajjhäo sirasto bi tadhä juttaà bhassa-puàje särameäbaööhäëam |^²⁸

vyädhisindhuù :

väri-parëé-cayaiù säkaà ghåñövä våçcikam aìgataù |

dätavyo vänaré-reëuù sadyaù kaëòüharo hi saù ||36||

bandhurä : suööhu osahaà |^²⁹

viçvabhaëòaù : bho çiñya ! bhavatäpi vismåtam |

kalahäìkuraù (småtim abhinéya) : huà smaridaà | mahä-vejja, surada-samara-bimaddaëädo muàòa-péòäturä baàdhurä, tä ettha jjeva kià karéadu ?^³⁰

bandhurä (sa-smitaà svayam upasåtya) : mahä-vejja, jäëidaà de vijjattaëaà | tahäbi kaha-ëiggahatthaà osahaà bhaëa |^³¹

vyädhisindhuù (kñaëaà vicintya) : hé hé katham eva na nigadyate ? purä räjïo marut-prägalbhyät siàhäsane upaviñöasya çleñmä jätaù, tadä asmat-piträ caraka-suçruta-vägbhaöa-nägärjuna-tattva-vidä äturäntakena nåpater locana-dvayaà kñära-cürëena nirmärjya jalaukä-çataà pradäya çleñmä apakñayitaù |

bandhurä : ettha jjeva kià kädabbaà ?^³²

vyädhisindhuù : alpopacära-sädhye alaà gurüpacäreëa |

varaöo bhåìga-rolaç ca jalaukä vätha våçcikaù |

ghräëe netre ca dätavyäù sadyaù çleñma-vinäçinaù ||37||

bandhurä (vihasya) : saccaà äduräàtaka-putto tumam |^³³

(nepathye kalakalaù |)

räjä (äkäçe karëaà dattvä äkarëya ca prakäçam) : aye, pratéhära ! jïäyatäm etat ko mama darçanärthé | taà praveçaya |

(praviçya) pratéhäraù : jaà deo äëabedi | (niñkramya samyag avalokya punaù praviñöaù) dea rattakallola-ëämaheo ëäbido ekkeëa porajaëeëa ratta-kalebareëa aàcala-gahédo baööadi |^³⁴

räjä : praveçaya |

pratéhäré (niñkramya punaù praviçya ca tathä kåtvä) : dea, esa ratta-kallolo ëäbido |^³⁵ (iti niñkräntaù |)

(tataù praviçati rakta-liptäìgena paura-janena aïcala-gåhéto rakta-kallolaù |)

(parikramya) raktakallolaù (saàskåtam äçritya paöhati |)

mayi kñuraà gåhëäti mänuñäëäà

bhavekñaëäçä tanutäm apaiti |

sva-våtti-nirväha-pare ca rakta-

cayormi-mäläkulitä tanuù syät ||38||

api ca—

ärtanädam adhikaà prakurvatäà

hasta-päda-gala-bandha-péòanät |

yaà chinadmi nakharaà nåëäm ahaà

sa prarohati punar na janmanä ||39||

(sabhä-sthänam avalokya darpaëam arpayati |)

räjä : bandhure ! ädau mukuraà gåhëätu bhavaté |

bandhurä (gåhétvä avalokya ca) : bhaavaà, timiräulä mhi, dappaëe ëa kadhaà pi muhäkidià pecchamhi | tä dappaëaà gehëadu ajjo |^³⁶

räjä : bho vyädhisindho, bhavad-adhiñöhänena timiräkulä kuööiné ?

vyädhisindhuù : katham agni-varëa-çaläkä sthira-hastena asyä locana-tärakä-madhye na déyate ? tarhi cakñuñor abhävät kutas timiratä ?

mågäìkalekhä (vihasya) : paòhamado vejjas tu loaëe parékkhéadu |^³⁷

vyädhisindhuù : alam ihävasthänena | gaëikäpi mäm upahasati | (iti niñkräntaù |)

viçvabhaëòaù (mukuraà gåhétvä avalokya ca sa-sambhramam) : aho, värdhakyaà jätam |

çuklatvaà jarasä kaceñu daçanäù çérëä viçérëä tanus

taimiryaà nayane çrutau na ca vaco-labdhiù çlathatvaà pale |

asmäkaà tu kathaà tathäpi vilasad-väräìganäliìgana-

vyämohäya manaù sadaiva valate citraà caritraà vidheù ||40||

räjä : are näpita ! brühi sväbhimatam |

raktakallolaù: dea, edeëa däba péòä-kädareëa samaà amhäëaà kalaho baööadi |^³⁸

räjä : mantrin ! vicäryatäm anayor nyäyaù |

mantré : are näpita, nigadyatäà prathamataù kasya gocaraù |

raktakallolaù: paòhamaà amhäëaà |^³⁹

paurajanaù : mamäìge çoëita-pravähaù prathamato gocaras tava ?

mantré : are näpita ! kathaà te gocaraù ?

raktakallolaù (ätma-gatam) : dhaëo maàti-aro ëara-räa-joggo | (prakäçam) bhaavaà ! edama jjeba ëaara-jaëassa ëahara-müläkassaëätthaà loaëa-majjhi-ëihidaà baòisaà bhaggaà, edeëa käraëeëa |^⁴⁰

mantré : bhadram uktam anena | are paura, baòiça-mülyaà dätum arhasi |

bandhurä (sa-smitam) : dhaëëa maàti-aro ëaraba{i}-joggo |^⁴¹

(praviçya) pratéhäraù : bhaavaà ! mithäëaba-ëämaheyo bamhaëo ajjaà pekkhidum icchadi |^⁴²

viçvabhaëòaù : praveçaya |

(pratéhäré tathä kåtvä niñkräntaù | tataù praviçati mithyärëavaù |)

mithyärëavaù (samantäd avalokya) : bho mahä-mahopadhyäya ! asmat-prativäsi-jämätå-präìgaëe kaçcit brähmaëaç caturvedädhyäyé brahmacarya-nipuëaù samvatsara-snäyé makñikäpädähati-vraëita-deho måtaù | tena brahma-vadhena vyäkulébhütä vayam itas tato veçyä-präìgaëe smärta-paëòitam anviñyanto bhavad-antikam ägatäù smaù | tad atra käni präyaçcittäni ?

