Devoción
harekrsna
Jagadananda Das
Mahendravarman
matta-viläsa-prahasanam
pallava-vaàçéya-bhüpatinä mahendra-varmaëä viracitam1
(praviçya) naöé (sa-roñam) : ayya ! kià cirassa kälassa jobbaëa-guëa-bhara-matta-viläsa-pphasaëaà daàseduà äado si ?2
sütradhäraù : yathäha bhavaté |
naöé : täe eva däva daàsehi, jä tue rama{i}dabbä |3
sütradhäraù : tvayä saha darçayiñyäméti |
naöé : kià täe evva ëiutto si ?4
sütradhäraù : evam etat | api ca, tatra gatä mahäntam anugrahaà lapsyase |
naöé : tava evva khu edaà jujja{i} |
sütradhäraù : bhavati ! kim iva na yujyate ? tvat-prayoga-paritoñitä pariñad anugrahéñyatéti |
naöé (sa-harñam) : evam | laddho ayya-missäëaà pasädo |
sütradhäraù : bäòhaà labdhaù |
naöé : ja{i} evaà, kià de piakkhäëiaà demi ?
sütradhäraù : alaà priyäkhyänika-punaruktena | paçya—
udbhinna-romäïca-kapola-rekham
ävirmayükha-smitam aïcita-bhru |
labdhvä priye durlabham änanaà te
bhüyo’pi kià prärthayitavyam asti ||2||
naöé : kià däëi ayyeëa pa{u}jjidavvaà ?
sütradhäraù : nanu tvayaiväbhihitaà matta-viläsa-prahasanam iti |
naöé : ëüëaà imassià pakkhavädé me kobo, jeëa abhippääëurübaà bhaëävidahmi | ayya, kadamo uëa so kabé, jo imäe kidée paäséadi |
sütradhäraù : bhavati, çrüyatäm | pallava-kula-dharaëi-maëòala-kula-parvatasya sarva-naya-vijita-samasta-sämanta-maëòalasya äkhaëòala-sama-paräkrama-çriyaù çré-mahimänurüpa-däna-vibhüti-paribhüta-räja-räjasya çré-siàha-viñëu-varmaëaù putraù çatru-ñaò-varga-nigraha-paraù para-hita-paratantratayä mahä-bhüta-sadharmä mahäräjaù çré-mahendra-vikrama-varmä näma | api ca—
prajïä-däna-dayänubhäva-dhåtayaù känti-kalä-kauçalaà
satyaà çauryam amäyatä vinaya ity evam-prakärä guëäù |
apräpta-sthitayaù sametya çaraëaà yätä yam ekaà kalau
kalpänte jagad-ädim ädi-puruñaà sarga-prabhedä iva ||3||
kià ca—
äkare sükti-ratnänäà yasmin guëa-garéyasäm |
arghanti bahu-süktäni satäà sära-laghüny api ||4||
naöé : kià däëi ayyeëa vilambéadi ? ëaà apuruvadäe turiaà aëuööhidavvo aaà paoo |
sütradhäraù : ahaà tu—
samprati saìgéta-dhanaù kavi-guëa-kathayäsmi nighnatäà nétaù |
nepathye : priye ! devasome !
sütradhäraù :
yuvati-sakha eña surayä kapäla-vibhavaù kapälé ||5||
(niñkräntau)
|| sthäpanä ||
(tataù praviçati sa-parigrahaù kapälé |)
kapälé : priye ! devasome ! satyam evaitat | tapasä käma-rüpatä präpyata iti | yat tvayä parama-vratasya vidhivad anuñöhänenändha eva rüpätiçayaù kñaëät pratipannaù | tava hi—
udbhinna-çrama-väri-bindu vadanaà sa-bhrü-latä-vibhramaà
khelaà yätam akäraëäni hasitäny avyakta-varëä giraù |
rägäkräntam adhéra-täram alasäpäìgaà yugaà netrayor
aàsopänta-vilambinaç ca vigalan-mälä-guëä Fmürdhajäù ||4||
devasomä : bhaavaà ! mattaà bia mattaà bia maà bhaëäsi |
kapälé : kim äha bhavaté ?
devasomä : ëa hu kiïci bhaëämi |
kapälé : kià nu khalu matto’smi ?
devasomä : bhaavaà ! paribbama{i} paribbama{i} puhubé | puro vadämi bia | alamba däëi maà |
kapälé : priye, tathästu | (avalamamänaù patanaà rüpayitvä) priye somadeve ! kià tvaà kupitäsi ? yad avalambitum upasarpato me dürébhavasi ?
devasomä : aho ëu khu äadakobä somadevä | jä tue séseëa paëamia aëuëéamäëä bi düréhoi |5
kapälé : nanu tvam eväsi somadevä ! (dhyätvä) nahi, devasomä !
devasomä : bhaavaà ! ëaà tahä vallahä somadevä | ëärhadi mama ëäma keëäbhidhäduà |
kapälé : bhavati ! sulabha-pada-skhalito me mado’yaà na taväträparädhaù |
devasomä : diööhiä ëa tuvaà |
kapälé : kathaà madya-doño mäm evaà saìkrämayati | bhavatu bhavatu | adya prabhåti madya-niñevaëän nivåtto’smi |
devasomä : bhaavaà ! mä mä mama käraëädo vada-bhaìgeëa tabo khaëòeduà |
kapälé (sa-harñam utthäpyäliìgya) : ghårëa ghårëa, namaù çiväya ! priye !
peyä surä priyatamä-mukham ékñitavyaà
grähyaù svabhäva-lalito vikåtaç ca veñaù |
yenedam édåçam adåçyata mokña-vartma
dérghäyur astu bhagavän sa pinäka-päëiù ||7||
devasomä : bhaavaà ! ëa tahä bhaëidavvaà | aghante mokkha-maggaà aëëahä vaëëaanti |
kapälé : bhadre ! te khalu mithyä-dåñöayaù | kutaù ?
käryasya niùsaàçayam ätma-hetoù
sarüpatäà hetubhir abhyupetya |
duùkhasya käryaà sukham ämanantaù
svenaiva väkyena hatä varäkäù ||8||
devasomä : santaà santaà päbaà !
kapälé : çäntaà çäntaà päpam ! na khalu te päpä äkñepa-mukhenäpy abhidhätum arhanti | ye brahmacarya-keça-nirloöana-mala-dhäraëa-bhojana-velä-niyama-malina-paöa-paridhänädibhiù präëinaù parikleçayanti | tad idänéà kutértha-saìkértanopahatäà jihväà surayä prakñälayitum icchämi |
devasomä : teëa hi aëëaà däëià suräpäëaà gacchämo |
kapälé : priye, tathästu |
(ubhau parikrämataù |)
kapälé : aho nu khalu vimäna-çikhara-viçränta-ghana-rasita-saandigdha-mådaìga-çabdasya madhu-samaya-nirmäëa-mätåkäyamäëa-mälyäpaëasya kusuma-çara-vijaya-ghoñaëäyamäna-vara-yuvati-käïcé-ravasya käïcépurasya purä vibhütiù | api ca—
anatiçayam anantaà saukhyam apratyanékaà
samadhigata-satattvä menire yan munéndräù |
tad iha niravaçeñaà dåñöam etat tu citraà
yad uta karaëa-bhogyaà käma-bhogätmakaà ca ||9||
devasomä : bhaavaà, bhaavadé väruëé bia aëavagéa-muharä kaïcé |6
kapälé : priye, paçya paçya ! eña suräpaëo yajïa-väöa-vibhütim anukaroti | atra hi dhvaja-stambho yüpaù | surä somaù | çauëòä åtvijaù | cañakäç camasäù | çülya-mäàsa-prabhåtaya upadaàçä havir viçeñäù | matta-vacanäni yajüàñi | gétäni sämäni | udaìkäù sruväù | tarpo’gniù | suräpaëädhipatir yajamänaù |
devasomä : ahmäaà pi ettha bhikkhä ruddabhäo bhavissadi |7
kapälé : aho darçanéyäni prahata-mardala-karaëänugatäni vividhäìga-hära-vacana-bhrü-vikäräëi ucchritaika-hastävalambitottaréyäëi vigalita-vasana-pratisamädhäna-kñaëa-viñamita-layäni vyäkulita-kaëöha-guëäni matta-viläsa-nåtyäni |
devasomä : aho rasio khu äayyo |8
kapälé : eñä bhagavaté väruëé cañakeñv ävarjitä pratyädeço maëòanänäm, anunayaù praëaya-kupitänäà, paräkramo yauvanasya, jévitaà vibhramäëäm | kià bahunä,
mithyä trilocana-vilocana-pävakena
bhasmékåtäà madana-mürtim udäharanti |
snehätmikä tad-abhitäpa-vaçäd vilénä
seyaà priye madayati prasabhaà manäàsi ||10||
devasomä : bhaavaà, jujja{i} edaà | ëahi loovaäraëirado loaëäho loaà viëäsedi |9
(ubhau kapola-paöahaà kurutaù |)
kapälé : bhavati bhikñäà dehi |
nepathye : bhaavaà ! esä bhikkhä | paòigaëhadu bhaavaà |10
kapälé : eña pratigåhëämi | priye, kva me kapälam ?
devasomä : ahaà bi ëa pekkhämi |11
kapälé (dhyätvä) : ä, tasminn eva suräpaëe vismåtam iti tarkayämi | bhavatu, pratinivåtya drakñyävaù |
devasomä : bhaavaà, adhammo khu eso ädarovaëédäe bhikkhäe appaòiggaho, kià däëi karamha ?12
kapälé : äpad-dharmaà pramäëékåtya go-çåìgeëa pratigåhyatäm |
devasomä : bhaavaà, tahä | (partigåhëäti |)
(ubhau parikramyävalokayataù |)
kapälé : katham ihäpi na dåçyate | (viñädaà rüpayitvä) bho bho mäheçvaräù ! mäheçvaräù ! asmadéyaà bhikñä-bhäjanam iha bhavadbhiù kià dåñöam ? kim ähur bhavantaù ? na khalu vayaà paçyäma iti | hä hato’smi | bhrañöaà me tapaù | kenäham idänéà kapälé bhaviñyämi | bhoù kañöam !