viçvabhaëòaù (småtim abhinéya sva-näsä-puöe'ìgulaà pradäya paramärthato nirüpyäha) : yadi svarüpaà brähmaëo måtas tadä tad-vanitäyäù tat-sutasya vä mukhe gomaya-jalaà vahni-varëaà kåtvä pradéyatäà | tena ubhayor divyä gatiù |

mithyärëavaù (karëe svairam) : makñikä-pädäghätena na måtaù, kintu rajakyäà ramamäëaù sarvaiù paurajanair loñöra-pätair hataù |

viçvabhaëòaù : tadä sarve nistérëäù | nirmajjanaà kåtvä néyatäà tena päpena rajaké viliptä |

mågäìkalekhä : dhaëaà paàòidattaà |^⁴³

mithyärëavaù (näyikäm avalokya) :

kenärädhi saroruhaiù suranadé-tére måòänéçvaraù

kenäkäri ca çambaräri-caraëe bhaktir nitäntaà sadä |

kenäìgaà sura-sindhu-sindhu-milane vyämoci nirmohitaù

yasyaiñäìgkam alaìkariñyati jagad-vyämohi-mürtiù kñaëam ||41||

räjä : adhunäpi kathaà näyätaù sädhuhiàsako daëòa-pälaù ?

(tataù praviçati) sädhuhiàsakaù (kiàcit mudam abhinéya) : asi-hatta-moñaehià jjeva saalaà ëaaraà vyäulébhüdaà, hagge paramäëaàdido gaëä-saàdaàsaëatthaà äado mhi |^⁴⁴

räjä (sabhayaà cintäm abhinéya) : mantrin, corebhyo mahaté bhétiù | kim idänéà karaëéyam ?

mantré : deva ! sainyaà susajjékåtya prathamato mama rakñaëaà vidheyam | tato devyäs tataù präsädasya ca |

räjä (sa-kañöaà) :

rätrau täraka-näyakekñaëa-sukhäny ürdhvaà pidhänaà vinä

nityaà jarjara-bhitti-päta-bhayato devyä samaà jägaraù |

yasmin bheka-ravä-gatoraga-bhayät päëau sadaivauñadhaà

präsädaù khalu tädåçaù prathamataù saàrakñyatäà caurataù ||42||

hanta, na jäne devyäù kédåçé gatir bhaviñyati |

bandhurä : ajja manti-ara ! kirisé sä deé jaà ciàtaan deo bisédadi ?^⁴⁵

mantré : tad-guëa-varëane ananta iva kaù sahasra-mukhaù—

darçendu-tulya-vadanäïjana-puïja-gauré

märjära-cäru-nayanäghaöa-péna-madhyä |

prottuìga-péna-kuca-cumbita-näbhi-deçä

trailokya-moha-vasatiù khalu käminé sä ||43||

bandhurä : bhadda, mahébälo biaòòhäëaà aggagasso, abia tumaà ka{i}-cüòämaëé |^⁴⁶

mantré : deva, caura-bhétir mahaté, patitaù saìgräma-samayaù tat kathaà nähüyate raëa-jambükaù senäpatiù ?

(praviçya) raëajambukaù (parikramya sa-garvaà) : dea, suëéadu amhäëaà vérattaëaà |^⁴⁷

räjä : kathaya |

raëajambukaù : dea ! ajja mae ratta-puñpa-rasaà piaàté abaloidä samaà astaà dhäria thula-camma-rajju-gåhià äaööhidä |^⁴⁸ (tataù satvaram aìke tanutraà niveçya kñatriya-catuñöayena samam astraà dhåtvä sthüla-carma-rajjubhiù äkåñöä |)

räjä (saharñaà) : tataù ?

raëajambukaù : tado tékkha-khagga-ppahäreëa cammakomattaëaà ëédä |^⁴⁹

räjä : tatra kaù sandehaù ? nägäyuta-balo’si |

mantré : bhoù senäpate ! patitaù saìgräma-samayaù, tava sähasaù kédåçaù ?

raëajambukaù (prasphuöaà saàskåtam äçritya) :

sadyo dattam alaktakaà pada-yuge dåñöväìganäyä ratau

rakta-bhränti-vaçäd bhayena nitaräà glänendriyo mediném |

paçyan darça-niçä-tamisra-nikara-cchannäm iväçäà tathä

mürccheyaà bhuvi kä kathä samarato raktasya sakta-dviñäm ||44||

(mågäìkalekhä uccair hasati |)

raëajambukaù (sa-krodham) : äù pämari gaëike ! maà uahasasi | tä kuëa mae samaà samalaà |^⁵⁰

(praviçya) pratéhäraù (saàskåtam äçritya) : deva, mahäyätriko näma säàvatsariko dväri vartate |

räjä : praveçaya |

pratéhäras tathä kåtvä niñkräntaù | praviçya mahäyäntrikaù païjikäà prasärya dakñiëäbhimukhaù paöhati :

bhave bhavatu bhäskaraù sura-gurus tathä randhragaù

kharäàçu-tanayo’ñöamaù sapadi medané-nandanaù |

dineça-gåha-saìgataù sa khalu saiàhikeyo balé

phalaà kim aparaiù punaù çaçikavéndu-jätair grahaiù ||45||

mantré : çrutaù çubhäçérvädaù | samprati saìgrämärthé devaù | tat kriyatäà mahä-yäträyäù kñaëaù |

mahäyäntrikaù : pürëimä-saàyukta-çanaiçcara-väsare çravaëä-nakñatre våçcika-lagne prätaù samaye devasya mahä-yäträ bhaviñyati |

kallolaù : tä ettha maraëaà jäadi |^⁵¹

mahäyäntrikaù : prajänäm äpadaà nétvä yätu näma |

viçvabhaëòaù (pürvaà paçcimäà diçaà cävalokya) :

bhänu-bimbam idam astagämi ca

prodyataà kumuda-bandhu-maëòalam |

dåçyate rati-pateù praväsinäà

krodha-raktam iva locana-dvayam ||46||

(näyikäm avalokya sa-kämam) vatsa kalahäìkura ! pravåttaù sandhyä-samayaù | tad asyäù karëe svairaà bhaëa yathä tvayä särdhaà nibhåtam asmäkaà sandhyä nirvahati |

kalahäìkuraù (äkarëyätma-gataà saàskåtam äçritya) : duñöo'yam upädhyäyaù taruëéà rantu-kämaù | api ca—