yena mama päna-bhojana-çayaneñu
nitäntam upakåtaà çucinä |
tasyädya mäà viyogaù
san-mitrasyeva péòayati ||11||
(patitaù çiras täòanaà rüpayitvä) bhavatu, asti lakñaëa-mätram | na mukto’smi kapäli-saàjïäyäù | (uttiñöhati |)
devasomä : bhaavaà, keëa khu gahédaà kabälaà ?13
kapälé : priye, tarkayämi çülya-mäàsa-garbhatväc chunä vä çäkya-bhikñuëä ceti |
devasomä : teëa hi aëëesaëa-ëimittaà sabbaà kaïcéuraà paribbhamämo |14
kapälé : priye, tathä | (ubhau parikrämataù |)
(tataù praviçati çäkya-bhikñuù pätra-hastaù |)
çäkya-bhikñuù : aho uväsa assa dhaëa-däsa-seööhiëo savväväsa-mahädäëa-mahimäëo, jahià mae abhimada-vaëëa-gandha-raso maccha-maàsa-ppaära-bahulo aaà piëòa-vädo samäsädido | jäva däëi räa-bihäraà ebba gacchämi |15 (parikramya ätma-gataà) bhoù ! parama-käruëieëa bhaavadä tahägaeëa päsädesu väso, subihi a suyyesu pajjeìkesu saaëaà, pubbaëhe bhoaëaà, avaraëhe surasäëi päëaäëi, païca-sugandha-bbohiaà tambollaà, saëha-vasaëa-paridhäëaà ti edehi ubadesehi bhikkhu-saìghassa aëuggahaà karanteëa kiëëuhu itthiä-pariggaho suräväëa-vihäëaà ca ëa diööùaà | ahaba kahaà sabbaëo edaà ëa pekkhadi ? abassaà edehi duööha-buddha-thavirehi ëirucchäehi ahmäëaà taruëa-jaëäëaà macchareëa piòaaputthaesu itthiä-suräväëa-vihäëäëi palämiööhäëi tti takkemi | kaëià ëu hu aviëaööha-müla-päöhaà samäsädaeaà | tado sampuëëaà buddha-vaaëaà loe paläsaanto saìghobaäraà karissaà |16 (parikrämati |)
devasomä : bhaavaà ! pekkha pekkha | eso ratta-paòo imassià vissattha-purisa-sampäde räa-magge saìkuhada-sabbaìgo ubhaya-pakkha-saïcärida-diööhé saìkida-pada-vikkhebo turia-turiaà gaccha{i} |17
kapälé : priye, evam etat api cäsya haste cévaräntaù-pracchäditaà kim apy astéva |
devasomä : bhaavaà, teëa hi olambia äsädia jäëémo |18
kapälé : bhavati, tathä | (upagamya) bho bhikño ! tiñöha |
çäkya-bhikñuù : ko ëu khu maà evaà bhaëädi ? (nivåtyävalokya ca) a{i} ayaà eaàbbäväsé duööha-kabäliyo ! bhodu, imassa suräbibbhamassa lakkhaà ëa homi |19
kapälé : priye ! hanta labdhaà kapälam | asya hi mad-darçana-janita-bhayät tvaraiva caurya-säkñitvaà pratipannä | (drutam upagamyägrato ruëaddhi |) äù dhürta ! kvedänéà gamiñyasi |
çäkya-bhikñuù : kabäliäusa ! mä mä evaà | kià edaà ? (ätma-gatam) aho lalia-rübä ubäsiä |20
kapälé : bho bhikño ! darçaya tävat | yävad etat te päëau cévaräntaù-pracchäditaà drañöum icchämi |
çäkya-bhikñuù : kià ettha pekkhidabbaà bhikkhä-bhäaëaà khu edaà |21
kapälé : ata eva drañöum icchämi |
çäkya-bhikñuù : ä usa, mä mä evaà | pacchaëëaà khu edaà ëedabbaà |22
kapälé : nünaà evam ädi-pracchädana-nimittaà bahu-cévara-dhäraëaà buddhenopadiñöam |
çäkya-bhikñuù : saccaà edaà |23
kapälé : idaà tat saàvåtta-satyam | paramärtha-satyaà çrotum icchämi |
çäkya-bhikñuù : bhodu, ettao parihäso | adikkamadi bhikkhä-velä | sähemi ahaà |24 (pratiñöhate |)
kapälé : äù, dhürta ! kva gamiñyasi ? déyatäà me kapälam | (cévaräntam älambate |)
çäkya-bhikñuù : ëamo buddhäa |25
kapälé : namaù khara-paöäyeti vaktavyaà, yena cora-çästraà praëétam | athavä kharapaöäd apy asminn adhikäre buddha evädhikaù | kutaù ?
vedäntebhyo gåhétvärthän
yo mahä-bhäratäd api |
vipräëäà miñatäm eva
kåtavän koça-saïcayam ||12||
çäkya-bhikñuù : santaà päpaà santaà päpaà |26
kapälé : evaà suvåttasya tapasvinaù katham iva päpaà na çämyati ?
devasomä : bhaavaà, parissanto bia lakkhéasi | ëa edaà suhobäasulahaà kapälaà | tä ediëä gosiìgeëa suraà pibia jäda-balo bhavia imiëä saha vivädaà karehi |27
kapälé : tathästu |
(devasomä kapäline suräà prayacchati |)
kapälé (pétvä) : priye, tvayäpi çramäpanodaù kartavyaù |
devasomä : bhaavaà ! taha | (pibati |)
kapälé : ayam asmäkam apakäré | saàvibhäga-pradhänaù sva-siddhäntaù | çeñam äcäryäya pradéyatäm |
devasomä : jaà bhaavaà äëabedi | gahëadu bhaavaà |28
çäkya-bhikñuù (ätma-gatam) : aho suhobaëado abbhudao | ettao doso | mahäjaëo pekkhissadi | (prakäçam) bhodi ! mä mä evaà | baòòhedi ahmäëaà |29 (såkvaëé leòhi |)
devasomä : dhaàsa ! kudo de ettiäëi bhäadheäëi ?30
kapälé : priye ! iyam asyecchä-virodhiné väg mukha-prasekena skhalati |
çäkya-bhikñuù : idäëià bi ëatthi de karuëä ?31
kapälé : yady asti karuëä, kathaà véta-rägo bhaviñyämi ?
çäkya-bhikñuù : evaà véda-rägiëä véda-roseëa vihodavvaà |32
kapälé : véta-roño bhaviñyämi, yadi me svakaà däsyati |
çäkya-bhikñuù : kià de saaà ?33
kapälé : kapälam |
çäkya-bhikñuù : kahaà kabälaà ?
kapälé : kathaà kapälam ity äha ! athavä yuktam etat—
dåñöäni vastüni mahé-samudra-
mahédharädéni mahänti mohät |
apahëuvänasya sutaù kathaà tvam
alpaà na nihnotum alaà kapälam ||13||
devasomä : bhaavaà ! kevalaà läléyamäëo ëa da{i}ssadi | tä edassa hatthädo äcchindia gacchämo |34
kapälé : priye, tathä | (äcchettuà vyäpriyate |)
çäkya-bhikñuù : dhaàsa duööha-kabälia !35 (hastena nudan pädena täòayati |)
kapälé : kathaà patito'smi ?
devasomä : mudo hmi däsée-utta |36 (keçäpakarñaëaà rüpayitvä nirälambanä patitä |)
çäkya-bhikñuù (ätma-gatam) : aghaà buddhassa viëëäëaà, jeëa muëòanaà diööhaà | (prakäçam) uööhehi uööhehi usie | uööhehi |37 (iti devasomäm utthäpayati |)
kapälé : paçyantu paçyantu mäheçvaräù | anena duñöa-bhikñu-näma-dhärakeëa nägasenena mama priyatamä-päëi-grahaëaà kriyamäëam |
çäkya-bhikñuù : ä busa ! mä mä evaà | dhammo khu ahmäëaà visama-padidäëukampä |38
kapälé : kim ayam api sarvajïa-dharmaù, nanv ahaà pürvaà patito'smi | bhavatu, kim anena | idänéà tava çiraù-kapälaà mama bhikñä-kapälaà bhaviñyati |
(sarve kalahaà rüpayanti |)
çäkya-bhikñuù : dukkhaà dukkhaà |39
kapälé : paçyantu paçyantu mäheçvaräù | eña duñöa-bhikñu-näma-dhärako mama bhikñä-kapälaà muñitvä svayam eväkrandati | bhavatu, aham apy äkroçayiñye | abrahmaëyam abrahmaëyam !
(tataù praviçati päçupataù |)
päçupataù : satyasoma ! kim-artham äkrandasi ?
kapälé : bho babhrukalpa ! ayaà duñöa-bhikñu-näma-dhärako nägaseno mama bhikñä-kapälaà corayitvä dätuà necchati |
päçupataù (ätma-gatam) : yad asmäbhir anuñöheyam, gandharvais tad anuñöhitam | eña durätmä—
täà kñaurikasya däséà mama dayitäà cévaränta-darçitayä |
äkarñati käkaëyä bahuço gäà gräsa-muñöyaiva ||14||
tad idänéà pratihasti-protsähanena çatru-pakñaà dhvaàsayämi | (prakäçam) bho nägasena ! apy evam etad yathäyam äha ?
çäkya-bhikñuù : bhaavaà ! tuvaà pi evaà bhaëäsi ? adiëëädäëä veramaëaà sikkhä-padaà | mudhä-vädä veramaëaà sikkhä-padaà | abbamhacayyä veramaëaà sikkhä-padaà | päëädi-pädä veramaëaà sikkhä-padaà | akäla-bhoaëä veramaëaà sikkhä-padaà | ahmäaà buddha-dhammaà saraëaà gacchämi |40
päçupataù : satyasoma ! édåça eñäà samayaù | kim atra prativacanam ?
kapälé : nanv asmäkam anåtaà na vaktavyam iti samayaù |
päçupataù : ubhayam apy upapannam | ko'tra nirëayopäyaù ?