kià me sad-guru-sevanaiù pratidinaà kià vyoma-dhämärcanaiù

kià syäd adhyayanena vä sura-pura-präptyäthavä kià phalam |

etasyäù kuca-kumbha-nirbhara-parérambha-prabhävodbhava-

svedämbhobhir anaìga-vahnir adhunä nirväpito no yadi ||47||

bhavatu, tad alaà vilambena, katham eñä nirbharam äliìgya na cumbyate ? (upasåtya prakäçam) miaàkalehe ! kiàpi jappidum icchämi |^⁵²

mågäìkalekhä : ja{i} juttaà, tä kadhaà ëa bhaëämi ?^⁵³

kalahäìkuraù (saàskåtam äçritya) :

täruëyaà divasäni païca daça vä péna-stanottambhanaà

no jätaà punar ity aho vidhumukhi präëäs tu na sthäyinaù |

jïätvaivaà samupekñyate'bhyupagato yad väma-dåñöyä yuvä

na sthairyaà kucayor hådi sthirataraà jägarti çalyaà hi tat ||48||

(mågäìkalekhä kiïcit smayati |)

kalahäìkuraù : miaàkalehe ! kiàpi rahassaà jappemi, suëädu bhodé |^⁵⁴ (iti çruti-müle militvä nirbharam äliìgya uccaiç cucumba | saàskåtam äçritya)

sväditaà sudaçana-cchada-sédhu

nämarair vidhura-buddhibhir asyäù |

yad vidhuntuda-mukhäd avaçiñöaù

péyate pramuditair hariëäìkaù ||49||

viçvabhaëòaù (sa-krodham) : are pämara baöo ! mat-käìkñitäà näyikäm äliìgasi cumbasi ca | ataù präyaçcitté tvam |

kalahäìkuraù : ahaà ëa, tumaà | jado sissäliàgidäà ëäiäà mak-käàkhidäà jappesi |^⁵⁵

viçvabhaëòaù : yasyäìgasya yogät gajo hastéty ucyate, tad abhidhänam aìgaà tava chedyaà bhavati, yena guru-väïchitä näyikä spåñöä |

kalahäìkuraù : aàgaëä-jahaëa-rajjaëa-ëämaheaà aàgaà tuha vicchejjaà bhodi, jeëa sissa-paricuàbidäà ëäiäà sva-bäïchidäà jappesi |^⁵⁶

viçvabhaëòaù : adharo yasyäcchädanaà tasyotpäöanaà yuktaà, yena asyä adharaù péòitaù |

kalahäìkuraù : ligi pperaëeti dhätuëor ac-paccaeëa jaà rüaà sijjhaà bhodi tuha tassa uppäöaëaà joggaà, jeëa sissa-cuàbidäà ëäiäà pecchasi |^⁵⁷ (iti anyonyaà kalahaà kurväëau nåtyataù | sarve hasanti |)

nepathye vaitälikaù : çubha-sandhyä-samayo'stu divasasya |

gäòhaà prauòhäìganäbhiù surata-rata-manaù-sammadotsäritäkñaà

mugdhäbhis trasta-netraà rati-samara-bhayaà citnayantébhir evam |

pänthänäm aìganäbhiù sa-salila-nayanaà çünya-cittäbhir uccaiù

kañöaà dåñöo'sta-çailaà bhåçam asajad ayaà maëòalaç caëòa-raçmeù ||50||

api ca—

gatavati dinanäthe äçcima-kñmädharäntaà

çiçira-kara-mayükhair nirbharaà dahyamänä |

parihåta-militäliù pänthakänteva dénä

sapadi kamalinéyaà häsya-hénä babhüva ||51||

dvitéyo vandé : api ca—

kvaitat märtaëòa-bimbaà sarasi sarasija-çreëi-häsyaà kva yätaà

kvaite yätä rathäìgäù sapadi gata-hriyaù kva praviñöä maräläù |

sandhyä-rägäruëäìgaù kupita iva patiù prodyato'yaà himäàçur

manye harñädvitéyaà hasati kumudiné jägratéväli-nädaiù ||52||

api ca—

svardhäàämåta-päna-cäru-cañakaà kià kämadeväìganä-

kréòä-kandhuka eña kià suranadé-hinëòéra-piëòaù kim u |

kià chatraà smara-bhüpateù kim u yaçaù-puïjaà purastäd idaà

cetaù-saàçaya-kärakaà samuditaà çéta-dyuter maëòalam ||53||

mantré : pravåttaù sandhyä-kälaù tat kathaà nitya-kriyäyai na gamyate ?

räjä : kià tena ? caura-cakra-bhayät cintäkulo'smi | bhavatu, tathäpi yäsyämi | kñaëaà virama, dåçyatäm anayor guru-çiñyayor virodhaù |

(viçvabhaëòo daëòa-hastaù sämarñaà dhävati | kalahäìkura uccaiù çétkåtya sarväìgaà pulakayati | tato'nyonyaà näyikäïcalaà gåhétvä mameyam iti uccärya kalahäyamänau nåtyataù |)

bandhurä (puraù parikramya) : ajja bhaavaà ! ciööhadu ajja kalaho | saméabaööiëé raaëé baööadi | pattusahomätthaà maaëäàdha-misso ägamissadi, so kkhu jaà ädisadi taà kädabbaà |^⁵⁸

ubhau : tathästu |

iti häsyärëave prahasane sabhä-nirëayo näma

prathamo'ìkaù

||1||

(2)

dvitéyo’ìkaù

(tataù prätaù praviçati viçvabhaëòaù çiñyaç ca |)

viçvabhaëòaù (präcém avalokya) : aho ! dig-aìganä-çiraù-sindüra-çobheva dinakara-kiraëävalé dåçyate | (parikramya puro väpém avalokya ca)

anyatra vaïcita-niçaà parilohitäìgam

anyäìganä-gatam ivägatam uñëa-raçmim |

prätar nirékñya kupiteva hi padminéyam

utphulla-hallaka-sulohita-locanäbhüt ||1||

api ca—

näréëäà måganäbhi-kuìkuma-rasa-prakñälana-çyämalän

sambhoga-çrama-çélakarän pariharann äkampayan kuntalän |

puñpämoda-manoramän vigalitän ambhoja-gandhaà vahan

prätastyaù pavano vahaty ayam atisvänta-pramoda-pradaù ||2||

(ubhau parikramya bandhuräyäù präìgaëam upasåtya praviñöau yugapat |) kva sä bandhurä näyikä ca ?