çäkya-bhikñuù : buddha-baaëaà pamäëékaraanto bhikkhü suräbhäaëaà gaëhädi tti ko ettha hedü ?41
päçupataù : nahi pratijïä-mätreëa hetu-vädinaù siddhir asti |
kapälé : pratyakñe hetu-vacanaà nirarthakam |
päçupataù : kathaà pratyakñam eva ?
devasomä : bhaavaà ! edassa hatthe cévaränta-ppacchädidaà kabälaà |42
päçupataù : çrutaà bhavatä |
çäkya-bhikñuù : bho bhaaà ! edaà kabälaà ëa parakeraaà |43
kapälé : tena hi darçaya tävat |
çäkya-bhikñuù : taha |44 (darçayati |)
kapälé : paçyantu paçyantu mäheçvaräù ! käpälikena kåtam anyäyyam asya bhadantasya sädhu-våttatäà ca |
çäkya-bhikñuù : adiëëädäëä veramaëaà sikkhä-padaà |45 (iti punas tad eva paöhati |)
(ubhau nåtyataù |)
çäkya-bhikñuù : haddhi ! lajjidabbe käle ëaccadi |46
kapälé : äù ko nåtyati ? (sarvato vilokya) ä mama nañöa-bhikñä-bhäjana-darçana-kutühala-malayänila-prayuktäyä dhruvam asya nåtta-buddhiù préti-latäyä vilasiteñu |
çäkya-bhikñuù : bhaavaà, keëa käraëeëa padaà ëa lakkhéadi ? bho ! äcikkhadu bhaavaà | imassa aaà vaëëo |47
kapälé : kim atra vaktavyam ? nanu mayä dåñöam | käkäd api kåñëam idaà kapälam |
çäkya-bhikñuù : teëa hi edaà mamakeraaà ti saaà eva abbhubagadaà |48
kapälé : satyam abhyupagataà tava varëäntara-karaëe naipuëyam | paçya—
yad etad äsét prathamaà svabhävato
måëäla-bhaìga-cchavi-coram ambaram |
nanu tvayä nétam acintya-karmaëä
tad eva bäläruëa-räga-tämratäm ||15||
api ca—
ävåttaà bahir antaç ca kañäyeëänapäyinä |
tväà präptaà syät kathaà näma kapäla-kañäyitam ||16||
devasomä : hä hadahmi manda-bhää ! sabba-lakkhaëa-sampaëëadäe kamaläsaëa-sésaka-bäläëubhävassa puëëamäsi-soma-daàsaëassa ëicca-surä-gaàdhiëo edassa maliëa-paòa-saàsaggeëa ia édisé avatthä saàvuttä |49 (iti roditi |)
kapälé : priye, alam alaà santäpena | punaù çucir bhaviñyati | çrüyante hi mahänti bhütäni präyaçcittair apanéta-kalmañäëi bhavanti | tathä hi—
ästhäya prayato mahä-vratam idaà bälendu-cüòämaëiù
svämé no mumuce pitämaha-çiraç chedodbhaväd enasaù |
nätho'pi tridivaukasäà triçirasaà tvañöas tanüjaà purä
hatvä yajïa-çatena çänta-durito bheje punaù puëyatäm ||17||
bho babhru-kalpa ! nanv evam etat |
päçupataù : ägamänugatam abhihitam |
çäkya-bhikñuù : bho vaëëo däva mae kido | imassa saëöhäëa-parimäëaà keëa ëimmidaà ?50
kapälé : nanu mäyä-santäna-sambhaväù khalu bhavantaù ?
çäkya-bhikñuù : kettiaà velaà bhavantaà akkosämi | gaëhadu bhaavaà |51
kapälé : nünam evaà buddhenäpi däna-päramitä püritä |
päçupataù : evaà gade kià däëià me saraëaà ?52
kapälé : nanu buddha-dharma-saìhäù |
paçupataù : näyaà vyavahäro mayä paricchettuà çakyate | tad adhikaraëam eva yäsyämaù |
devasomä : bhaavaà, ja{i} evaà, ëamo kabälassa |53
päçupataù : ko'bhipräyaù ?
devasomä : eso uëa aëea-vihära-bhoa-samadhigada-vitta-saïcao jahä-kämaà adhikaraëa-käruëiäëaà muhäëi püreduà päredi | ahmäaà puëa ahi-camma-bhüdi-matta-vibhavassa daridda-kabäliassa pariäriäëaà ko ettha vibhavo adhikaraëaà pavisiduà |54
päçupataù : naitad evam |
ajihmaiù säragurubhiù sthiraiù çlakñëaiù sujanmabhiù |
tair dharmo dhäryate stambhaiù präsäda iva sädhubhiù ||18||
kapälé : kåtam anena | kutaçcid api nyäyya-våtter bhayaà nästi |
çäkya-bhikñuù : bho bhaavaà ! tumaà däva aggado hohi |55
päçupataù : bäòham | (tataù parikrämati |)
(tataù praviçati unmattakaù |)
unmattakaù : eçe eçe duööha-kakkule ! çulla-maàça-gabbhaà kabälaà gaëhia dhävaçi | däçée putta ! kahià gamiççiçi ? eçe däëià kabälaà ëikkhibia maà khäyidukämo ahimuhaà ähäva{i} |56