(tataù praviçati bandhurä näyikä ca |)

viçvabhaëòaù (mågäìkalekhäm avalokya) :

asyäù çarac-chaçadhara-pratimänanäyäù

kiïcit kaöäkña-militäyadi naiva dåñöiù |

tat kena lakñyata idaà kila karëa-lagnam

indévaraà mådulam aïjana-patra-ramyam ||3||

api ca—

nidrayä parighürëana-çélä

valad-ürdhva-tärakä loläù |

asyä nayana-nipätäù

duùsahanéyä harasyäpi ||4||

kalahäìkuraù : baàdhure ! däëià pi ëäädo maaëäàdha-misso ?^⁵⁹

nepathye:

veçyäìga-räga-rasa-lohita-yajïa-sütraù

çakräçanäçana-vilohita-tära-netraù |

äbhäla-pürëa-tilako håta-dharma-kåcchraù

saàsarpati svayam ayaà madanändha-miçraù ||5||

(tataù praviçati çiñyeëa kuläla-nämadheyena anugamyamäno madanändha-miçraù |)

madanändha-miçraù (samantäd avalokya) : aho, bhramad-bhramarävalé-valayita-rasäla-bakulaù kokila-kala-dhvani-janita-viñäda-virahiëé-jana-pévara-niùçväsänilaù kusuma-kälo vartate | api ca—

käveré-néra-khela-dyuvati-hati-bhavac-chékaräsaìga-çétaù

çrékhaëòämädavähé pramudita-madana-präëa-viçräma-dhämä |

kiïcid vyädhüta-cüta-druma-mukula-kulaù puñpavatyä latäyä

bhétaù sparçäd iväyaà prasarati pavano dakñiëo manda-mandam ||6||

(ätma-gatam) kathaà mayä asmin madhau gaëikäà vinä jévanéyam ? (prakäçam) vatsa kuläla ! paçya madhyähnaù saàvåttaù |

märtaëòaç caëòana-täpaiù pratapati vasudhäà patriëaù kuïja-saàsthäù

protphullämbhoja-räjé-tala-çaraëa-gatä niçcalä räjahaàsäù |

pänthäù çräntäç ca käntä-cira-viraha-çikhi-jvälayä pluñöa-cittäù

sthäëu-cchäyäsu lénäù kñiti-likhana-paräù santataà niùçvasanti ||7||

vatsa, kasyäçrame bhojana-siddhir astu ?

kulälaù : ajja, atthi däba ettha jjeva ëaare baàdhurä ëäma kuööiëé, sä kkhu adidhéëaà paricajjaà karedi tti suëéadi, tä ajja tatta jjeva bhoaëa-sijjhi |^⁶⁰

madanändha-miçraù : kulénä sä ?

kulälaù : ettha ko saëëaho ? caàòälo bi assa ghare päëéaà ëa péadi |^⁶¹

madanändha-miçraù (sotsäham) : vatsa, tad upasarpävaù | (ity ubhau parikramya bandhuräyäù präìgaëam upasåtya upaviñöau |

bandhurä : ajja, edaà bhaddäsaëaà uabisadu misso |^⁶²

madanändha-miçraù (näöyena upaviçya sarvän avalokya ca ätmagatam) aho, äçcaryaà purato näyikä-ratnam ?

säyaà candrakaläyutodaya-giri-spardhä dadhänau stanau

çailottuìgatarau nakhäìka-rucirau çoëämbaräbhyantare |

asyäù kaà na vilokanotkam akarot tékñëaù kaöäkñaù kñaëaà

bhåìgäkåñöa-gariñöha-ketaka-dala-bhräntià vahan apy ayam ||8||

api ca—

uttuìga-stana-çaila-dustaram uro nimnäti näbhi-sthalé

bhémaà deha-vanaà sphurad-bhuja-lataà lomäli-jäläkulam |

vyädhaù païcaçaraù kiraty atitaräàs tékñëän kaöäkñäçugän

tan me brühi manaù-kuraìga çaraëaà kaà sämprataà yäsyati ||9||

(punaù sa-vimarñam) katham etau kitavau vaïcanéyau ? bhavatu tävad ätmano vaiñëavatvaà prakaöékåtya vaïcayämi | (prakäçam)

jihve’niçaà harir iti smara locana tvaà

vyäptaà vilokaya jagad-dhariëä samastam |

äkarëaya çravaëa kértikathä murärer

näräyaëaà çaraëam äçraya citta nünam ||10||

(punar ätma-gatam) : äù, jätaà hari-smaraëena mahä-pätakaà, kià kariñyämi präyaçcittam ätmanaù ?

viçvabhaëòaù (äkarëyätma-gatam) : dhürto’yaà miçraù kaitavaà prakaöayati | bhavatu, aham api kiïcit prakaöayämi | (prakäçam)

trailokya-mauli-mukuöäïcita-néla-ratnaà

padmälayävadanatämara-sad-virepham |

daityäìganänäyana-toya-nipäta-dhümaà

kåñëaà sadaiva manasä paricintayämi ||11||

madanändha-miçraù (saroñam) : vatsa kuläla ! paöha vaiñëava-dharmam |

kulälaù : ajja ! jaà äëabedi |^⁶³ (iti saàskåtam äçritya paöhati |)

äyuù kñéëam idaà paraà kali-yuge daivät tataù pämaraiù

lokair apy upaväsa-kañöa-vidhinä vyarthaà vapuù kñéyate |

jïätvaivaà sudhiyo vihäya vividha-kleça-vrataà niñphalaà

nänäbhoga-viläsiné-rasa-yutaà dharmaà bhajante drutam ||12||

viçvabhaëòaù (sa-krodham) : vatsa kalahäìkura ! paöha vaiñëava-dharmam |

kalahäìkuraù (saàskåtam äçritya paöhati) :

kåtvä loka-bhayän nåëäà jaòa-dhiyäà kañöopaväsaà niçä-

käle präëa-vinäça-saàçaya-karéà soòhväpi marma-vyathäm |

prätaç ced yadi jévitaà sthitam iha präptis tathäpy andhasaù

säkñäj jévana-saàçayaù prathamato muktiù parékñä kva sä ||13||

api ca—

kleçopaväsa-vidhinä sukåtaà vadanti

ye tan-mukhaà sapadi püraya bhasma-puïjaiù |

ekaù prasédati yadä jagadéça-çambhuù

muktis tadä piçita-ména-suräìganäbhiù ||14||

madanändha-miçraù (äkarëyätma-gatam) : dhürto’yam upädhyäyo vaïcayitum açakyaù | jérëa-märjäraà käïjikayä pratärayituà na çakyate | bhavatu, vinayena vaïcayämi | (prakäçaà) bhagavan, ayam aham abhivädaye |

viçvabhaëòaù (uccaiù) : äyuñmän bhava saumya ! kià ca ayuktam etat bhavädåçäà yad väräìganägrato mayi prathamam abhivädanam |

madanändha-miçraù : aho, veçyä-bhrameëa bhavatsu praëämaù kåtaù |

viçvabhaëòaù (vihasya) : satyam eva madanändho’sau, yataù puàsi api veçyä-bhramaù |

madanändha-miçraù (upasåtya) : väräìgane ! tväm ahaà praëamämi |

bandhurä : putti, uööhia äsisaà kuëa |^⁶⁴

mågäìkalekhä (utthäya) : gauré de suppasaëëa hodu |^⁶⁵

(iti lajjäà näöayati |)

madanändha-miçraù : aho äçcaryam asyäù—

pädäbhyäm ativipulo nitamba eñaù

prodvoòhuà katham api çakyate mågäkñyäù |

ekäké vahati kathaà nu madhya-bhägaù

prottuìga-stana-kari-kumbha-yugma-bhäram ||15||

bandhurä : ajja ippa-ara ! bijjabemi ajja amhäëaà gehe kaàdappa-homo baööadi, taà ëibbähaadu misso |^⁶⁶

madanändha-miçraù :

vedé sajja-ghanaà ca tat-parisare kuëòaà varäìgaà phalaà

naivedyäya kuca-dvayaà mågadåçaù kämänalaù projjvalaù |

hotähaà khalu çukra-havya-nivahaù çephaù-sruvo vartate

nityaà païca-çarädhvaraà tyajati kaù sadyaù sukhaà yat phalam ||16||

(prakäçam) bandhure ! tvan atijérëä akärya-kuçalä ca | tan niyojaya sva-putréà yajïa-sämagré-karaëäya |

bandhurä : putti, tumaà bippa-ara-çäsaëaà kuëa |^⁶⁷

(mågäìkalekhä gåhaà praviçati |)

(upasåtya) kalahäìkuraù : paòhamaà amhäëaà guru-sissäëaà ëäaà bicäré adu ajja-misso |^⁶⁸

madanändha-miçraù : vatsa, kñaëaà virama, yävat kratukiyä nirvartate | (iti gåhaà praviçya nirbharaà surataà nirvähya sa-harñaà)

äçleña-péòita-kucaà çrama-gharmitäsyaà

dañöädharaà lalita-çétkåta-mélitäkñam |

cäöükti-cäru-lalita-bhru-calat-kaöäkñaà

veçyä-rataà janiçatärjita-puëya-labhyam ||17||

(parikramya bahiù gacchati näyikä ca parikrämati |)

viçvabhaëòaù (näyikäm älokya ätma-gatam) :

yan-netraà galitäïjanaà sulalitaà nirmukta-rägo'dharo

dhammillaù çlatha-bandhanaù çrama-jala-prakñälitaà candanam |

niñpandaà jaghanaà bhuje çithilatä vakñaù-sthalaà kampate

tat satyaà surataà vidhäya sutaräm eñä samägacchati ||18||

kalahäìkuraù (puraù säööahäsam) : ajja ! ekkeëa ëibbähidä kadu-kkiä |^⁶⁹

(madanändha-miçraù dakñiëäkñi-saìkocaà nivärayati |)

kalahäìkuraù : kià ëiäraëeëa ? aëëassa puëëeëa kià aëëo püdo bhodi ?^⁷⁰

madanändha-miçraù : vatsa, kñaëaà virama |

viçvabhaëòaù (sa-smitaà) : mahämiçra ! jïäteyaà te kratu-kriyä | bhavatu, tathäpi vicäryatäm ävayor nyäyaù | (karëe svairam) yatheyaà mågäìkalekhä mayä pariëétä bhavati tad anuñöheyam |

madanändha-miçraù : äväbhyäà pariëetavyä eñä |

viçvabhaëòaù : ko doñaù ? paçya—

dharmädi-païca-patibhiù khalu päëòunä ca

yuktä saté bhavati bhoja-sutä ca kunté |

dharmätmajädibhir ihopagatä ca kåñëä

ekä bahün yadi bhajet vada ko’tra doñaù ||19||

kulälaù (ätmagatam) : äbhyäà dhürtäbhyäà militam | bhavatu, aham api kalahäìkureëa samaà sakhyaà karomi | (iti parikramya kalahäìkurasya kaëöham äliìgya karëe svairaà) baassa, pekkhassa edehià guruehià milidaà eñä miaàkalehä edehià jjeva pariëedabbä, tä kadhaà amhehià esä baàdhurä ëo pariëéadi ?^⁷¹

kalahäìkuraù : baassa, bhaddaà ëa bhaëidaà, jado amhäëaà bi buòòhiä-suradaà ëa biëëädaà | idaà uëa ekkaà paamaà dukkhaà esä tihuaëa-mohiëé buòhvehià pariëedabbä | ëa hi mäla{i}mälä bäëara-hattha-gadä soha{i}, ëa hi katthuriä-guëa-ggämaà kuggämiëo jäëaàti, ëa hi galida-jobbaëäe bakkha-tthale motia-mälä soha{i} |^⁷²

kulälaù : baassa ! edehià jjeva buòhvehià kattidiëaà jébidabbaà ? edäëaà loäàtara-gamaëe esä amhehià pariëedabbä |^⁷³

kalahäìkuraù : ehià pi padibäsaraà edäëaà bhikkhäöaëa-samae esä geha-baööiëé hubissadi, baàdhurä tu timaräulaloaëä, tado amhäëaà maëoraha-sijjhi |^⁷⁴

bandhurä (vihasya ätma-gatam) : milidä saöhehià, täëaà paricidaà bhodi |^⁷⁵

madanändha-miçraù : bho mahä-mahopädhyäya, kédåço yuvayor nyäyaù ? kriyatäà praçnaù |

viçvabhaëòaù : asmat-käìkñitäà mågäìkalekhäm ayaà pariëetum icchati |

madanändha-miçraù : bho kalahäìkura ! tava pratyuttaraà kédåçam ?