(diço vilokya) imiëä patthaleëa dantäëi çe bhaàjiççaà | kahaà kabälaà ujjhia paläaçi ? ummatte duööha-kukkule édiçeëa ëäma çülattaëeëa mae çaha bi loçaà kaleçi | gäma-çügalaà äluhia gagaëam uppadideëa çägaleëa paòibhaiïjia lävaëaà balä gahéde çakkuçude timiìgale | a{i} elaëòa-lukkha | kià bhaëäçi ? aliaà aliaà tti | ëaà eçe muçala-çama-viçäla-lamba-hatthe daddule me sakkhé | ahaba tellokka-vidia-palakkam açça çakkhiëä kià kayyaà | evaà kaliççaà | kukkila-khädia-çeçaà maàça-khaëòaà khädiççaà |57
(khädan bhräntaù |) hä hä mälido mhi bappheëa mälido hmi | (ruditvä vilokya) ke eçe maà täleçi ? (vilokya) duööha-dälaä ! jaçça vä kaçça vä bhäuëeo khu ahaà, bhémaçeëaçça ghaöukkao bia | abia çuëätha58—
gahéda-çülä bahu-veça-dhäliëo
çadaà piçää udale vahanti me |
çadaà ca bagghäëa ëiçaggabhéçaëaà
muheëa muïcämi ahaà maholae ||19||59
kahaà ma bähanti ? paçédantu paçédantu dälaa-bhaööä | imaçça maàça-khaëòaçça kälaëädo mä maà bäheha | (agrato vilokya) eçe khu amhäëaà äälie çülanandé | jäva ëaà ubaçappämi |60
päçupataù : aye, ayam unmattaka ita eväbhivartate | ya eñaù—
nirviñöojjhita-citra-cévara-dharo rukñair nitäntäkulaiù
keçair uddhata-bhasma-päàsu-nicayair nirmaulya-mäläkulaiù |
ucchiñöäçana-lolupair balibhujäm anväsyamäno guëair
bhüyän gräma-kasära-saïcaya iva bhrämyan manuñyäkåtiù ||20||
unmattakaù : jäva ëaà ubaçappämi | (upasåtya) mahäçähuëo caëòäla-kukkulaçça çaäçädo ahiadaà edaà kapälaà paòitaëòadu bhaavaà |61
päçupataù (sa-dåñöi-kñepam) : pätre pratipädyatäm |
unmattakaù : mahä-bamhaëa ! kaliadu paçädo |62
çäkya-bhikñuù : eso mahä-päsubado edassa joggo |63
unmattakaù (kapälinam upagamya kapälaà bhümau nikñipya pradakñiëékåtya pädayoù patitvä): mahädeva ! kaliadu paçädo | eço de aïjalé |64
kapälé : asmadéyaà kapälam |
devasomä : evaà edaà |65
kapälé : bhagavat-prasädät punar api kapälé saàvåttaù |
unmattakaù : däsée putta ! viçaà khädehi |66 (kapälam äcchidya gacchati |)
kapälé (anusåtya) : eña yama-puruño me jévitaà harati | abhyavapadyetäà bhavantau |
ubhau : hodu | amhe de saää homa |67
(sarve rundhanti |)
kapälé : bhoù, tiñöha tiñöha !
unmattakaù : kiçça maà lundhanti |68
kapälé : asmadéyaà kapälaà dattvä gamyatäm |
unmattakaù : müòha ! kià ëa pekkhaçi, çubaëëa-bhäaëaà khu edaà ?69
kapälé : evaà vidhaà suvarëa-bhäjanaà kena kåtam ?
unmattakaù : ediëä çuvaëëa-vaëëa-paòäbudeëa çubaëëa-käräbuttaeëa kidaà tti bhavaaà | çuvaëëa-bhäaëaà tti bhaëämi |70
çäkya-bhikñuù : kià bhaëasi ?
unmattakaù : çuvaëëa-bhäaëaà tti |
çäkya-bhikñuù : kim aaà ummattao ?71
unmattakaù : ummattao tti bahuço edaà çaddaà çuëomi | edaà gaëhia daliçehi ummattaaà |72
kapälé (kapälaà gåhétvä) : ayam idänéà kuòyenäntarhitaù | çéghram anugamyatäm |
unmattakaù : laddha-ppaçäde hmi |73 (niñkränto javenonmattakaù |)
çäkya-bhikñuù : aho acchariaà | para-bakkhassa läbheëa ahaà parituööho hmi |
kapälé (kapälaà pariñvajya) :
ciraà mayä caritam akhaëòitaà tapo
maheçvare bhagavati bhaktir asti me |
tirohitaù sa tu sahasä sukhena nas
tvam adya yat kuçali kapäla dåçyase ||21||
devasomä : bhaavaà ! candasamägadaà bia paosaà bhaavantaà pekkhantée ajja äëandadé bia me diööhé |74
päçupataù : diñöyä bhavän vardhate |
kapälé : nanv abhyudayo bhavatäm eva |
päçupataù (ätma-gataà) : satyam etat | nästy adoñavatäà bhayam iti | yad ayam adya bhikñur vyäghra-mukhät paribhrañöaù | (prakäçam) yävad aham idäném eva suhåd-abhyudaya-kåtam änandaà purodhäya bhagavataù pürva-sthalé-niväsino dhüma-lekhäà pratipälayämi | ayaà cädya-prabhåti—
virodhaù pürva-sambaddho yuvayor astu çäçvataù |
paraspara-prétikaraù kiräöärjunayor iva ||22||
(niñkräntaù päçupataù |)
kapälé : bho nägasena ! yan mayäparädhaù kåtaù, tat prasanna-hådayaà tväm icchämi |
çäkya-bhikñuù : kià edaà pi abbhatthaëéaà | kià de piaà karemi ?75
kapälé : yadi me bhagavän prasannaù | kim ataù param aham icchämi ?
çäkya-bhikñuù : gacchämi däva ahaà |76
kapälé : gacchatu bhavän punar darçanäya |
çäkya-bhikñuù : taha hodu |77 (niñkräntaù |)
kapälé : priye devasome ! gacchävas tävat |
(bharata-väkyam)
çaçvad bhütyai prajänäà vahatu vidhi-hutäm ähutià jäta-vedä
vedän viprä bhajantäà surabhi-duhitaro bhüri-dohä bhavantu |
udyuktaù sveñu dharmeñv ayam api vigata-vyäpädäcandra-täraà
räjanvänas tu çakti-praçamita-ripuëä çatru-mallena lokaù ||23||
(niñkräntau |)
iti matta-viläsa-prahasanaà samäptam |
1 Edition used: (ed.) Kapiladeva Giri Sahityacharya. Vidyabhavan Sanskrit Series, no. 135. Varanasi : Chowkhamba Vidya Bhavan, 1966. Text entered, Jan Brzezinski, Dec. 7, 2003.
2 ârya ! kià cirasya kälasya yauvana-guëa-bhara-matta-viläsa-prahasanaà darçayitum ägato’si ?
3 tayaiva tävad darçaya, yä tvayä ramayitavyä |
4 kià tayaiva niyukto’si ?
5 aho, na khalv ägata-kopä somadevä yä tvayä çérñeëa praëamyänunéyamänäpi dürébhavati |
6 bhagavan, bhagavaté väruëévänavagéta-madhurä käïcé |
7 ävayor apy atra bhikñä rudra-bhägo bhaviñyati |
8 aho rasikaù khalv äcäryaù |
9 bhagavan, yujyata etat | hani lokopakära-nirato lokanätho lokaà vinäçayati |
10 bhagavan, eñä bhikñä | pratigåhëätu bhagavän |
11 aham api na paçyämi |
12 bhagavan, adharmaù khalv eña ädaropnétäyä bhikñäyä apratigrahaù | kim idänéà kurvaù ?
13 kena khalu gåhétaà kapälam ?
14 tena hy anveñaëa-nimittaà sarvaà käïcé-puraà paribhramävaù |
15 aho upäsakasya dhana-däsa-çreñöhinaù sarväväsa-mahä-däna-mahimä, yasmin mayäbhimata-varëa-gandha-raso matsya-mäàsa-prakära-bahulo'yaà piëòa-pätaù samäsäditaù | yävad idänéà räja-vihäram eva gacchämi |
16 bhoù ! parama-käruëikena bhagavatä tathägatena präsädeñu väsaù, suvihita-çayyeñu paryeìkeñu çayanaà, pürvähne bhojanaà, aparähne surasäni pänakäni, païca-sugandhopohitaà tambülaà, çlakñëa-vasana-paridhänam iti etair upadeçair bhikñu-saìghasya anugrahaà kurvatä kià nu khalu stré-parigrahaù surä-päna-vidhänaà ca na dåñöam | athavä kathaà sarvajïo idaà na prekñate | avaçyaà etair duñöa-buddha-sthavirair nirutsähair asmäkaà taruëa-janänäà matsareëa piöaka-pustakeñu stré-surä-päna-vidhänäni parämåñöäni tarkayämi | kuto nu khalv avinañöa-müla-päöhaà samäsädayyam | tataù sampürëaà buddha-vacanaà loke prakäçayan saìghopakäraà kariñyämi |
17 bhagavan ! paçya paçya | eña rakta-paöo asmin viçvasta-puruña-sampäte räja-märge saìkucita-sarväìga ubhaya-pakña-saïcärita-dåñöiù çaìkita-pada-vikñepas tvarita-tvaritaà gacchati |
18 bhagavan, tena hi avalambyäsädya jänévaù |
19 ko nu khalu mäm evaà bhaëati | ayi ayam ekämra-väsé duñöa-käpälikaù | bhavatu, asya surä-vibhramasya lakñyaà na bhavämi |
20 käpälikopäsaka ! mä maivaà, kim etat ? aho lalita-rüpä upäsikä |
21 kim atra drañöavyam | bhikñä-bhäjanaà khalv etat |
22 äù, upäsaka ! mä maivaà | pracchannaà khalv etan netavyam |
23 satyam etat |
24 bhavatv etävän parihäsaù | atikrämati bhikñä-velä | sädhayämy aham |
25 namo buddhäya |
26 çäntaà päpaà çäntaà päpaà |
27 bhagavan, pariçränta iva lakñyase | naitat sukhopäya-sulabhaà kapälam | tad etena go-çåìgeëa suräà pétvä jäta-balo bhütvänena saha vivädaà kuru |
28 yad bhagavän äjïäpayati | gåhëätu bhagavän |
29 aho sukhopanato’bhudayaù | etävän doñaù—mahäjano drakñyati | bhavati, mä maivam | na vardhate’smäkam |
30 dhvaàsasva | kutas te etävanti bhäga-dheyäni ?
31 idänim api nästi te karuëä ?
32 evaà vétarägeëa véta-roñeëa bhavitavyam |
33 kià te svakam ?
34 bhagavan ! kevalaà lälyamäno na däsyati tad etasya hastäd äcchidya gacchävaù |
35 dhvaàsasva duñöa-kapälika !
36 måtäsmi däsyäù putra !