kalahäìkuraù : esä miaàkalehä mue äliàgidä paricuàbidä a | tadhäbi eso imäà pariëedum icchati |^⁷⁶

madanändha-miçraù : alaà çuñka-carvaëena | jïätaà nyäya-tattvaà | eñä prathamata upädhyäyena kalpitä | etena katham api aàçaikena asya bhavati | vyavasthäpakatvät samantäd asmäkaà bhavati | (punaù sa-sambhramam) bho bho vatsa ! yathä tvaà dvädaça-varñéyo varas tathä ca bandhurä, upapati-gaëanälekhäm iva lekhäà çarérato dadhaté kanyä iyaà tava yogyä varña-çatät kiïcid api adhikä |

kulälaù (upasåtya saàskåtam äçritya) : vyavasthäpaka-çiñyatvät mamäpi eñä bhavati |

madanändha-miçraù : bho vatsa ! kalahäìkura ! bhavatu evaà bhavatä mac-chiñyeëa samaà eñä pariëéyatäm |

bandhurä (saharñaà ätma-gataà saàskåtam äçritya) : aho, mayi prasannaù prajäpatiù, yato värdhakye’pi taruëa-pati-dvaya-läbhaù |

viçvabhaëòaù (kalahäìkuram avalokya sa-smitam ätma-gatam) :

niñkrämati çiçoù käyo yena randhreëa yoñitaù |

kià kariñyati taträyaà baöuù çiçna-çaläkayä ||20||

(punaù prakäçam) pratyäsanno vivähotsavaù | tat kathaà na ähüyate dakñiëa-räòhéyo mahä-nindakäcäryaù ?

mahänindakäcäryaù (praviçya sarvän avalokya sa-dambhaà) :

brahmäëòe ke dvijäù santi päëòityena kulena vä |

ye spardhituà mayä särdhaà kiïcid ävarjitodyamäù ||21||

(punaù sa-garvaà) mayä racitäç catväro vedäù |

kalahäìkuraù : ajja ! bamha-müha-ëiggadä beä, tä kadhaà bhavadä bia{i}dä ?^⁷⁷

mahänindakaù (sa-krodhaà) : äù, kñudra-buddhià brahmäëaà gaëayasi ? çåëu, tat kaulénya-parékñärthaà svarga-gatena mayä—

pädyaà viñëu-padé-jalena caraëe dattaà çiro-vartinä

tat krodhena kara-prahära-nikaraiù santäòitaù çaìkaraù |

äyuñmän na kåto bhayät praëamati brahmaëy avajïä-vaçän

no dåñöas tridaça-pratigraha-paraù päpäspado géñpatiù ||22||

madanändha-miçraù : alaà väg-vistäreëa, nirvähyatäm asmäkaà viväha-dvayam |

mahänindakaù : aham apratigrähé |

kulälaù : gaëiä-ppatiggahe ko doñaù ?^⁷⁸

mahänindakaù : bhadram uktam etat pürvaà na jïäyate kulénä iyaà veçyä | (sädaraà) bhagavan, kayä saha kasya vivähaù ?

viçvabhaëòaù :

äväà yogyäv upädhyäyau varävasyä mågédåçaù |

çiñyäv etäv amuñyäs tu timiräkula-cakñuñaù ||23||

mahänindakaù (vihasya ätma-gatam) aho äçcaryam ! (punaù mågäìkalekhäm avalokya) äçcaryam asyäù—

praviçati kaöäkña-viçikhe tékñëatare bhedake ca hådayänäm |

tathäpi lakñyébhüya sthätum apekñä bhaven na kasyäpi ||24||

api ca—

dugdha-samudra-samutthita-viñam iva pariduùsahä harasyäpi |

asyä dåçi vimaläyäà taralatara-tärakätibhémä ||25||

kià cäsyä nirbhara-parirambhaëaà vinä na mayä idänéà jévanéyam | (prakäçam)

etasyäù stana-padma-koraka-yugaà yasyänanendoù sita-

jyosnäbhir na bhajaty ado mågadåçaù çaìke prakäçaà punaù |

tasmin locana-paìkajaà vikasitaà bhrü-bhaìga-saàsevitaà

svänte saàçayam ätanoti sutaräm etan mamaiväsakåt ||26||

api ca—aho müòhäs te—

pänäyädharato’måtaà vasataye’py asyäù stana-kñmä-dharo’

dhastät sajja-ghanänta-kandara-dharaù sakhyäya cakñur mågaù |

japyo mantra-varo manohara-kathä dhyänäya vakträmbujaà

cetthaà deha-tapaù-sthale sati kathaà santo vanäntaà gatäù ||27||

bho bhoù viçvabhaëòaù : ! lagna-karaëärthaà kathaà na ähüyate mahä-yätrika-nämä mauhürtikaù ?

mahä-yätrikaù (praviçya païcikäà prasärya) : bho bhoù paëòita ! kià gaëanéyam ?

madanändha-miçraù : kriyatäà vaivähika-kñaëaù |

mahäyätrikaù (bhümau kaöhinéà pätayitvä) :

yatra kuträpi lagne ca väsare yasya kasyacit |

yatra kuträpi nakñatre yad vä tad vä vidhéyatäm ||28||

mahänindakaù (svagatam) : yogya eña daivajïaù | (prakäçam) bho bhoù säàvatsarika ! kadäcid anena vaidhavyaà jäyate ?

mahäyätrikaù : kià puruña-hénä dharaëé yad etayor vaidhavyaà bhaviñyati ?

mahänindakaù : bho bho viçvabhaëòaù :ädayaù ! bilva-mälya-dhäriëo yathoddiñöa-talpe anusaratha |

mahäyätrikaù (sa-häsam) : yuktaà puruñäëäà vadhyamänänäà bhüñaëam |

(sarve yathoddiñöa-talpe kara-grahaà vidhäya upaviçanti | våddhä pati-dvaya-madhya-gatä | näyikä ca tathä |)

näyikä (saviñädam ätma-gatam) :