37 arhaà buddhasya vijïänam yena muëòanaà dåñöam | uttiñöhottiñöha upäsike, uttiñöha |
38 ä upäsaka mä maivaà | dharmaù khalv asmäkaà viñama-patitänukampä |
39 duùkhaà duùkhaà |
40 bhagavan ! tvam api evaà bhaëasi ? adattädänäd viramaëaà sikñä-padam | måñä-vädäd viramaëaà sikñä-padam | abrahmacaryäd viramaëaà sikñä-padam | präëätipätäd viramaëaà sikñä-padam | akäla-bhojanäd viramaëaà sikñä-padam | asmäkaà buddha-dharmaà çaraëaà gacchämi |
41 buddha-vacanaà pramäëékurvan bhikñuù surä-bhäjanaà gåhëätéti ko'tra hetuù ?
42 bhagavan ! etasya haste cévaränta-pracchäditaà kapälam |
43 bho bhagavan ! idaà kapälaà na parakéyaà |
44 tathä |
45 adattädänäd viramaëaà sikñä-padam |
46 hä dhik ! lajjitavye käle nåtyati |
47 bhagavan, tena käraëenaitan na lakñyate ? bhoù, äcañöäà bhagavän asyäyaà varëaù |
48 tena hy etan madéyam iti svayam eväbhyupagatam |
49 hä hatäsmi manda-bhägä ! sarva-lakñaëa-sampannatayä kamaläsana-sérña-kapälänubhävasya paurëamäsi-soma-darçanasya nitya-surä-gandhina etasya malina-paöa-saàsargeëeyam édåçy avasthä saàvåttä |
50 bho varëas tävat mayä kåtaù | asya saàsthäna-parimäëaà kena nirmitam ?
51 kiyatéà veläà bhavantam äkroçämi ? gåhëätu bhagavän |
52 evaà gate kim idänéà mama çaraëam ?
53 bhagavan, yady evaà, namo kapäläya |
54 eña punar aneka-vihära-bhoga-samadhigata-vitta-saïcayo yathä-kämam adhikaraëa-käruëikänäà mukhäni pürayituà pärayati | asmäkaà punar ahi-carma-bhüti-mätra-vibhavasya daridra-kapälikasya paricärikänäà ko'tra vibhavo'dhikaraëaà praveñöum |
55 bho bhagavan ! tvam tävad agrato bhava |
56 eña eña duñöa-kukkuraù | çülya-mäàsa-garbhaà kapälaà gåhétvä dhävasi | däsyäù putra ! kutra gamiñyasi ? eña idänéà kapälaà nikñipya mäà khäditu-kämo'bhimukham ädhävati |
57 anena prastareëa dantänasya bhaìkñyämi | kathaà kapälaà ujjhitvä paläyase ? unmatto duñöa-kukkura édåçena näma çüratvena mayä sahäpi roñaà karoñi | gräma-çükaram äruhya gaganam utpatitena sägareëa prabhaïjya rävaëaà baläd gåhétaù çakra-sutas timiìgalaù | ayi eraëòa-våkña ! kià bhaëasi ? alékam alékam iti | nanv eña musala-sama-viçäla-lamba-hasto darduro me säkñé | athavä trailokya-vidita-paräkramasya säkñiëä kià käryam | evaà kariñyämi | kukkura-khädita-çeñaà mäàsa-khaëòaà khädiñyämi |
58 hä hä märito'smi bäñpena märito'smi | ka eña mäà täòayasi ? duñöa-därakäù ! yasya vä kasya vä bhägineyo khalv ahaà, bhémasenasya ghaöotkaca iva | api ca çåëutha |
59 gåhéta-çülä bahu-veña-dhäriëaù çataà pisäcä udare vahanti me | çataà ca vyäghräëaà nisarga-bhéñaëaà mukhena muïcämy ahaà mahoragän |
60 kathaà mäà bädhante ? prasédantu prasédantu däraka-bhartäraù | asya mäàsa-khaëòasya käraëän mä mäà bädhadhvam | eña khalu asmäkam äcäryaù çüranandé | yävad enaà upasarpämi |
61 yävad enam upasarpämi | mahä-sädhoç caëòäla-kukkurasya sakäçäd adhigatam etat kapälaà pratigåhëätu bhagavän |
62 mahä-brähmaëa, kriyatäà prasädaù |
63 eña mahä-päçupata etasya yogyaù |
64 mahädeva, kriyatäà prasädaù | eña te'ïjaliù |
65 evam etat |
66 däsyäù putra, viñaà khäda !
67 bhavatu | äväà te sahäyau bhavävaù |
68 kasmän mäà rundhanti |
69 müòha, kià na paçyasi suvarë-bhäjanaà khalv idam ?
70 etena suvarëa-varëa-päöävåtena suvarëa-kärävuttena kåtam iti bhagavan | suvarëa-bhäjanam iti bhaëäsi |
71 kim ayaà unmattakaù ?
72 unmattaka tti bahuça etaà çabdaà çåëomi | etad gåhétvä darçayonmattakam |
73 labdha-prasädo'smi |
74 bhagavan ! candra-samägataà iva pradoñaà bhagavantaà prekñantyä adyänandätéva me dåñöiù |
75 kim etad apy abhyarthanéyam | kià te priyaà karomi ?
76 gacchämi tävad aham |
77 tathä bhavatu |
No hay comentarios:
Publicar un comentario