çré-gauré-päda-padmäc caëa-mati-vijane jak kidaà sabba-älaà

ëiccaà citteëa bhakté-dåòhatalam aëisaà jak kidä puppha-bäëe |

tasmäj jevaà ppasäo ëihila-surakido jo guru-ppäëa-daàòo

paccäsaëëo vihäo visamatararujä jéëëa-bippehi dohim ||29||^⁷⁹

mahänindäkaù : bhujaìga, samänéyatäà madhuparkaù |

bhujaìgaù (upasåtya) : ajja mahuëä ahäbo, atthi duddhaà ëéraà pi |^⁸⁰

mahänindäkaù : samänaya |

(bhujaìgaù samänéya arpayati |)

mahänindäkaù (pratyekaà varäbhimukhaà) :

oà çmaçänänala-dagdho’si parityakto’si bändhavaiù |

idaà néram idaà kñéraà snätvä pétvä sukhé bhava ||30||

(punar dürväkñatam ädäya)

maraëaà präëinäà nityaà jévanaà svapnavad bhuvi |

bhavadbhir iti vijïäya kartavyä nätra çocanä ||31||

(punar utthäya uccaiù)

pitå-känana-medinyäà mahä-çayyänuçäyibhiù |

suciraà sthéyatäà nityaà mahä-nidrävalambibhiù ||32||

(iti sarveñäà mauliñu dürväkñatam arpayati |)

mahäyätrikaù : tat yuktaà varäëäà çmaçäne citä-çayanam |

mahänindäkaù (upasåtya) : bhoù kalahäìkura ! déyatäà prathamataù çata-varña-kanyä-däna-dakñiëä |

(kalahäìkuraù çakräçana-läòòukam arpayati |)

mahänindäkaù : svasti | (iti gåhétvä sänandaà çirasi nidhäya) oà gäyatryai namaù | (iti bhümau kiïcit tyaktvä punar bhakñayitvä sotsäham |)

janayati surateñu mudaà prathayati péyüña-varñiëéà väëém |

racayati locana-kutukaà sa jayati çakräçanänandaù ||33||

bandhurä : kuléëaaro äcäjjo |^⁸¹

mahänindäkaù (punar upasåtya) : bho bho bhagavan miçra ! pradéyatäà kanyä-däna-dakñiëä |

ubhau: pratipälyatäm abda-catuñöayam |

mahänindäkaù : tävad eñä bandhaké bhavatu | (iti mågäìkalekhäyä hastaà dhåtvä tayä saha sa-harñaà nåtyati |)

mahäyätrikaù : bho bho mahänindakäcärya ! kim idänéà bhavatäm apekñitam asti ?

mahänindäkaù (saharñaà) :

labdheyaà yuvatir jagaj-jana-dåçäm änanda-bhümir bhåçaà

dhürtänäà nikaraà pravaïcya sahasä präptäç ca håt-prétayaù |

sampraty udbhaöa-sambaräri-samaraà nänä-ratästräìkitaà

gatvä keli-gåhaà vidhätum adhikaà väïchä varévåtyate ||34||

iti häsyärëava-näma-prahasanaà samäptam

1 ärya-putra, eñäsmi te äjïä-viyogena samägatä | tasmäd anugraha-vacanaà prasädé-kuru |

2 na çrutaà ärya-putreëa ?

3 ärya, adyaiva niyatäntaù-pura-väsinä anaya-sindhunä narapatinä maëòala-vicäraëä kartavyä, tenänya-cittäsmi |

4 yad deva äjïäpayati |

5 deva, jïätaà maëòala-rahasyam |

6 cira-kälam avicäraëayä maëòale sarva eva vyavähäro astaà gata iti |

7 yad deva äjïäpayati |

8 deva ! atraiva purato ghanatara-ghanasära-surabhi-candana-måganäbhi-vividha-kusuma-parimalo’pasaratu, tasmäd idaà bandhuräyä mandiraà tarkayämi | ito’nusaratu devaù |

9 aho äçcaryaà äçcaryam ! nanu re bhujaìga ! anayasindhu-narapater dhürtänäà cakravartinaù samägamo vartate, tat kathaà täla-yugala-jhillé-mardala-militäni vasanta-samayam uddiçya gétäni gätuà vilambayata ?

10 madhu-matta-madhuvrata-räga-yutaù kala-kaëöha-viläsiné-gäna-rutaù | yuva-citta-vidäraëa-païcaçaraù tava bhavatu madhur bahu-prétikaraù |

11 mågäìkalekhä te suprasannä bhavatu |

12 amba, ka eñaù ?

13 putri, na jänäsi ? anayasindhu-bhüméçvaras te darçanärthé |

14 ito'dhikaà kià puëyam ?

15 deva, mågäìkalekhäà manmatha-tantraà adhyäpanärthaà véçvabhaëòaà upädhyäyo ägamiñyati, etena anya-hådayäsmi |

16 bhagavan, bandhurayä kuööinyä nilaye mahotsavo vartate |

17 upädhyäya ! idaà bhagnäsanaà, upaviçatu äryaù |

18 putra, madana-samudra-santaraëaà bhavatu |

19 nañöa baöo, särthakaà kalahäìkuräbhidhänam asya |

20 upädhyäya ! eñä mågäìkalekhä me putré manmatha-tantraà paöhituà susajjitä vartate |

21 amba ! esa våddha-särdülo iva galita-nakha-daçano jarä-jérëa-païjaro atihatavréòo'harniçaà mäà viòambayati |

22 äù pämari ! gaëike ! para-putra-vitta-häriëi ! asmäkaà upadhyäyaà dåñövä na kuru kuvyavasäyinaà, yasya nidhuvanänuraktä brähmaëé naktaà-divaà vidagdhänäà sthäne bandha-nivahaà sikñayanté adyäpi bhramati atisnehena upadhyäya-purato vaidhavya-maëòanaà kåtvä nityaà anumaraëärthaà susajjitä bhavati taà våddhaà jalpasi ? api ca, adyäpi upädhyäyo lajjäkulo vasanaà parihåtya janany-aìke çayanaà karoti | enaà hata-vréòaà jalpasi ?

23 dhanyä sä brähmaëé, çiñyo'pi dhanyaù, tathä upädhyäyaù |

24 putri ! idaà na bhaëitavyaà mandatamaà | upadhyäyaà na jänäsi, våddho'pi madana-kamala-prakäço dina-nätha äryo viçvabhaëòo dhürtänäm upädhyäyaù |

25 satyaà, pürvänurakta-snehänäà vidagdhänäà guëaà susmaranté anaìga-jvaräkulä khalv ahaà |

26 eña buddhi-rahito vaidyaù | bhagavan, bhägyena prañöavyo mahä-vaidyaù |

27 mahä-vaidya ! mågäìkalekhayä pracura-candana-kuìkuma-kastürikä-parilepanena gärta-kaëòuyanaà samutpannaà | tasmät atra kià kartavyaà tad bhaëa |

28 yathä upädhyäyo çirasto'pi tathä yuktaà bhasma-puïje särameyävasthänam |

29 suñöhu auñadham |

30 huà småtam | mahä-vaidya, surata-samara-vimardanän muëòa-péòäturä bandhurä, tasmät atraiva kià kriyatäm ?

31 mahä-vaidya, jïätaà te vidvattvam | tathäpi kapha-nigrahärthaà auñadhaà bhaëa |

32 atraiva kià kartavyaà ?

33 satyaà äturäntaka-putro tvam |

34 yad deva äjïäpayati | deva raktakallola-nämadheyo näpita ekena paurajanena rakta-kalevareëa aïcala-gåhéto vartate |

35 deva, eña raktakallolo näpitaù |

36 bhagavan, timiräkuläsmi, darpaëe na katham api mukhäkåtià pecchamhi | tasmäd darpaëaà gåhëätu äryaù |

37 prathamato vaidyas tu locane parékñatu |

38 deva, etena tävat péòä-kätareëa samaà asmäkaà kalaho vartate |

39 prathamam asmäkam |

40 dhanyo mantri-varo nara-räja-yogyaù | bhagavan ! etasyaiva nagara-janasya nakhara-müläkarñaëärthaà locana-madhya-nihitaà baòisaà bhagnam, etena käraëena |

41 dhanyo mantri-varo narapati-yogyaù |

42 bhagavan ! mithyärëava-nämadheyo brähmaëo äryaà prekñitum icchati |

43 dhanyaà paëòitatvam |

44 asi-hasta-moñakair eva sakalaà nagaraà vyäkulébhütaà, ahaà paramänandito gaëikä-sandarçanärthaà ägato'smi |

45 ärya mantri-vara ! kédåçé sä devé yac cintayan devo viñédati ?

46 bhadra, mahépälo vidagdhänäm agragaëyaù, api ca tvaà kavi-cüòämaniù |

47 deva, çrüyatäm asmäkaà vératvam |

48 deva ! ärya mayä rakta-puñpa-rasam pibanté avalokitä |

49 tatas tékñëa-khaòga-prahäreëa carmakoñatvaà nétä |

50 äù pämari, mäm upahäsasi ? tat kuru mayä samaà samaram |

51 tad atra maraëaà jäyate |

52 mågäìkalekhe ! kim api jalpitum icchämi |

53 yadi yuktaà, tat kathaà na bhaëämi ?

54 mågäìkalekhe, kim api rahasyaà jalpämi, çåëotu bhavaté |

55 ahaà na, tvam | yato çiñyäliìgitäà näyikäà mat-käìkñitäà jalpasi |

56 aìganä-jaghana-raïjana-nämadheyaà aìgaà tava vicchedyaà bhavati, yena çiñya-paricumbitäà näyikäà sva-väïchitäà jalpasi |

57 ligi preraëe iti dhätor ac-pratyayena yad rüpaà siddhaà bhavati tava tasya utpäöanaà yogyam, yena çiñya-cumbitäà näyikäà prekñyase |

58 ärya bhagavan ! tiñöhatu adya kalahaù | samépa-vartiné rajané vartate | pratyüña-homärthaà madanändha-miçra ägamiñyati, sa khalu yad ädiçati tat kartavyam |

59 bandhure, idäném api näyäto madanändha-miçraù ?

60 ärya, asti tävad atraiva nagare bandhurä näma kuööiëé, sä khalu atithénäà paricaryäà karotéti çrüyate, tasmäd adya tatraiva bhojana-siddhiù |

61 atra kaù sandehaù ? caëòälo’pi asyä gåhe pänéyaà na pibati |

62 ärya, idaà bhadräsanaà upaviçatu miçraù |

63 ärya yad äjïäpayati |

64 putri ! utthäya äçiñaà kuru |

65 gauré te suprasannä bhavatu |

66 ärya vipra-vara ! vijïäpayämi, adyäsmäkaà gåhe kandarpa-homo vartate, taà nirvähayatu miçraù |

67 putri, tvaà vipra-vara-çäsanaà kuru |

68 prathamaà asmäkaà guru-çiñyäëäà nyäyaà vicärayatu ärya-miçraù |

69 ärya ! ekena nirvähitä kratu-kriyä |

70 kià niväraëena ? anyasya puëyena kià anyaù püto bhavati ?

71 vayasya, prekñasva etäbhyäà gurubhyäà militaà eñä mågäìkalekhä etäbhyäm eva parinetavyä, tasmät katham äväbhyäm eñä bandhurä na pariëéyate ?

72 vayasya, bhadraà na bhaëitaà, yato'smäkam api våddhä-surataà na vijïätam | idaà punar ekaà paramaà duùkham | eñä tribhuvana-mohiné våddhäbhyäà pariëetavyä | na hi mälaté-mälä vänara-hasta-gatä çobhate, na hi kastürikä-guëa-grämaà kugrämiëo jänanti, na hi galita-yauvanäyä vakña-sthale mauktika-mälä çobhate |

73 vayasya ! etair eva våddhäbhyäà kati dinäni jévitavyaà ? etayor lokäntara-gamane eñä äväbhyäà pariëetavyä |

74 idäném api prativäsaraà etayor bhikñäöana-samaye eñä gåha-vartiné bhuviñyati, bandhurä tu timaräkula-locanä, tato'smäkaà manoratha-siddhiù |

75 militaà çaöhäbhyäà, tayoù paricitaà bhavati |

76 eñä mågäìkalekhä mayä äliìgitä paricumbitä ca | tathäpi eña imäà pariëetum icchati |

77 ärya, brahma-mukha-nirgatä vedäù | tat kathaà bhavatä viracitäù ?

78 gaëikä-pratigrahe ko doñaù ?

79 çré-gauré-päda-padmärcana-mati-vijane yat kåtaà sarva-kälaà nityaà cittena bhakté-dåòhataram aniçaà yat kåtaà puñpa-bäne, tasmäd evaà prasädo nikhila-sura-kåto yo guru-präëa-daëòaù pratyäsanno viväho visamatara-rujä jérëa-vipra-dvayäbhyäm |

80 ärya madhuno'bhävaù, asti dugdhaà néram api |

81 kuléna-vara äcäryaù |

Página PRINCIPAL
OBRAS y AUTORES CLÁSICOS
Agradecimientos
Cuadro General

Disculpen las Molestias

Conceptos Hinduistas (1428)SC

Category:Hindu (mythology) (3256)SC | Category:Hindu mythology (3270)SC | Categoría:Mitología hindú (3288)SC (indice) | Categoría:Mitología hindú (videos) (3289)SC | Conceptos Hinduista (A - G) SK y SC (videos) (3294)SC